بررسی دستاوردهای حقوق بین‌الملل در کنترل موشک‌های بالستیک؛ تعامل ابرقدرت‌ها، راه‌حل پایدار
بررسی دستاوردهای حقوق بین‌الملل در کنترل موشک‌های بالستیک؛ تعامل ابرقدرت‌ها، راه‌حل پایدار نام مقاله ای از موسی عاکفی قاضیانی و محمد عاکفی قاضیانی بوده که در شماره چهارم دوره دوم (مهر 1400) فصلنامه حقوق فناوری های نوین منتشر شده است.
چکیده
موشک‌های بالستیک و انواع آن از فناوریهای مدرن بهشمار میروند که بسیاری از کشورها آنها را تولید میکنند و بسیاری دیگر از چنین فناوری برخوردار نیستند. کاربرد موشک‌های بالستیک کماکان از موضوعات بحثبرانگیز در حوزۀ حقوق بین‌الملل خلع سلاح است. اگرچه بسیاری از دولتها اینگونه تسلیحات را تولید یا صادر میکنند، دولتهای دیگر به همراه برخی سازمانهای بینالمللی این تسلیحات را نامشروع میدانند. بههرحال بهنظر نمیرسد که حقوق و مقررات بینالمللی حاکم بر کاربرد این موشکها بهطور کلی قدرت الزامآوری داشته باشد. این حوزه متشکل از اسناد چندجانبه با ماهیت حقوق نرم، به همراه تعداد معدودی از توافقات دوجانبه است. اگرچه قطعنامههای شورای امنیت در مواردی قدرت الزامآور حقوقی ایجاد کرده است، این قطعنامهها هم دستاورد چندانی در کنترل این تسلیحات یا عدم اشاعۀ آن نداشته است. ازاینرو شفافیت بخشی به این موضوع اهمیت دارد. این مقاله با روش کتابخانهای سعی در توصیف موشک‌های بالستیک و تحلیل مهمترین اسناد حقوق بین‌الملل در این زمینه دارد. پس از مفهومشناسی و بررسی قطعنامههای شورای امنیت، سازکارهای چندجانبۀ بینالمللی و نمونۀ توافقات دوجانبه، نهایتاً این نتیجه بهدست آمده است که عملکرد حقوق بین‌الملل در کنترل موشک‌های بالستیک کاملاً بینتیجه نبوده است. اسناد حقوقی موضوع مطالعه از حیث دیپلماسی عدم اشاعه و توسعۀ مترقیانۀ حقوق بین‌الملل در این زمینه از اهمیت برخوردار است. بهطور خاص، توافقات میان روسیه و ایالات متحدۀ امریکا نمونۀ ایدئالی برای شکلدهی به تلاشهای داوطلبانۀ بینالمللی در مذاکرات خلع سلاح یا کنترل تسلیحات بهشمار میرود.
کلیدواژه ها
- معاهدات
- موشک‌های بالستیک
- شورای امنیت
- روسیه
- ایالات متحدۀ امریکا