بررسی شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

عنوان	بررسی شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	اکرم شمسی پور
استاد راهنما	محمدرضا الهی منش
استاد مشاور	نریمان فاخری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه پیام نور استان تهران

بررسی شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ عنوان پایان نامه ای است که توسط اکرم شمسی پور، با راهنمایی محمدرضا الهی منش و با مشاوره نریمان فاخری در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور استان تهران دفاع گردید.

چکیده

هدف این پژوهش بررسی وضعیت شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲/۲/۱ می باشد. شروع به جرم در قانون فعلی نسبت به قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۷۰ تفاوت های چشم گیر و در عین حال مثبتی را داشته است و در مواد مربوط به شروع به جرم تا حدود زیادی خلاهای تقنینی موجود در قانون قبلی رفع شده است. در قانون مجازات اسلامی فعلی برخلاف قانون قبلی شروع به جرم در قالب جرایم، جرم محسوب می گردد مگر جرایم کم اهمیت و اندکی که مجازات آنان در بندهای سه گانه ماده ۱۲۲(ماده قانونی شروع به جرم) مقرر نشده است. لذا در این قانون برخلاف قانون مجازات سال ۷۰ اصل بر جرم انگاری شروع به جرم است و مجازات شروع به جرم دارای نظم خاصی است و در سه بند جداگانه درجه بندی شده است. قانونگذار در قانون مجازات فعلی علاوه بر شروع به جرم، سایر جرایم ناقص را نیز مورد شناسایی قرار داده است و این نه بدعت بلکه رجعت مقنن است به قانون مجازات عمومی سال ۱۳۵۲ که طی آن، جرم محال را تحت عنوان در حکم شروع به جرم و جرم عقیم را با تلویح بیشتری ضمن شروع به جرم، ذکر کرده است. مضاف بر آن قانونگذار در قانون فعلی با پذیرش صریح عدم انصراف ارادی به عنوان شرط تحقق شروع به جرم، ابهام قانون قبلی را مرتفع نموده است. با این حال، عدم پذیرش صریح عنوان کلی جرایم ناتمام، بیان جرم عقیم ضمن شروع به جرم و عدم تخفیف مجازات در هنگامی که فرد، انصراف ارادی نموده ولی اقدامات او مشتمل بر جرم خاصی است، از جمله ایرادات وارده بر قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ است. در این تحقیق، به جهت اهمیت موضوع شروع به جرم، سایر مفاهیم مشابه حقوقی و فقهی که به ترتیب شامل جرایم عقیم و محال و تجری و مقدمه ی حرام می باشند نیز بررسی شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

