بررسی تطبیقی جرایم افترا و نشر اکاذیب در فقه جزایی و حقوق موضوعه

بررسی تطبیقی جرایم افترا و نشر اکاذیب در فقه جزایی و حقوق موضوعه عنوان پایان نامه ای است که توسط سمیرا سعیدی، با راهنمایی ناصر قاسمی و با مشاوره فاطمه سوهانیان در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد مرکز پیام نور تهران دفاع گردید.

عنوان	بررسی تطبیقی جرایم افترا و نشر اکاذیب در فقه جزایی و حقوق موضوعه
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	سمیرا سعیدی
استاد راهنما	ناصر قاسمی
استاد مشاور	فاطمه سوهانیان
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	مرکز پیام نور تهران

چکیده

جرایمی که تهدید،علیه تمامیت معنوی اشخاص می باشند در قانون مجازات اسلامی تحت عناوین افترا ،نشر اکاذیب ،قذف،تهمت و...مورد بررسی قرار گرفته اند. جرم افترا موضوع ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی مقید به وسیله است اما نوع وسیله از اهمیت برخوردار نمی باشد.لذا با کاریکاتور یا نقاشی و...هم می توان نسبت دهنده بود. اما لازم است موضوع انتسابی مطابق قانون جرم باشد و نسبت دهنده ،صراحت در انتساب داشته باشد و انتشار امر یکی دیگر از شرایط تحقق بزه است پس لازم است ،عده ای که عنوان مجمع بر آنها صدق کند از موضوع مطلع باشند .همچنین برای مفتری محسوب شدن نیاز به سوءنیت خاص نیست و در صورت جمع شرایط فوق و عدم اثبات جرم استنادی از سوی نسبت دهنده، شخص مفتری محسوب می شود.اما در ماده ۶۹۸ ق.م.ا که جرم نشر اکاذیب تعریف شده انتساب عمل مجرمانه لازم نیست بلکه کذب بودن محتوای اظهار به شرطی که قابلیت اضرار به غیر داشته باشد یکی از شرایط تحقق بزه است این جرم از جرایم مطلق است و نیازی به وقوع نتیجه نیست اما برخلاف افترا سوءنیت خاص یعنی قصد اضرار به غیر لازم است. بطور کلی در افترا بار دلیل در صحت اسناد به عهده متهم است.اما در نشر اکاذیب بار دلیل در اثبات دروغ بودن اسناد،به عهده مقام تعقیب و شاکی است .از مصادیق این جرایم در فقه قذف و کذب است که مهمترین قسمت آن در آیه ۱۹ از سوره مبارکه نور در مورد قذف و تهمت زنا به زنان پاکدامن است.که با توجه به حساسیت این موضوع در جامعه اسلامی و اهمیت عفت زنان تفاسیر متعددی در این زمینه وجود دارد.آیات دیگری از قران کریم از جمله آیه شریفه ۱۰۵ از سوره نحل و ۱۸ از سوره هود و...به بررسی این جرایم در شرع مقدس پرداخته و برای مرتکبین مجازات مقرر شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ۱

