بررسی سوگند دروغ در فقه امامیه و قوانین موضوعه ایران

عنوان	بررسی سوگند دروغ در فقه امامیه و قوانین موضوعه ایران
رشته	حقوق
دانشجو	فاطمه پوراکبری سه ساری
استاد راهنما	سمیه صفایی بازار جمعه
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

بررسی سوگند دروغ در فقه امامیه و قوانین موضوعه ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط فاطمه پوراکبری سه ساری، با راهنمایی سمیه صفایی بازار جمعه در سال ۱۳۹۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

در غالب نظامهای حقوقی سوگند از ادله اثبات دعوی به شمار میرود، در قوانین موضوعه ایران نیز سوگند خفیفترین دلیل در بین ادله به معنای اخص است که شخص با گواه گرفتن خداوند به نفع خود اظهار می دارد. در دادرسیهای حقوقی با فقدان بینه از سوی مدعی، چنانچه سوگند تحت شرایط خود ادا گردد، قاطع دعوا و موجب سقوط ادعای مدعی است. حال اگر پس از صدور حکم قطعی ثابت گردید، حرمت نقض حکم حاکم و در حقوق ایران با ایراد اعتبار امر قضاوت شده روبهرو خواهیم بود. در این پایاننامه، نگارنده درصدد است به بررسی مبانی جرمانگاری سوگند کذب و مجازات آن بپردازد و در نهایت به این نتیجه میرسد که در منابع شرعی، سوگند کذب حرام شمرده شده و در قانون مجازات اسلامی نیز جرمانگاری شده است. اگر حاکم تا قبل از صدور حکم، متوجه کذب بودن سوگند بشود، باید از صدور حکم امتناع کند و اگر بعد از صدور حکم و قبل از اجرای آن متوجه کذب بودن سوگند بشود، حکم صادره نقض میشود؛ اما چنانچه حاکم پس از اجرای حکم، متوجه کذب بودن قسم شود و قسم دروغ باعث ایجاد خسارت بدنی و یا خسارت مالی به سبب اجرای حکم گردد، ادا کننده سوگند، حسب مورد به قصاص یا پرداخت دیه یا تعزیر مقرر در قانون یا جبران خسارت مالی محکوم میگردد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

مقدمه

الف) بیان مساله پژوهش

ب) پیشینه پژوهش

ج) اهمیت و اهداف پژوهش

د) سوالهای پژوهش

ه) فرضیههای پژوهش

و) جنبه های نوآوری پژوهش

ز) روش تحقیق

ح) ساختار پژوهش

فصل اول کلیات

۱–۱– مفهوم سوگند

۱–۱–۱– سوگند در لغت

۱–۱–۲– سوگند در اصطلاح فقه

۱–۱–۳– سوگند در اصطلاح حقوقی

۱–۲– ویژگی های سوگند

۱–۲–۱–تشریفاتی بودن سوگند

۱–۲–۲– لزوم ادای سوگند نزد قاضی

۱–۲–۳– لفظی بودن سوگند

۱–۲–۴– سوگند دلیلی تنها

۱–۲–۵– سوگند بهعنوان حقوق و تکالیف طرفین دعوا

۱–۳– اقسام سوگند

۱–۳–۱– سوگند غیرقضایی (عهدی یا التزامی یا یمینالعقد)

۱–۳–۲– سوگند قضایی یا اثباتی

۱–۳–۲–۱– سوگند بتی یا قاطع دعوا

۱–۳–۲–۱–۱– موارد اعتبار سوگند بتی

۱–۳–۲–۲– سوگند استظهاری

۱–۳–۲–۲–۱– قلمرو سوگند استظهاری

۱–۳–۲–۲–۱–۱– حقوق مالی

۱–۳–۲–۲–۱–۲– حقوق غیرمالی (معنوی)

۱–۳–۲–۳– سوگند تکمیلی(ضمیمه بینه ناقص)

