بررسی رویکردهای تقنینی اصلاحی –تربیتی در حوزه ضمانت های اجرای کیفری از مشروطه تاکنون
 | |
| عنوان | بررسی رویکردهای تقنینی اصلاحی –تربیتی در حوزه ضمانت های اجرای کیفری از مشروطه تاکنون |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | مصطفی دانش |
| استاد راهنما | عادل ساریخانی |
| استاد مشاور | [[]] |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۳ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
بررسی رویکردهای تقنینی اصلاحی –تربیتی در حوزه ضمانت های اجرای کیفری از مشروطه تاکنون عنوان پایان نامه ای است که توسط مصطفی دانش، با راهنمایی عادل ساریخانی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
چکیده
از آغاز قرن نوزدهم میلادی اندیشه اصلاح و تربیت مجرمین، محور توسعه نظام های حقوق کیفری از جمله نظام حقوق کیفری ایران در حوزه ضمانت اجراهای کیفری بوده است. در این اندیشه ها، بازپروری و بازسازی شخصیت مجرم که در دو اصطلاح "اصلاح" و "تربیت" مجرم نهفته شده، محور رویکردهای تقنینی از مشروطه تاکنون است. در تحقیق پیش رو، با تفکیک و ارایه تعریفی از دو اصطلاح فوق و مطالعه نهادهای کیفری و تدابیر اصلاحی و تربیتی موجود در قوانین کیفری ادوار مختلف قانونگذاری پیش و پس از انقلاب اسلامی ایران، رویکردهای اصلاحی و تربیتی که قانونگذار ایران در بازه زمانی فوق اتخاذ کرده، بررسی شده است. براساس مطالعات صورت گرفته و دوره بندی مذکور در تحقیق و علی رغم به چشم خوردن نشانه هایی از اصلاح و تربیت مجرمین در نخستین قوانین کیفری ایران، بایست گفت رویکردهای تقنینی اصلاحی و تربیتی از دهه چهارم قرن اخیر(هجری شمسی) یعنی با تصویب قوانینی چون قانون اقدامات تامینی ۱۳۳۹ و قانون آزادی مشروط ۱۳۳۷، مورد عنایت جدی قانونگذار قرار گرفته است. این رویکردها در سالهای ابتدایی پس از انقلاب اسلامی روند کند و آهسته ای را گذرانده و در دوره سوم و همزمان با تصویب قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ رشد چشمگیری پیدا کرده است. نکته حایز اهمیت، یکنواختی و ثبات نوع تدابیر و راهکارهایی است که جهت گیری های قانونگذار در این حوزه را شکل داده است. با مطالعه مسایل پیش گفته علاوه بر ارزیابی نگاه قانونگذار ایران به مقوله اصلاح و تربیت در حوزه ضمانت اجراهای کیفری، می توان فرایند اصلاح و تربیت مجرم را بصورتی ساختارمند و منسجم در نظام حقوق کیفری ایران ارایه کرد. در این تحقیق با مراجعه به منابع اطلاعاتی موجود از جمله کتب و مقالات علمی، قوانین کیفری ایران، در موضوع بحث، از سالهای پس از شکل گیری نظام مشروطیت تا امروز واکاوی شده است. این تحقیق نظری، به شیوه کتابخانه ای و با رویکردی تحلیلی انجام شده است.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
الف: بیان مساله ۱
ب: سوال های اصلی تحقیق ۲
پ: فرضیه ها ۲
ت: اهداف و کاربردها ۳
ث: روش تحقیق ۳
ج: ضرورت تحقیق ۴
چ: سابقه تحقیق ۴
ح: ساماندهی تحقیق ۴
فصل اول: کلیات ۶
مبحث اول: مفاهیم ۷
گفتار اول: مفاهیم لغوی ۷
الف: رویکرد ۷
ب: تقنین ۷
ج: مشروطه ۸
گفتار دوم: مفاهیم اصطلاحی ۸
الف: اصلاح ۸
ب: تربیت ۱۱
ج: ضمانت اجرای کیفری ۱۳
د: اقدامات تربیتی ۱۴
