بررسی دعاوی مالکیت و خلع ید املاک در مراحل مختلف ثبتی

عنوان	بررسی دعاوی مالکیت و خلع ید املاک در مراحل مختلف ثبتی
رشته	حقوق خصوصی – حقوق ثبت اسناد و املاک
دانشجو	عادل نیسی
استاد راهنما	سیدمهدی جلالی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

بررسی دعاوی مالکیت و خلع ید املاک در مراحل مختلف ثبتی عنوان پایان نامه ای است که توسط عادل نیسی، با راهنمایی سیدمهدی جلالی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق دفاع گردید.

چکیده

اثبات مالکیت جزء دعاوی است که در خصوص پذیرش آن بین قضات اختلاف نظر وجود دارد؛ اما به نظر می رسد، غالب قضات در مورد پذیرش چنین دعوایی در مورد املاک ثبت نشده اتفاق نظر دارند؛ لیکن در باب املاکی که دارای سند مالکیت هستند دادگاه ها مطابق مواد (۲۲) و (۴۷) فردی را مالک می شناسند که سند اصلی مالکیت به نام اوست و عقیده صاحب نظران مخالف با دعوای اثبات مالکیت در مورد املاک ثبت شده بر این است که در صورتی که در مورد املاک ثبت شده دعوای اثبات مالکیت را بپذیریم با صدور حکم به مالکیت صاحب سند عادی ملک هم زمان دارای دو سند رسمی خواهد بود، یکی نزد خوانده دعوی که برابر ماده (۲۲) دارای اعتبار است و دیگری حکم قطعی مبنی بر اثبات مالکیت دارنده سند عادی و بر این اساس با طرح دعوای اثبات مالکیتدر مورد املاک دارای سند رسمی مخالفت می کند. اما در مورد اراضی و املاک ثبت نشده، امکان طرح چنین دعوایی از دید غالب صاحب نظران وجود دارد در پاسخ به ایراد حقوق دانان در خصوص عدم قابلیت طرح دعوای اثبات مالکیت در مورد املاک دارای سند رسمی گفته شده که ایراد و انتقاد اظهار شده صحیح به نظر نمی رسد؛ چرا که با صدور حکم اثبات مالکیت در حقیقت اعتبار سند رسمی قبلی از بین رفته و با وجود تاریخ موخر حکم بر اثبات مالکیت، سند قبلی اثری ندارد. به رغمِ آن که، مدت زمان بسیاری از رسوخ و پیدایش دعوای اثبات یا احراز مالکیت، در نظام قضایی ایران می گذرد، پیچیدگی حقوقی و اختلاف راجع به رسیدگی یا عدم رسیدگی به این دعوا، زایل نشده و رویه قضایی در این خصوص به نتیجه قاطعی دست نیافته است. در این میان، رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور مبنی بر این که خلع ید از اموال غیرمنقول فرع بر مالکیت بوده و طرح دعوای خلع ید، پیش از احراز و اثبات مالکیت، قابل استماع نمی باشد، نه تنها به این اختلافات پایان نداد، بلکه به برخی اختلافات نیز دامن زده است. صدور این رای موجب شد بسیاری از محاکم، پذیرش دعوای خلع ید را به احراز مالکیت از طریق ارایه سند رسمی ثبتی یا رای قطعی مالکیت از سوی دادگاه منوط دانسته و خواهان خلع