۱–۳–۲–۳–۱– قلمرو سوگند تکمیلی

۱–۳–۲–۳–۲– مقایسه سوگند تکمیلی و سوگند استظهاری

۱–۳–۲–۳–۳– ارتباط سوگند تکمیلی و استظهاری

۱–۳–۲–۳–۴ تفاوت سوگند تکمیلی و استظهاری

۱–۳–۲–۴– سوگند نفی علم

۱–۴– شرایط سوگند

۱–۵– قسامه

۱–۵–۱– قلمرو قسامه

۱–۵–۱–۱– جرایم خاص

۱–۵–۱–۲– وجود لوث

۱–۵–۱–۳– فقدان ادله دیگر

۱–۵–۲– موارد اعمال قسامه

۱–۵–۳– نصاب قسامه

۱–۵–۴– کیفیت اجرای قسامه

فصل دوم بررسی سوگند دروغ در فقه امامیه

۲–۱– مراتب و اشکال دروغ

۲–۱–۱– توریه

۲–۱–۲– دروغ در گفتار

۲–۱–۳– شهادت دروغ

۲–۱–۴– دروغ به شوخی

۲–۱–۵– دروغ در دعوت ها و تعارف ها

۲–۱–۶– کتمان شهادت

۲–۱–۷– سوگند دروغ

۲–۲– ادله حرمت قسم کذب

۲–۲–۱– حرمت قسم کذب از دیدگاه قرآن

۲–۲–۲–۱– مصادیق قسم کذب در قرآن

۲–۲–۲– حرمت قسم کذب از منظر روایات

۲–۳– ریشه های درونی دروغ

۲–۳–۱– علل و عوامل دروغ گویی

۲–۳– ۲– بی مبالاتی در سوگند خوردن

۲–۴– آثار زیان بار دروغ

۲–۵– موارد جواز دروغ

۲–۵–۱– وجود ضرورت ۵۰ ۲–۵–۲– اصلاح بین مسلمانان ۵۰ ۲–۵–۳– وعده دادن

۲–۶– طرق اثبات کذب بودن شهادت و قسم

۲–۷– عواقب قسم کذب

۲–۷–۱– حکم شکستن قسم

۲–۷–۲– کفاره قسم کذب

۲–۸– حکم قسم کذب و شهادت دروغ

۲–۸–۱–مجازات قسم و شهادت دروغ در فقه

فصل سوم بررسی سوگند دروغ در قوانین موضوعه ایران

۳–۱– طرق اثبات کذب بودن سوگند

۳–۱–۱– علم قاضی

۳–۱–۲– اراده دلیل منافی با سوگند توسط طرف مقابل

۳–۱–۳– اقرار یادکننده سوگند

۳–۱–۴– شکایت کیفری توسط طرف مقابل

۳–۲– زمان اثبات کذب بودن سوگند و آثار آن

۳–۲–۱– پیش از صدور رای قطعی

۳–۲–۲– پس از صدور رای قطعی

۳–۳– ضمانت اجرای کذب بودن سوگند

۳–۳–۱– مسیولیت کیفری

۳–۳–۲– مسیولیت مدنی

۳–۳–۳–مسیولیت کیفری و مدنی شهادت دروغ

۳–۴– وضعیت مدعی به پس از اثبات کذب بودن سوگند

۳–۴–۱– حقوق سلب شده مدعی توسط سوگند

۳–۴–۲– مالک مدعی به مال مورد منازعه

۳–۴–۳– اثر رضایت مدعی (مستحلف) به سوگند مدعیعلیه (حالف)

۳–۴–۴– بازگشت حقوق مدعی نسبت به مدعی به، پس از اثبات کذب بودن سوگند

۳–۴–۴–۱– ادله ی نظر موافق

۳–۴–۴–۱–۱– عام بودن ادله نفوذ اقرار

۳–۴–۴–۱–۲– بطلان اثر سوگند توسط اقرار

۳–۴–۴–۱–۳– تصادق بر مشغولیت ذمه

۳–۴–۴–۱–۴– عموم ادله تقاص

۳–۴–۴–۱–۵– روایات وارده در خصوص اخذ حقوق سلب شده

۳–۴–۴–۲– ادله نظر مخالف

۳–۴–۵– شناسایی نوع تعهد مدعی علیه

۳–۴–۵–۱– تعهد طبیعی در صورت اتیان سوگند کذب

۳–۴–۵–۲–تعهد مدنی در صورت اقرار به کذب بودن سوگند

۳–۵– نحوه احقاق حق محکوم علیه پس از اثبات کذب بودن سوگند

۳–۵–۱– طرح مجدد دعوا و اقامه بینه

۳–۵–۲– اعاده دادرسی

نتیجه گیری و پیشنهادات

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• مجازات سوگند دروغ
• حرمت قسم کذب
• سوگند دروغ