بررسی تطبیقی دیه جنایت بر میت در حقوق موضوعه و فقه اهل سنت
 | |
| عنوان | بررسی تطبیقی دیه جنایت بر میت در حقوق موضوعه و فقه اهل سنت |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | علیرضا زاهدی |
| استاد راهنما | جلال الدین محمد نجفی |
| استاد مشاور | غلامرضا عبدلی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۴ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود |
بررسی تطبیقی دیه جنایت بر میت در حقوق موضوعه و فقه اهل سنت عنوان پایان نامه ای است که توسط علیرضا زاهدی، با راهنمایی جلال الدین محمد نجفی و با مشاوره غلامرضا عبدلی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود دفاع گردید.
چکیده
نوشتار حاضر را با عنوان دیه جنایت بر میت از دیدگاه اهل سنت و حقوق موضوعه تدوین کردیم. جنایت بر میت به طور عمدی یا غیر عمدی ارتکاب می یابد. جنایتی که در اینجا موجب دیه می شود در قالب افعالی همچون مثله کردن، سوزاندن جسد و بریدن اعضا بروز می کند. این نوع جنایت از دیدگاه فقهای اسلام قابل توجه بوده است. همچنین، قانونگذار اسلامی نیز بر پایه فتاوی و نظرات فقهاء، موادی از قانون مجازات اسلامی را به این موضوع اختصاص داده است. دیه جنایت بر میت در ذیل عنوان دیات مطرح می شود و در برخی از احکام با سایر دیات متفاوت است. مقدار این دیه یک دهم دیه کامل انسان زنده است و به نسبت اعضای بدن یک انسان سالم محاسبه می شود. هم در موارد عمدی و هم خطایی پرداخت کننده دیه خود جانی است. این دیه حال است و به ورثه میت تعلق نمی گیرد. بنابراین، دریافت کننده هم خود میت است و دیه مزبور صرف امور خیریه برای وی می شود. با این همه، قطع اعضای میت برای پیوند به دیگری در صورتی که با وصیت او باشد دیه ندارد و این موضوع نیز مورد پذیرش فقهاست. فقهای اهل سنت در این موارد نظرات گوناگون را ارایه کرده اند که در این نوشتار به آنها نیز پرداخته ایم. بنا بر تعریف لغت شناسان و فقهاء دیه مال بدل از قصاص است که در مواردی که جنایت غیرعمد و خطای محض است و یا در جنایت های عمدی که قصاص در آنها به هر علتی منتفی می شود و یا توسط مجنی علیه و یا ورثه با جانی مصالحه می شود به جانی یا اولیای دم تعلق می گیرد. همانطور که درباره ماهیت دیات بین فقها اختلاف نظر است؛ عده ای از فقهاء ماهیت دیه جنایت بر میت را هم مانند سایر دیات جبران خسارت می دانند و معتقدند که علاوه بر خود جانی عاقله و یا بیت المال نیز می توانند در شرایطی دیه را پرداخت کنند و عده ای دیگر، آن را کیفری می دانند که فقط باید توسط خود جانی ادا شود. علاوه بر این، به خاطر شنیع بودن جرم جنایت بر میت، و جریحه دار کردن احساسات عمومی در موارد عمدی قانونگذار تعزیر جانی را هم پیش بینی کرده است.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
بیان مسیله ۳
سوالات تحقیق ۴
فرضیه های تحقیق ۴
اهداف و کاربردهای تحقیق ۵
روش تحقیق ۵
بخش اول: مفاهیم و پیشینه تحقیق