ید و گاه دعاوی مشابه را به ارایه آن ها ملزم نموده و در غیر این صورت، از استماع دعوا خودداری کنند. این در حالی است که ارایه این مدارک در بسیاری موارد با دشواری و شاید تعذر همراه باشد. مناسب آن است که میان املاک در وضعیت های ثبتی متفاوت تفکیک قایل شد و خواهان را در همه حالات به ارایه این مدارک ملزم ندانست؛ این امر سبب جلوگیری از طرح دعاوی پیچیده و بعضا بی فایده در دادگستری خواهد شد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ۱ فصل اول: کلیات تحقیق مقدمه ۳ بیان مساله تحقیق (شرح موضوعِ کتاب) ۵ سوابق و پیشینه تحقیق ۸ سوالات و فرضیه های تحقیق ۱۰ الف: سوالات ۱۱ ب: فرضیه ها ۱۱ اهداف تحقیق ۱۲ ضرورت انجامِ تحقیق ۱۲ جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق ۱۳ روش تحقیق و گردآوری اطلاعات (مطالب) ۱۳ ساختار (تقسیم بندی) تحقیق ۱۳ فصل دوم: مفهوم، انواع و ارکان تشکیل دهنده مالکیت و خلع ید مبحث اول: دعوای مالکیت ۱۵ گفتار اول: تعریف مال و ملک ۱۵ بند اول: تعریف مال ۱۵ الف: مال در اقتصاد اسلامی ۱۶ ب: انواع مال در اقتصاد اسلامی ۱۸ ۱– عین ۱۸ ۲– منفعت ۱۸ ۳– حق ۲۰ بند دوم: ملک ۲۱ الف: ملک مجاور ۲۱ ب: ملک غیرمجاور ۲۲ گفتار دوم: مالکیت و مختصات آن ۲۲ بند اول: تعریف مالکیت ۲۶ الف: نکات اشتراک انواع تعریف مالکیت ۲۸ ۱– اعتباری بودن ۲۹ ۲– اعتبار بر اساس واقعیت ها ۲۹ ۳– اعتبار مردم و امضای مکتب ۳۰ ب: انواع مالکیت ۳۰ ۱– مالکیت خصوصی ۳۰ ۲– مالکیت عمومی ۳۱ بند دوم: حق مالکیت در قانون اساسی ۳۲ بند سوم: مالکیت در قانون مدنی ایران و برخی کشورها ۳۲ الف: مالکیت در قانون مدنی ایران ۳۲ ب: مالکیت در قانون مدنی فرانسه ۳۳ پ: مالکیت در قانون مدنی آلمان ۳۳ ت: مالکیت در حقوق انگلیس ۳۴ ث: مالکیت در حقوق رم ۳۴ گفتار سوم: اثبات مالکیت ۳۵ مبحث دوم: دعوای خلع ید ۳۷ گفتار اول: خلع ید ۴۰ بند اول: خلع ید در معنای اخص ۴۰ الف: خلع ید در ملک مشاع ۴۱ ب: خلع ید در ملک غیر مشاع ۴۲ بند دوم: خلع ید در معنای اعم ۴۲ گفتار دوم: پیشینه دعوای خلع ید ۴۳ بند اول: سابقه دعوای خلع ید در حقوق اسلام ۴۳ بند دوم: سابقه دعوای خلع ید در حقوق ایران ۴۴ گفتار سوم: ارکان تشکیل دهنده خلع ید ۴۵ بند اول: مالکیت خواهان بر مورد دعوا ۴۶ بند دوم: تصرف خوانده ۴۶ گفتار چهارم: آثار حکم خلع ید و اجرای آن ۴۶ فصل سوم: آیین دادرسی دعوای مالکیت (انواع و مصادیق دعوای مالکیت) مبحث اول: انواع و مصادیق دعوای مالکیت ۴۹ گفتار اول: انواع دعوای مالکیت ۴۹ بند اول: دعاوی اثبات مالکیت ۴۹ بند دوم: قابلیت استماع دعوای اثبات مالکیت ۵۱ بند سوم: دعوای اثبات مالکیت و رابطه آن با ماده