۱ – بیان مساله ۱

۲– روش تحقیق ۵

۳ – اهداف تحقیق ۵

۴– سابقه و اهمیت تحقیق ۵

۵– سوالات تحقیق ۶

۶– فرضیه های تحقیق ۶

۷– مشکلات تحقیق ۷

۸– ساماندهی تحقیق ۷

فصل اول : واژه و مفهوم شناسی و پیشینه شروع به جرم و مراحل آن

۱–۱ واژه شناسی ۸

۱–۲ مفهوم و تعریف شروع به جرم ۱۰

۱–۳ سابقه تاریخی ۱۳

۱–۴ مراحل قبل از عملیات اجرایی ۱۸

۱–۴–۱ مرحله تفکر و اتخاذ تصمیم و استثنایات قانونی آن ۱۸

۱–۴–۱–۱ عضویت در دسته یا گروه ۲۴

۱–۴–۱–۲ تهدید ۲۴

۱–۴–۱–۳ اجتماع و تبانی ۲۵

۱–۴–۲ مرحله ی اعمال مقدماتی و اصل غیر قابل مجازات بودن آن ۲۵

۱–۴–۲–۱ استثنایات اصل ۲۹

۱–۴–۲–۱–۱ موارد جرم مستقل بودن عمل مقدماتی ۲۹

۱–۴–۲–۱–۲ موارد مصداق معاونت در جرم بودن عمل مقدماتی ۳۲

۱–۴–۲–۱–۳ موارد عامل مشدده جرم بودن عمل مقدماتی ۳۲

۱–۴–۲–۲ غیر قابل مجازات بودن اعمال مقدماتی و حکم ماده

قانون مجازات اسلامی تعزیرات ۳۳

فصل دوم : بررسی ارکان و برخی عناوین مجرمانه ، شرکت و معاونت در شروع به جرم

۲–۱ بررسی ارکان شروع به جرم ۳۷

۲–۱–۱ رکن قانونی ۳۷

۲–۱–۱–۱ شروع به جرم در قوانین قبل از انقلاب اسلامی ۳۸

۲–۱–۱–۲ شروع به جرم در قوانین بعد از انقلاب اسلامی ۳۹

۲–۱–۱–۳ شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۴۲

۲–۱–۲ رکن مادی ۴۴

۲–۱–۲–۱ شروع به اجرا ۴۵

۲–۱–۲–۱–۱ تفکیک عمل اجرایی از عمل مقدماتی ۴۶

۲–۱–۲–۱–۱–۱ رویکرد مادی یا عینی و مزایا و معایب آن ۴۸

۲–۱–۲–۱–۱–۲ رویکرد نفسانی یا ذهنی و مزایا و معایب آن ۵۳

۲–۱–۲–۱–۱–۳ رویکرد ترکیب یا مختلط ۵۶

۲–۱–۲–۲ دخالت عامل خارجی ( انصراف غیر ارادی ) ۵۹

۲–۱–۲–۲–۱ مفهوم انصراف ارادی و غیر ارادی ۶۰

۲–۱–۲–۲–۲ تفاوت انصراف ارادی و انصراف غیرارادی در مجازات مرتکب ۶۷

۲–۱–۳ رکن معنوی ۷۲

۲–۱–۳–۱ قصد مجرمانه و ارتکاب جرم معین ۷۶

۲–۱–۳–۲ قصد مجرمانه و عدم مطابقت نتیجه حاصله با آن ۷۶

۲–۱–۳–۳ قصد مجرمانه و جرایم ترک فعل ۷۸

۲–۱–۳–۴ قصد مجرمانه و جرایم غیر عمدی ۷۹

۲–۲ شروع به جرم در برخی عناوین مجرمانه ۸۲

۲–۲–۱ شروع به جرم در جرایم مرکب ۸۲

۲–۲–۲ شروع به جرم در جرایم به عادت ۸۳

۲–۲–۳ شروع در جرایم مطلق و مقید ۸۳

۲–۲–۴ شروع به جرم در جرایم شفاهی ۸۵

۲–۳ شرکت و معاونت در شروع به جرم ۸۶

۲–۳–۱ شرکت در شروع به جرم ۸۶

۲–۳–۲ معاونت در شروع به جرم ۸۷

فصل سوم : مجازات ، جایگاه و معیار تفکیک شروع به جرم از سایر جرایم ناقص و مفاهیم مشابه با آن

۳–۱ مجازات شروع به جرم ۸۹

۳–۱–۱ مجازات شروع به جرم در قوانین قبل از انقلاب اسلامی ۹۰

۳–۱–۲ مجازات شروع به جرم در قوانین بعد از انقلاب اسلامی ۹۳

۳–۱–۳ مجازات شروع به جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۹۲ ۱۰۲