فصل اول– تعریف دیه و مفهوم آن در فقه اهل سنت و حقوق ۶
گفتار اول– تعریف لغوی دیه ۶
گفتار دوم– تعریف اصطلاحی دیه ۷
مبحث اول– فقهای امامیه ۸
مبحث دوم– فقهای اهل سنت ۹
مبحث سوم– در قانون ۱۰
فصل دوم– ماهیت و انواع دیه در منابع فقهی و حقوقی ۱۱
گفتار اول– ماهیت حقوقی دیه ۱۱
مبحث اول– ماهیت دیه از نظر فقهای اهل سنت ۱۱
مبحث دوم– ماهیت دیه در حقوق ایران ۱۳
مبحث سوم– ماهیت دیه جنایت بر میت در منابع فقهی ۱۵
گفتار دوم– مقایسه دیه و مفاهیم مشابه ۱۵
مبحث اول– دیه، ارش و حکومت ۱۵
عنوان صفحه
مبحث دوم– دیه و جریمه مالی ۱۶
مبحث سوم– دیه و کفارات مالی ۱۶
فصل سوم– مفهوم مرگ در فقه و حقوق ۱۶
گفتار اول– حیات ناپایدار ۱۷
گفتار دوم– ریشه و منشا حیات غیرمستقر ۱۸
گفتار سوم– مفهوم شخص در حکم مرده از نظر فقهی ۱۸
گفتار چهارم– مفهوم جنایت در منابع فقهی و حقوقی ۲۰
مبحث اول– مفهوم جنایت در منابع فقهی ۲۰
مبحث دوم– مفهوم جنایت در منابع حقوقی ۲۱
مبحث سوم– انواع جنایت بر میت از حیث درجه سوءنیت ۲۱
گفتار پنجم– پیشینه فقهی جنایت بر میت ۲۲
مبحث اول– قبل از ظهور اسلام ۲۳
مبحث دوم– بعد از ظهور اسلام ۲۳
بخش دوم: انواع جنایت بر میت و مشروعیت پیوند اعضای مردگان
فصل اول– انواع جنایت بر میت در حقوق موضوعه و فقه اهل سنت ۲۴
گفتار اول– مثله کردن ۲۵
گفتار دوم– تشریح یا کالبد شکافی ۲۶
مبحث اول– حکم تکلیفی و وضعی تشریح ۲۶
مبحث دوم– دلایل موافقین و مخالفین تشریح ۲۷
مبحث سوم– انواع تشریح و احکام آن ۲۹
گفتار سوم– سوزاندن جسد ۳۱
فصل دوم– مشروعیت فقهی و حقوقی پیوند اعضای مردگان ۳۲
عنوان صفحه
گفتاراول– تملیک اعضا توسط متوفی ۳۲
مبحث اول– از دیدگاه اهل سنت ۳۵
مبحث دوم– از دیدگاه حقوق موضوعه ۳۵
گفتار دوم– ضرورت موافقت ولی م–یت ۳۵
مبحث اول– از دی–دگاه اهل سنت ۳۶
مبحث دوم– از دیدگاه حقوق موضوعه ۳۶
گفتار سوم– بررسی حق احترام جسد ان–سان در م–قایسه با حیات انسان دیگر ۳۹
بخش سوم: خصوصیات دیه جنایت بر میت بر حقوق و فقه اهل سنت
فصل اول– پرداخت کنندگان دیه جنایت بر میت ۴۱
گفتار اول– پرداخت کنندگان دیه در قانون مجازات اسلامی ۴۱
مبحث اول– شخص جانی ۴۲
مبحث دوم– عاقله ۴۲
مبحث سوم– بیت المال ۴۳
مبحث چهارم– مسیولیت پرداخت دیه جنایت بر میت ۴۴
گفتار دوم– دیدگاه اهل سنت ۴۵
مبحث اول– حنفی ۴۵
مبحث دوم– شافعی ۴۵
مبحث سوم– حنبلی ۴۶
مبحث چهارم– مالکی ۴۶
گفتار سوم– دریافت کنندگان دیه جنایت بر میت ۴۷
فصل دوم– شیوه پرداخت دیه جنایت بر میت ۴۹
گفتار اول– حال بودن دیه ۴۹
عنوان صفحه
گفتار دوم– موارد مصرف دیه جنایت بر میت ۵۰
نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری ۵۲
پیشنهادات ۵۳
منابع و مآخذ ۵۴
منابع فارسی ۵۴
منابع عربی ۵۶
کلیدواژه ها
- جنایت بر میت
- دیه
- جبران خسارت
- مجازات
- سوزاندن
- مثله کردن
- پیوند اعضاء
- مرگ مغزی
- اهل تسنن
- جبران خسارت
- جنایت
- حقوق موضوعه
- دیه
- مثله کردن
- مجازات (فقه)
- میت (مرده)
- پیوند عضو