بررسی رویکرد سزاگرایی و جلوه های آن در حقوق کیفری ایران

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بررسی رویکرد سزاگرایی و جلوه های آن در حقوق کیفری ایران
عنوانبررسی رویکرد سزاگرایی و جلوه های آن در حقوق کیفری ایران
رشتهحقوق کیفری و جرم شناسی
دانشجوعلیرضا شاهزمانی
استاد راهنماراضیه قاسمی
استاد مشاورمحمدرضا شادمان فر
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۹
دانشگاهدانشگاه شهید اشرفی اصفهانی



بررسی رویکرد سزاگرایی و جلوه های آن در حقوق کیفری ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط علیرضا شاهزمانی، با راهنمایی راضیه قاسمی و با مشاوره محمدرضا شادمان فر در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی دفاع گردید.

چکیده

سزاگرایی موضوعی نسبتا کهن است که ریشه در متون دینی و اندیشه فلاسفه باستان و همچنین اندیشمندان قرون اخیر همچون کانت و هگل دارد. رویکرد اولیه سزاگرایی بر این اندیشه مبتنی است که مجازات به عنوان واکنشی اجتماعی با تحمیل برخی سختی ها و مشقت ها در پی کسر حیثیت و سلب برخی حقوق فرد مجرم است. فلذا در این بین اندیشه سزاگرایی با رویکردی اخلاق مدار، در توجیه مجازات افراد مجرم و خاطی ارزش های اجتماعی، اخلاقی و قانونی جامعه بر آمده است. به نظر می رسد که اساس چهارگانه قانون مجازات ایران نیز تا حدودی بنای سزاگرایانه به خود گرفته است. خصوصا در موارد، قصاص، حدود و تعزیرات جلوه های سزاگرایی به عینه مشاهده می–گردد. البته برخی از اقدامات تامینی و تربیتی نیز در قانون مجازات گنجانده شده است که در مقایسه با موارد اخیر بسیار کمرنگ است. تحقیق حاضر درمقام پژوهشی کیفی با روشی توصیفی – تحلیلی این دستاوردها را در پی داشته است که قوانین کیفری ایران نیز گرچه غالبا برگرفته از مبانی فقهی و اسلامی است ولی در برخی موارد نیز گونه ای ترکیبی از مبانی اسلامی و غربی در خصوص مجازات مجرمان در پیش گرفته است که این امر سبب گشته مشکلاتی از جمله، ناپایداری در تناسب جرایم و مجازات ها، تساهل و تسامح، سختگیری بیش از حد نسبت به مجازات مجرمان پیش آید. چرا که اگر رویکردی مشخص و یگانه در پیش می گرفت قطعا مصالح فردی مجرم و منافع اجتماعی تمامی آحاد جامعه در نحوه مجازات فرد مجرم در نظر گرفته می شد. در نتیجه به تبع آن زمینه های استحقاقی، فایده گرایی و نتیجه های مثبت مجازات فرد برای او و جامعه حاصل می گشت.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه مقدمه

۱– بیان مساله

۲– پیشینه تحقیق

۳– ضرورت و نوآوری تحقیق

۴– سوالات تحقیق

۵– فرضیه ها

۶– اهداف تحقیق

۷– روش تحقیق

۸– ساماندهی تحقیق

فصل اول: مفاهیم و مبانی نظری بخش اول: تعریف مفهومی عدالت سزادهنده

گفتار اول: تعریف عدالت

۱– تعریف لغوی

۲– تعریف مفهومی

گفتار دوم: تعریف سزاگرایی

۱– تعریف لغوی

۲– تعریف مفهومی

گفتار سوم: تفاوت سزاگرایی و انتقام

بخش دوم تاریخ تحولات سزاگرایی

گفتار اول: سزاگرایی در دوران کهن

۱– تجلی سزاگرایی در تورات

۲– تجلی سزاگرایی در میان فلاسفه باستان

گفتار دوم: سزاگرایی کلاسیک

۱– تبیین دیدگاه کانت

۲– تبیین دیدگاه هگل

گفتار سوم: سزاگرایی قرن بیستم

فصل دوم: تحلیل نظریات مطرح سزاگرایی بر مبنای حقوق کیفری بخش اول: ارتباط سزاگرایی و حقوق کیفری

گفتار اول: جایگاه سزاگرایی در فلسفه حقوق کیفری

۱– نظام مجازات تعرفه ای

۲– نظام نظری کیفری

۳– تفاوت نظام های کیفری از نظر شدت و تخفیف مجازات

گفتار دوم: چالش سزاگرایی در حقوق کیفری

بخش دوم: اهداف نوین سزاگرایی در حقوق کیفری

گفتار اول: ضمانت اجرا

گفتار دوم: التیام خاطر

گفتار سوم: بازی منصفانه – مزیت غیرمنصفانه

گفتار چهارم: نفی جرم

گفتار پنجم: مجازات اعلامگر

۱– نکوهش

۲– اعلام

۳– ارتباط و تعلیم

گفتار ششم: سزاگرایی حداقلی – سلبی

فصل سوم: تجلی اصول سزاگرایی در حقوق اسلام و ایران بخش اول: مبانی مشترک عدالت سزادهند و عدالت جزایی اسلام

گفتار اول: آزادی اراده و عقلانیت انسان

گفتار دوم: مسولیت اخلاقی

گفتار سوم: اجرای عدالت بر مبنای استحقاق ۵۰ بخش دوم: الگوهای سزاگرایی مقررات کیفری ایران

گفتار اول: سزادهی مبتنی بر الگوهای اصلی کیفری

گفتار دوم: سزادهی مبتنی بر الگوهای فرعی کیفر

۱– الگوی تنبیهی

۲– الگوی ترمیمی

۳– الگوی پیش گیرنده

الف) قرار التزام متهم

ب) دستور مصاده اموال ناشی از جرم

پ) سلب صلاحیت رانندگی

ث) محرومیت مجرم از انتصاب به عنوان مدیر شرکت

ج) پیشگیری از رفتارهای ضد اجتماعی

چ) قرار ممنوعیت به حرفه خاصی

ح) قرار نگهداری از کودکان توسط والدین

بخش سوم: عدالت سزادهنده در مجازات های حقوق کیفری ایران

گفتار اول: حدود

گفتار دوم: قصاص

گفتار سوم: دیات

گفتار چهارم: تعزیرات

بخش چهارم: اصل تناسب جرم و مجازات

گفتار اول: مجازات قصاص

گفتار دوم: مجازات های حدی

گفتار سوم: مجازات های دیه

گفتار چهارم: مجازات های تعزیری

مبحث چهارم: آسیب شناسی سیاست قضایی ایران در خصوص سزادهی

گفتار اول: اطاله دادرسی

گفتار دوم: تساهل و تسامح در اجرای مجازات

  گفتار سوم: سردرگرمی سیاست های کلان قضایی

گفتارچهارم: سزاگرایی در قانون کاهش مجازاتهای حبس تعزیری

نتیجه گیری

پیشنهادات

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

  • حقوق جزا
  • نظام حقوق کیفری
  • مجازات (فقه)
  • اقدام متقابل (قصاصی)
  • عدالت کیفری
  • ایران
  • سزاگرایی
  • مجازات
  • عدالت کیفری
  • حقوق کیفری ایران