بررسی جرم شناختی تغییرات اقلیمی مطالعه موردی استان فارس

عنوان	بررسی جرم شناختی تغییرات اقلیمی مطالعه موردی استان فارس
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	علی پاک فطرت
استاد راهنما	محمد جواد فتحی، شهرام ابراهیمی
استاد مشاور	محمد حسین زارعی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	دانشگاه تهران

بررسی جرم شناختی تغییرات اقلیمی مطالعه موردی استان فارس عنوان رساله ای است که توسط علی پاک فطرت، با راهنمایی محمد جواد فتحی و شهرام ابراهیمی و با مشاوره محمد حسین زارعی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

تغییرات اقلیمی به ویژه در کشورهای در حال توسعه، در طول چند دهه گذشته موجب شده است که جمعیت های گسترده ای از افراد از ناحیه خشک به سمت نواحی نیمه خشک و معتدل مهاجرت نمایند و همین موضوع زمینه ارتکاب انواع جرایم و نقض حقوق بشر را فراهم ساخته است .. تغییرات اقلیمی، نقش بارزی در تغییر رفتارهای انسانی در عصر حاضر ایفاء نموده است به نحوی که با گرم شدن کره زمین و افزایش انتشار گازهای گلخانه ای، رفتارهای پرخاشگرایانه انسانی افزون تر گشته است و همین امر سبب شده است که بیشترین جرایمی که در سطح کشورها افزایش پیدا می نمایند، جرایم علیه اشخاص باشند.. پس از این دسته از جرایم، جرایم علیه امنیت است. نهایتا، کمترین تاثیر تغییرات اقلیمی بر ارتکاب جرایم در زمینه جرایم علیه اموال بوده است. در این میان استان فارس، به عنوان یکی از استان های اصلی تاثیرپذیر از تغییرات اقلیمی در بین استان های ایران به چند دلیل عمده انتخاب شده است: الف – استان فارس یک استان تک محصولی بوده و به دلیل عدم سرمایه گذاری های گسترده در بخش های صنعت، عمده مردم آن به صورت سنتی به کارهای کشاورزی و دامداری پرداخته اند و پس از تغییرات اقلیمی، مجبور به ترک مشاغل سنتی خود شده اند در حالی که هیچ شغل جایگزین برای آنها وجود نداشته است ؛ب– استان فارس به عنوان یک استان مهاجرپذیر در سطح جنوب کشور مطرح است و تغییرات اقلیمی در سطح استان های همجوار به ویژه بوشهر و کهکیلویه و بویراحمد موجب مهاجرت این دسته از افراد به استان فارس شده که در نتیجه آن، بافت جمعیتی استان دچار تغییرات زیادی شده است. این موضوع در رساله حاضر جنبه مطالعه موردی نیز پیدا کرده و به مطالعه موردی استان فارس نیز پرداخته شده است. نهایتا سوالی که در این تحقیق پیش روی نگارنده قرار دارد، آن می باشد که تغییرات اقلیمی از منظر جرم شناختی چه تاثیری بر جرایم دارد و این تغییرات در زمینه ارتکاب جرایم در استان فارس به چه نحو بوده اند؟ یافته های تحقیق حاضر آن است که اولا ارتباط مستقیم میان تغییرات اقلیمی و ارتکاب جرایم وجود دارد. البته با توجه به مطالعات موجود در استان فارس، تاثیر تغییرات اقلیمی بر ارتکاب جرایم، شدت و حدت داشته است و در همه محیط ها تاثیرات آن یکنواخت نبوده است. این بدان معناست که تغییرات اقلیمی بر ارتکاب جرایم عمدتا در جنوب استان فارس تاثیر بیشتر داشته است تا شمال و مرکز استان . این تغییرات اقلیمی منتهی به این شده است که موج مهاجرت های درون استانی از جنوب و شرق استان به سمت مرکز استان شکل بگیرد و همین امر افزایش حاشیه نشینی در اطراف شیراز به عنوان مرکز استان فارس را موجب شده است که همین امر ، افزایش جرایم به ویژه جرایم علیه تمامیت جسمانی افراد را موجب شده است. ثانیا، تغییرات اقلیمی بر ارتکاب جرایم دارای تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم است که عمدتا بر تاثیرات مستقیم تاکید شده است.

ساختار و فهرست رساله

فصل اول: شناسایی مفاهیم، تاریخچه و اسناد

۱–۱– بیان مساله

۱–۲– پیشینه تحقیق

۱–۳– سوالات تحقیق

۱–۴– فرضیات

۱–۵– اهداف تحقیق

۱–۶– اهمیت و ضرورت تحقیق

۱–۷– روش تحقیق

۱–۸– سازماندهی تحقیق

۱–۹– واژگان کلیدی

۱–۹–۱– مفهوم تغییر اقلیم و تفکیک از مفاهیم مشابه

۱–۱۰– مفهوم بررسی جرم شناختی

۱–۱۱– پیشینه مطالعات جرم شناختی تغییرات اقلیمی

۱–۱۲– محدوده و علل تغییر اقلیم

۱–۱۲–۱– محدوده تغییر اقلیم

۱–۱۲–۱–۱– محدوده داخلی

۱–۱۲–۱–۲– محدوده منطقه ای

۱–۱۲–۱–۳– محدوده جهانی

۱–۱۲–۲– علل تغییر اقلیمی

۱–۱۲–۳– علل انسانی

۱–۱۲–۴– علل مربوط به دولت ها

۱–۱۳– اسناد بین المللی و داخلی ناظر بر تغییر اقلیم

۱–۱۳–۱– اسناد در سطح سازمان ملل متحد

۱–۱۳–۲– کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد برای تغییر اب و هوا