قانون ثبت ۵۱ بند چهارم: دعوای اثبات مالکیت و رابطه آن با دعوای تنفیذ مبایعه نامه ۵۲ بند پنجم: دعاوی به اعتبار وجود رابطه مالکیت ۵۳ گفتار دوم: مصادیق دعوای مالکیت ۵۴ بند اول: دعوای اثبات مالکیت بر عین یا منفعت ۵۴ بند دوم: دعوای اثبات حق انتفاع ۵۴ بند سوم: دعوای اثبات حق ارتفاق ۵۵ بند چهارم: دعوای اثبات حریم ملک ۵۵ بند پنجم: دعوای اخذ به شفعه ۵۵ بند ششم: دعوای تسلیط ید (وضع ید) ۵۶ بند هفتم: دعوای خلع ید ۵۶ بند هشتم: دعوای تخلیه ۵۷ بند نهم: دعوای فسخ و بطلان معامله ۵۷ بند دهم: دعوای ابطال سند وقف یا نظریه وقفیت زمین ۵۷ بند یازدهم: دعوای مطالبه مال (اعم از عین یا منفعت) ۵۸ بند دوازدهم: دعوای اعتراض به ثبت ملک ۵۸ بند سیزدهم: دعوای اعتراض به حدود ملک و حقوق ارتفاقی ۵۸ بند چهاردهم: دعوای اعتراض ثالث اجرایی ۵۸ بند پانزدهم: دعوای تغییر صاحب امتیاز آب، برق، گاز و تلفن ۵۹ مبحث دوم: آیین دادرسی دعوای مالکیت ۵۹ گفتار اول: صلاحیت دادگاه در دعوای مالکیت ۵۹ بند اول: انواع صلاحیت ۶۰ الف: صلاحیت ذاتی ۶۰ ب: صلاحیت محلی ۶۱ بند دوم: دعاوی مربوط به اموال منقول ۶۲ بند سوم: دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول ۶۳ گفتار دوم: رسیدگی به دعوای مالکیت ۶۴ بند اول: اقامه دعوا ۶۴ الف: تعیین خواسته و بهای آن ۶۴ ب: آثار تقویم خواسته ۶۶ ۱– صلاحیت دادگاه ۶۶ ۲– تعیین هزینه دادرسی ۶۷ ۳– تشخیص قابلیت تجدیدنظر و فرجام آراء ۶۷ ۴– تعیین هزینه اجرایی ۶۸ ۵– پرداخت حق الوکاله ۶۹ ۶– تعیین محدوده رسیدگی دادگاه (در مورد وجه رایج ایران) ۶۹ بند دوم: قواعد دادرسی ۷۰ الف: کاهش یا افزایش خواسته، تغییر درخواست یا نحوه دعوا ۷۰ ب: ادله اثبات ۷۳ ۱– قواعد عمومی اثبات دعوا ۷۴ ۲– اماره تصرف (ید) ۷۵ ۳– سند مالکیت ۷۶ ۴– تعارض دلایل در دعاوی مالکیت ۷۷ ۴–۱– تعارض تصرف فعلی و مالکیت سابق ۷۹ ۴–۲– تعارض تصرف فعلی و وقفیت سابق ۷۸ ۴–۳– تعارض تصرف فعلی و تصرف سابق ۷۸ ۴–۴– تعارض تصرف و سایر دلایل ۷۹ ۴–۵– تعارض اسناد ۷۹ پ: صدور رای ۸۱ ت: طرق شکایت از آراء ۸۳ ث: ارتباط دعاوی تصرف و مالکیت ۸۳ ۱– مقایسه دعاوی تصرف و مالکیت ۸۳ ۲– تنافی میان دعاوی تصرف و مالکیت ۸۳ مبحث سوم: اجرای احکام در دعاوی مالکیت ۸۴ گفتار اول: نحوه اجرای احکام در دعاوی عینی ۸۶ بند اول: اجرای حکم در مال منقول ۸۶ بند دوم: اجرای احکام در مال غیرمنقول ۸۸ گفتار دوم: نحوه اجرای احکام در دعاوی مربوط به املاک مشاع ۹۰ بند اول: خلع ید از ملک مشاع ۹۱ بند دوم: تخلیه ملک مشاع ۹۱ گفتار سوم: اجرای حکم نسبت به محکوم به در تصرف شخص ثالث ۹۳ بند اول: اجرای حکم بر مبنای ماده (۴۴) قانون اجرای احکام مدنی ۹۳ بند دوم: اجرای حکم بر مبنای دعوای مدعی حق ۹۵ فصل چهارم: وضعیت حقوقی مختلف دعاوی مالکیت و خلع ید از املاک مبحث اول: املاکی که برای ثبت آنها آگهی نوبتی منتشر شده باشد ۹۶ گفتار اول: املاکی که درخواست ثبت آنها به عمل نیامده است ۹۶ بند اول: پذیرش یا عدم پذیرش مالکیت در این املاک ۹۷ بند دوم: تشریفات خلع ید از این املاک ۹۸ بند سوم: لزوم یا عدم لزوم اثبات مالکیت در دعوای خلع ید ۱۰۵ بند چهارم: وظایف دادگاه در مواجه با چنین دعوایی ۱۰۶ الف: در فرضِ وجود مدعی حق غیر از متصرف ۱۰۷ ب: در فرضِ عدم وجود مدعی حق غیر از متصرف ۱۰۷ گفتار دوم: املاکی که درخواست ثبت آنها به عمل آمده است ۱۰۷ مبحث دوم: املاک فاقد سابقه ثبتی و عدم انتشار آگهی ثبتی ۱۰۸ گفتار اول: املاک واقع در اراضی خاص ۱۰۸ گفتار دوم: املاک غیر واقع در زمین های خاص

کلیدواژه ها

• مالکیت
• اثبات مالکیت