مقدمه ۲

۱ انگیزه تحقیق ۴

۲ اهداف تحقیق ۴

۳ سوالات تحقیق ۴

۴ روش تحقیق ۵

۵ فرضیات تحقیق ۵

۶ پیشینه تحقیق ۶

۷ ساختار تحقیق ۶

فصل اول : تعاریف و پیشینه افترا و نشر اکاذیب ۷

۱–۱– تعاربف ۸

۱–۱–۱– تعریف افترا ۸

۱–۱–۱–۱– تعریف لغوی ۸

۱–۱–۱–۲– تعریف اصطلاحی ۸

۱–۱–۱–۲–۱– تعریف قانونی ۸

۱ –۱–۱–۲–۲– تعریف فقهی ۱۱

۱–۱–۲– تعریف نشر اکاذیب ۱۵

۱–۱–۲–۱تعریف لغوی ۱۵

۱–۱–۲–۲– تعریف اصطلاحی ۱۶

۱–۱–۲–۲–۱– تعریف قانونی ۱۷

۱–۱–۲–۲–۲– تعریف فقهی ۱۹

۱–۲– پیشینه جرایم افتراء و نشر اکاذیب ۲۰

۱–۲–۱– پیش از انقلاب اسلامی ۲۰

۱–۲–۱–۱– قانون اساسی ۲۱

۱–۲–۱–۲– قوانین عادی ۲۱

۱–۲–۲– پس از انقلاب اسلامی ۲۴

۱–۲–۲–۱– قانون اساسی ۲۴

۱–۲–۲–۲– قانون عادی ۲۶

فصل دوم افترا و نشر اکاذیب در حقوق موضوعه ۳۰

۲–۱– بررسی جرم افترا از نظر حقوق موضوعه ۳۰

۲–۱–۱– ارکان تشکیل دهنده افتراء ۳۱

۲–۱–۱–۱– رکن قانونی ۳۱

۲–۱–۱–۲– رکن مادی ۳۲

۲–۱–۱–۲–۱– فعل مثبت مادی ۳۳

۲–۱–۱–۲–۲– طریقه انتساب ۳۵

۲–۱–۱–۲–۳– جرم بودن عمل انتسابی در زمان انتساب ۳۶

۲–۱–۱–۲–۴– ناتوانی مفتری از اثبات جرم اسنادی ۳۷

۲–۱–۱–۳– رکن معنوی ۳۹

۲–۱–۱–۳–۱– سوءنیت عام ۴۰

۲–۱–۱–۳–۲– سوءنیت خاص ۴۱

۲–۱–۲– افترای به فعل ۴۳

۲–۱–۲–۱– ارکان تشکیل دهنده ۴۳

۲–۱–۲–۱–۱– رکن قانونی ۴۳

۲–۱–۲–۱–۱–۱– رفتار فیزیکی ۴۴

۲–۱–۲–۲– شرایط و اوضاع و احوال افترای به فعل ۴۶

۲–۱–۲–۲–۱– نتیجه حاصله ۴۶

۲–۱–۲–۱–۲– رکن معنوی ۴۷

۲–۱–۲–۱–۲–۱– سوءنیت عام ۴۷

۲–۱–۲–۱–۲–۲– سوءنیت خاص ۴۷

۲–۱–۲–۳– مرور زمان در جرم افترا ۴۸

۲–۲– بررسی جرم نشر اکاذیب ۴۸

۲–۲–۱– رکن مادی جرم نشر اکاذیب ۵۰

۲–۲–۱–۱– رفتار مرتکب ۵۰

۲–۲–۱–۲– کذب بودن محتوای اظهار ۵۰

۲–۲–۱–۳– فعل مثبت مادی ۵۳

۲–۲–۱–۴– طریقه انتساب ۵۳

۲–۲–۱–۵– طرق ارتکاب جرم نشر اکاذیب ۵۵

۲–۲–۱–۶– انتساب صریح ۵۶

۲–۲–۲– رکن قانونی جرم نشر اکاذیب ۵۸

۲–۲–۲–۱– جرم بودن عمل انتسابی در زمان انتساب ۵۹

۲–۲–۳– رکن معنوی جرم نشر اکاذیب ۶۰

۲–۲–۳–۱– سوءنیت عام ۶۰

۲–۲–۴– عواقب کیفری جرم نشر اکاذیب ۶۲

۲–۲–۵– کمیت در جرم نشراکاذیب ۶۳

۲–۲–۶– مقایسه افترا و نشر اکاذیب ۶۴

۲–۳– ارکان تشکیل دهنده قذف ۶۵

۲–۳–۱– رکن قانونی ۶۵

۲–۳–۲– رکن مادی ۷۰

فصل سوم: افترا و نشر اکاذیب در فقه جزایی ۷۱

۳–۱– افترا و نشر اکاذیب در فقه جزایی ۷۲

۳–۱–۱–افترا در روایات و احادیث ۷۲

۳–۱–۲ قذف ۷۳

۳–۱–۲–۱– مفهوم لغوی قذف ۷۳

۳–۱–۲–۲– معنای اصطلاحی قذف ۷۴

۳–۱–۲–۳– آیات و روایات وارده در مورد قذف ۷۴

۳–۱–۲–۴ ارکان تشکیل دهنده قذف ۷۹

۳–۱–۲–۴–۱– عمل قاذف ۷۹

۳–۱–۲–۴–۲– الفاظ استعمال شده ۸۱

۳–۱–۲–۵– شروط قاذف ۸۳

۳–۱–۲–۶– شروط مقذوف ۸۵

۳–۱–۲–۷ شروط مقذوف فیه (مکانی که حد باید در آن اجرا گردد) ۸۸

۳–۱–۲–۸ –ارکان معنوی قذف ۸۸

۳–۱–۲–۸–۱ علم قاذف به معنای لفظ ۸۸

۳–۱–۲–۸–۲– قصد مرتکب در انتساب ۸۹

۳–۱–۲–۹– وراثت حد قذف به وراث ۹۰

۳––۱–۲–۱۰– مسقطات حد قذف ۹۴

۳–۱–۲–۱۱ –کذب و تهمت از دیگر مصادیق نشر اکاذیب ۹۵

نتیجه گیری و پیشنهاد ۹۷

فهرست منابع ۹۹

چکیده انگلیسی ۱۰۷

کلیدواژه ها

• جرم
• هتک حرمت
• نشر اکاذیب
• فقه
• حقوق جزا
• حقوق موضوعه
• قانون مجازات اسلامی
• جرایمی که تهدید
• نشر اکاذیب
• قذف