بررسی تطبیقی حق دفاع مشروع در حقوق ایران و عراق

عنوان	بررسی تطبیقی حق دفاع مشروع در حقوق ایران و عراق
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	خمیس طالب عطیه الطرفی
استاد راهنما	حسام قبانچی
استاد مشاور	عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه فردوسی مشهد

بررسی تطبیقی حق دفاع مشروع در حقوق ایران و عراق عنوان پایان نامه ای است که توسط خمیس طالب عطیه الطرفی، با راهنمایی حسام قبانچی و با مشاوره عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد دفاع گردید.

چکیده

تجاوز به حقوق دیگران رعایت بشود. ولی متاسفانه در موارد زیادی و به علل مختلف بعضی افراد در جامعه به حقوق دیگران مانند: نفس، مال، عرض و ناموس یا آزادی تن تجاوز می کنند. بنابراین ضرورت دارد که فرد از حقوق خود در برابر تعرضات دفاع کند. دفاع مشروع یکی از اسباب اباحه می باشد و هر فرد در مقام دفاع مشروع از خود یا دیگری مرتکب رفتار مجرمانه بشود، با اجتماع کل شرایط دفاع، فعل وی مشروع است و غیر قابل تعقیب و مجازات. دفاع در فطرت انسان ریشه داشته و تجویز آن برای حفظ حقوق افراد جامعه در معرض خطر و تجاوزهستند، امری قطعی و مسلم است، که در تاسیسات حقوقی و نظام های مختلف ثابت می باشد. هم چنین نفع جامعه اقتضاء دارد که در مواردی بنا به علل مختلف از جمله عدم اقدام به موقع جامعه، جهت منع از ارتکاب جرم، به کسی که در معرض تجاوز است، اختیار داده شود شخصا در برابر متجاوز ایستادگی کند. ولذا قانون گذار ایران در مواد ۱۵۶ و ۱۵۷ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ و هم چنین مواد (۴۲–۴۶) قانون عقوبات عراقی شماره (۱۱۱) سال ۱۹۶۹م دفاع مشروع را به رسمیت شناخته و شرایط آن را توضیح داده است. درباره دفاع از دیگری قانون مجازات اسلامی در تبصره ۱ ماده ۱۵۶ تصریح کرد که دفاع از دیگری در صورتی جایز است که او را از نزدیکان مدافع بوده یا مسیولان دفاع از وی بر عهده دفاع کننده باشد یا ناتوان از دفاع بوده یا تقاضای کمک نماید یا در وضعیتی باشد که امکان استعداد نداشته باشد اما قانون عقوبات عراقی در فقره ۳ ماده ۴۲ ذکر کرد دفاع از خود یا دیگری بدون قید یا شرط هیچ فرقی ندارد. درباره قتل متجاوز منحصر در صورتی که زنا یا لواط زنی مرد است ، درحاله که قانون مجازات اسلامی اعم شامل ترکه در برابر هر عمل منافی عفت و در صد و هتک حیثیت و آبرو و شرف می باشد. در این پایان نامه علاوه بر توضیح دادن ماهیت دفاع مشروع و مبانی و شرایط و احکام آن، موارد شباهت و اختلاف میان هر دو قانون یاد شده تبیین شده است.اصلی ترین نتیجه تحقیق این است که موارد شباهت ، بیشتر از موارد اختلاف است.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه۱بیان مساله و تبیین موضوع۳ضرورت و اهمیت انجام تحقیق۴پیشینه تحقیق (مرور مطالعات گذشته مرتبط با موضوع)۴فرضیه های تحقیق۵اهداف اصلی تحقیق۵سوالات اصلی تحقیق۶روش شناسی تحقیق۶روش گردآوری مطالب۶ساختار تحقیق۶بخش یکم: مفهوم، ماهیت، مقایسه، مبانی و آثار دفاع مشروع در حقوق کیفری ایران وعراقفصل یکم– مفهوم، ماهیت و مقایسه۸گفتار یکم– مفهوم۸گفتار دوم– ماهیت۹مطلب یکم– موانع مجازات۹بند یکم– علل توجیه کننده۱۰بند دوم– علل رافع مسیولیت کیفری۱۱بند سوم– عذرهای معاف کننده۱۴مطلب دوم– جایگاه دفاع مشروع۱۵گفتار سوم– مقایسه با مفاهیم مشابه۱۷مطلب یکم– مقایسه اضطرار با دفاع مشروع۱۷مطلب دوم– مقایسه دفاع مشروع با اکراه۱۹فصل دوم– مبانی دفاع مشروع و آثار آن۲۰گفتار یکم– مبانی دفاع مشروع۲۰مطلب یکم–حقوق جزای عرفی۲۱مطلب دوم– حقوق اسلام۲۴گفتار دوم– آثار دفاع مشروع۲۵گفتار سوم– بار اثبات دفاع مشروع۲۵بخش دوم: شرایط خطر و دفاع در قوانین کیفری ایران وعراقفصل یکم– شرایط خطر۲۹گفتار یکم– تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع۲۹گفتار دوم – خطر موهوم۳۱گفتار سوم – نامشروع بودن تجاوز و خطر۳۲بند یکم – دفاع در برابر صغار و مجانین و حیوانات۳۴بند دوم– دفاع در برابر مدافع۳۵بند سوم– دفاع در برابر مضطر۳۸بند چهارم: مقاومت در برابر مامورین دولت و قوای انتظامی۳۹گفتار چهارم– متعلق تجاوز یا خطر۴۱بند یکم– نفس۴۱بند دوم– عرض۴۲بند سوم– ناموس۴۳بند چهارم– مال۴۴بند پنجم– تجاوز به آزادی تن۴۶بند ششم– دفاع از دیگری۴۸فصل دوم: شرایط دفاع۵۲گفتار یکم– ضرورت دفاع۵۲گفتار دوم – احکام فرار۵۴گفتار سوم – نیت دفاع۵۶گفتار چهارم– رعایت مراحل دفاع۵۸بند یکم– قتل برای دفاع از نفس۵۹بند دوم– قتل برای دفاع از عرض و ناموس۶۲بند سوم– قتل برای دفاع از آزادی تن۶۴بند چهارم– قتل برای دفاع از مال۶۵گفتار پنجم– عدم تقصیر مدافع در ایجاد خطر و تجاوز۶۹نتیجه گیری ۷۰منابع

کلیدواژه ها

• دفاع مشروع
• الدفاع الشرعی
• اسباب اباحه
• علل موجهه جرم
• مسیولیت مدافع