۱–۱۳–۳– پروتکل کیوتو

  ۱–۱۳–۴– موافقت نامه پاریس

۱–۱۳–۵– برنامه محیط زیست ملل متحد

۱–۱۳–۶– کنوانسیون بیابان زدایی

۱–۱۴– اسناد در سطوح منطقه ای

۱–۱۴–۱– اسناد در سطوح داخلی

۱–۱۴–۲– اسناد بالادستی

۱–۱۴–۲–۱– سیاست های کلی محیط زیست ابلاغی مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)

۱–۱۴–۲–۲– سیاست های کلی برنامه توسعه

۱–۱۴–۲–۳– اصل پنجاهم قانون اساسی ج ا ایران:

۱–۱۴–۲–۴– قوانین پایین دستی مرتبط در زمینه مدیریت تغییرات اقلیمی

۱–۱۴–۲–۵– آیین نامه آمادگی و مقابله با آثار زیانبار پدیده گرد و غبار:

۱–۱۴–۲–۶– برنامه اقدام ملی مقابله با بیابان زایی و کاهش اثرات خشکسالی در کشور

۱–۱۴–۲–۷– انعقاد تفاهم نامه میان سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان هواشناسی در خصوص نصب و تجهیز ایستگاه های پایش

۱–۱۴–۲–۸– امضای اعلامیه آنکارا

۱–۱۴–۲–۹– انعقاد توافق نامه با دولت قطر

فصل دوم: تغییر اقلیم در پرتو نظریات جرم شناختی

۲–۱– تغییر اقلیم از منظر جرم شناسی انتقادی

۲–۱–۱– جرایم مرتبط با تغییر اقلیمی و الگوی تقسیم بندی آن در سطح داخلی و بین المللی

۲–۱–۲– واکنش های قانونی به تغییرات اقلیمی بر مبنای جرم شناسی انتقادی

۲–۱–۳– واکنش های جرم شناسی ۸۶

–۲–تغییر اقلیم از منظر جرم شناسی علت شناختی

فصل سوم: آثار جرم شناختی تغییرات اقلیم ۹۱

–۱– آثار جرم شناختی تغییر اقلیم بر وقوع جرم ۹۴

–۱–۱– جرایم حوزه حقوق خصوصی ۹۶

–۱–۱–۱ در حوزه جرایم علیه اشخاص ۹۷

–۱ –۱–۲ در حوزه جرایم علیه اموال ۹۷

–۱ –۳ – جرایم حوزه حقوق عمومی

۳–۱–۳–۱– جرایم مرتبط با سوخت های فسیلی

 

– ۱– ۳– ۲– جرایم مرتبط با دفع غیراصولی زباله ها ۹۹

–۱ – ۳– ۳– جرایم مرتبط با منابع آبی ۹۹

–۱ – ۳– ۴– جرایم مرتبط با انتشار گازهای گلخانه ای ۱۰۱

–۱– ۴– ۵–جرایم مرتبط با منابع غذایی بشری ۱۰۳

–۲– آثار جرم شناختی تغییر اقلیم بر بزهکاران ۱۰۴

–۳– آثار جرم شناختی تغییر اقلیم بر محیط ۱۱۴

–۴– آثار جرم شناختی تغییرات اقلیمی بر بزه دیدگان

فصل چهارم: پیشگیری از جرایم در حوزه تغییر حوزه اقلیم ۱۱۹

–۱– پیشگیری وضعی در زمینه تاثیرات تغییرات اقلیمی بر ارتکاب جرایم ۱۲۵

–۱–۱– انتقال فناوری از دولت های توسعه یافته به دولت های در حال توسعه به منظور مقابله با تغییرات اقلیمی ۱۲۹

–۱– ۲– همکاری های بین المللی در حوزه مبارزه با تغییرات اقلیمی در محیط زیست ۱۳۰

–۲– پیشگیری اجتماعی از تاثیرات تغییرات اقلیمی بر ارتکاب جرایم ۱۳۹

–۳– چالش ها در زمینه پیشگیری از تاثیرگذاری های تغییرات اقلیمی بر ارتکاب جرایم ۱۴۳

–۳– ۱– چالش های سیاستی ۱۴۳

–۳– ۱– ۱– تغییرات اقلیمی به عنوان یک مشکل محیط زیستی ۱۴۴

–۳ –۱ –۲ – تغییرات اقلیمی به عنوان یک مشکل اقتصادی ۱۴۵

–۳ – ۱– ۳– تغییرات اقلیمی به عنوان مشکلی اخلاقی ۱۴۶

–۲–۳– چالش های نظارتی پیشگیری از جرم

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

۵–۱– نتیجه گیری

۵–۲– پیشنهادها

فهرست منابع و مآخذ

    فهرست جدول عنوان صفحه جدول ۱–۱– کاهش نزولات جوی در بین شهرستان های استان فارس در دهه

میلادی

    فهرست شکل ها و نمودارها عنوان صفحه شکل ۱–۱– تاثیرات تغییرات اقلیمی از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی

شکل۱–۲– تغییرات اقلیمی بر شدت آسیب های موجود در کشور ایران

نمودار۱–۱– به افزایش میزان استفاده از انرژی های تجدیدناپذیر به ویژه نفتی و گازی در استان فارس

کلیدواژه ها

• استان فارس
• جرم شناختی تغییرات اقلیمی
• گازهای گلخانه ای
• گرمایش زمین