بررسی تطبیقی شرط نامشروع در حقوق ایران و انگلستان و مقایسه آن با شرط غیرمنصفانه در سایر کشورهای اروپایی
بررسی تطبیقی شرط نامشروع در حقوق ایران و انگلستان و مقایسه آن با شرط غیرمنصفانه در سایر کشورهای اروپایی نام مقاله ای از ابوالفضل معینی زاده و ابراهیم تقی زاده است که در دوره نه شماره دو فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.
چکیده
آزادی قراردادی شرایطی دارد که رعایت نکردن آن‌ها، اجرای آن را محدود میسازد. قوانین موضوعه و نظم عمومی و اخلاق حسنه از قواعد محدودکننده‌ی آزادی اراده‌اند که در کلیه نظامهای حقوقی، از جایگاهی ویژه و قابل تأمل برخوردارند. این قواعد که در نوشتههای حقوقی راجع به قراردادها، تحت عنوان نامشروع شدن قرارداد مورد مطالعه قرار میگیرند، در حقوق کشورهای ایران و انگلستان به لحاظ آثار و اوصاف از وضعیت کاملاً مشابهی برخوردار نیستند. در هر دو نظام حقوقی مورد مطالعه، ضمانت‌اجرای قراردادهای مغایر نظم عمومی و اخلاق حسنه بطلان مطلق اعلام شده و البته شرط نامشروع در حقوق ایران خود باطل است؛ ولی مبطل عقد نیست. در حقوق ایران، اجرای شرط نامشروع و در حقوق انگلستان، اجرای قرارداد نامشروع ممکن نیست. شرط دیگری که در قرارداد برخلاف اخلاق حسنه و مصالح و منافع عمومی است و به نابرابری‌های غیرﻗﺎﺑـﻞ اﻏﻤـﺎض در روابط ﻗـﺮاردادی منجر گردیده و به‌تبع آن، صدور قوانین و دستورالعمل‌هایی را از سوی کشورهای اروپایی در پی داشته است، شرط غیرمنصفانه است که البته کشورهای عضو در عمل به این قوانین و نیز ضمانت‌اجرای آن با مشکلاتی روبرو هستند که در این نوشتار با مطالعه دقیق پیرامون قوانین و دستورالعمل‌های مربوط به آن، به بررسی دلایل قابل ملاحظه‌ای که باعث اختلاف تفاسیر و اختلاف در نحوه عمل به این قوانین گردیده است، می‌پردازیم.
کلیدواژه‌ها
- شرط نامشروع
- شرط غیر منصفانه
- اخلاق حسنه
- نظم عمومی