۱ تعریف ۱۴
۲ ماهیت ۱۹
۲ ۱ ماهیت حقوقی ۱۹
۲ ۱ ۱ اقدامات تربیتی به عنوان یک اقدام "پیشگیرنده" ۱۹
۲ ۱ ۲ اقدامات تربیتی به عنوان ضمانت اجرای کیفری ۲۰
۲ ۱ ۲ ۱ ضمانت اجرای کیفری اصلی ۲۱
۲ ۱ ۲ ۲ مجازات تکمیلی ۲۱
۲ ۱ ۲ ۳ جانشین مجازات ۲۲
۲ ۲ ماهیت فقهی ۲۳
۲ ۲ ۱ اقدامات تربیتی در قرآن ۲۴
۲ ۲ ۲ اقدامات تربیتی در سنت ۲۶
۲ ۲ ۳ اقدامات تربیتی در نگاه فقها ۲۶
مبحث دوم: پیشینه ۲۸
گفتار اول: قانون مجازات عمومی ۱۳۰۴ و اصلاحیه ها ۲۸
گفتار دوم: نخستین قوانین پس از انقلاب اسلامی ۳۱
الف: قانون راجع به مجازات اسلامی ۱۳۶۱ ۳۱
ب: قانون مجازات اسلامی۱۳۷۰ ۳۱
گفتار سوم: قانون مجازات اسلامی۱۳۹۲ ۳۲
مبحث سوم: مبانی ۳۴
گفتار اول: دکترین حقوقی ۳۴
الف: ناکارآمدی مجازات حبس ۳۵
ب: پیشگیری از جرم با تربیت مجرمین ۳۷
گفتار دوم: حقوق اسلامی ۳۸
فصل دوم: رویکردهای اصلاحی ضمانت اجراهای کیفری از مشروطه تاکنون ۴۲
مقدمه ۴۳
مبحث اول: رویکردهای اصلاحی عام ۴۴
گفتار اول: رویکرد اصلاحی جایگزینی یا حذف مجازات ۴۴
الف: آزادی مشروط ۴۸
ب: تعلیق (اجرای) مجازات ۵۱
پ: تعویق صدور حکم ۵۸
ت: نظام نیمه آزادی ۵۹
ث: مجازات های اجتماع محور ۶۲
گفتار دوم: رویکرد اصلاحی تخفیف، تبدیل و تشدید ضمانت اجرای کیفری ۶۴
الف: تخفیف و تبدیل ضمانت اجراهای کیفری ۶۴
ب: تشدید ضمانت اجراهای کیفری ۶۷
گفتار سوم: رویکرد اصلاحی در تعدیل و تشدید مجازات های بدنی ۷۰
الف: رویکرد تعدیلی ۷۴
ب: رویکرد تشدیدی ۷۵
گفتار چهارم: رویکرد اصلاحی در مجازاتهای تکمیلی و تبعی ۷۶
مبحث دوم: رویکردهای اصلاحی خاص ۸۰
گفتار اول: رویکرد اصلاحی در تناسب ضمانت اجرای کیفری با مجرم ۸۰
الف متناسب کردن ضمانت اجرای کیفری با سن مجرم ۸۵
ب وضع خاص و حسن سابقه متهم ۸۷
گفتار دوم: رویکرد اصلاحی در منع از اقدام به امری ۸۹
الف: منع از اقامت یا رفت و آمد به محل معین ۸۹
ب: منع یا محرومیت از اشتغال به شغل، حرفه یا کار معین ۸۹
پ: منع از رانندگی با وسایل نقلیه موتوری و یا تصدی وسایل موتوری ۹۰
ت: سایر موارد ۹۰
گفتار سوم: رویکرد اصلاحی در اجبار به انجام امری ۹۰
الف: اقامت اجباری در محل معین ۹۰
ب: نگاهداری مجرمین به عادت در تبعیدگاه ۹۱
پ: نگهداری و اصلاح مجرم در خانه (حبس خانگی) ۹۲
ت: نقش اصلاحی مجازات جزای نقدی ۹۵
فصل سوم: رویکردهای تربیتی ضمانت اجراهای کیفری از مشروطه تاکنون ۱۰۰
مقدمه ۱۰۱
مبحث اول: رویکردهای تربیتی آموزشی–مراقبتی ۱۱۱
گفتار اول: الزام به تحصیل ۱۱۲
گفتار دوم : آموزش حرفه و مهارت بخشی ۱۱۳
مبحث دوم: رویکردهای تربیتی درمانی ۱۱۶
گفتار اول: معالجه مجرمین بیمار روانی و معتادین ۱۱۷
گفتار دوم: کاردرمانی ۱۱۸
مبحث سوم: رویکردهای تربیتی اطفال و نوجوانان ۱۲۲
گفتار اول: نگهداری و تربیت در کانون اصلاح و تربیت و سایر مراکز ۱۲۳
گفتار دوم: تربیت در خانه اولیاء و تحت نظر آنها ۱۲۵
گفتار سوم: سرزنش و نصیحت بوسیله قاضی ۱۲۸
گفتار چهارم: تذکر و اخذ تعهد کتبی ۱۲۸
نتیجه گیری ۱۳۰
منابع ۱۳۲
کلیدواژه ها
- انقلاب اسلامی ایران
- تقنین
- حقوق جزا
- ضمانت اجرای قانونی
- قانون مجازات اسلامی
- مجازات کیفری
- مشروطیت
- رویکردهای تقنینی
- اصلاح
- تربیت
- ضمانت اجرای کیفری
- اصلاح کیفری
- تربیت
- مجازات نقض قانون