۳–۲ جایگاه و معیار تفکیک شروع به جرم از سایر جرایم ناقص ومفاهیم مشابه با آن ۱۱۴

۳–۲–۱ جرم عقیم ۱۱۴

۳–۲–۱–۱ تعریف جرم عقیم ۱۱۴

۳–۲–۱–۲ ارکان جرم عقیم ۱۱۵

۳–۲–۱–۲–۱ رکن قانونی ۱۱۵

۳–۲–۱–۲–۱–۱ جرم عقیم در قوانین قبل از انقلاب اسلامی ۱۱۵

۳–۲–۱–۲–۱–۲ جرم عقیم در قوانین بعد از انقلاب اسلامی ۱۱۷

۳–۲–۱–۲–۱–۳ جرم عقیم در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۱۱۹

۳–۲–۱–۲–۲ رکن مادی ۱۲۳

۳–۲–۱–۲–۳ رکن معنوی ۱۲۴

۳–۲–۱–۳ نقاط اشتراک و افتراق جرم عقیم با شروع به جرم ۱۲۴

۳–۲–۱–۴ مجازات جرم عقیم ۱۲۵

۳–۲–۲ جرم محال ۱۲۸

۳–۲–۲–۱ تعریف جرم محال ۱۲۸

۳–۲–۲–۲ ارکان جرم محال ۱۲۹

۳–۲–۲–۲–۱ رکن قانونی ۱۳۰

۳–۲–۲–۲–۱–۱ جرم محال در قوانین قبل از انقلاب اسلامی ۱۳۰

۳–۲–۲–۲–۱–۲ جرم محال در قوانین بعد از انقلاب اسلامی ۱۳۱

۳–۲–۲–۲–۱–۳ جرم محال در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۱۳۳

۳–۲–۲–۲–۲ رکن مادی ۱۳۴

۳–۲–۲–۲–۳ رکن معنوی ۱۳۵

۳–۲–۲–۳ شرایط تحقق جرم محال ۱۳۵

۳–۲–۲–۴ نقاط اشتراک و افتراق جرم محال با شروع به جرم و جرم عقیم ۱۴۵

۳–۲–۲–۵ نظریات مختلف در خصوص مجازات جرم محال ۱۵۰

۳–۲–۲–۵–۱ نظریه عدم مجازات جرم محال (عینی یا موضوعی ) ۱۵۰

۳–۲–۲–۵–۲ نظریه مجازات جرم محال (نظریه ذهنی ) ۱۵۲

۳–۲–۲–۵–۳ نظریه بینا بین ۱۵۳

۳–۲–۳ تجری ۱۶۰

۳–۲–۳–۱ تعریف تجری ۱۶۰

۳–۲–۳–۲ اقسام تجری ۱۶۴

۳–۲–۳–۳ نظریات گوناگون در خصوص تجری ۱۶۶

۳–۲–۳–۳–۱ نظریه اعمال مجازات ۱۶۶

۳–۲–۳–۳–۲ نظریه عدم اعمال مجازات ۱۷۰

۳–۲–۳–۴ مقایسه نظرات با دکترین حقوقی و مقایسه و تطبیق تجری با جرایم ناقص ( شروع به جرم ، جرم محال و عقیم ) ۱۷۵

۳–۲–۴ مقدمه حرام ۱۸۰

۳–۲–۴–۱ تعریف مقدمه حرام ۱۸۰

۳–۲–۴–۲ اقسام مقدمه حرام ۱۸۲

۳–۲–۴–۳ نظریات گوناگون در خصوص مقدمه حرام ۱۸۵

۳–۲–۴–۳–۱ نظریه اعمال مجازات ۱۸۵

۳–۲–۴–۳–۲ نظریه عدم اعمال مجازات ۱۸۷

۳–۲–۴–۴ مقایسه نظریات با دکترین حقوقی و مقایسه و تطبیق مقدمه حرام با شروع به جرم ۱۸۹

نتیجه گیری و پیشنهادها ۱۹۳

۱ – نتیجه گیری ۱۹۳

۲– پیشنهادها ۲۰۲

فهرست منابع و ماخذ ۲۰۴

چکیده لاتین ۲۱۴

کلیدواژه ها

• قانون مجازات اسلامی
• شروع به جرم
• مجازات شروع به جرم
• در حکم شروع به جرم
• شروع به جرم
• قانون مجازات اسلامی
• جرم محال
• جرم عقیم
• تجری (فقه)
• جرم انگاری
• جرم
• جرم شناسی
• مجازات
• قانون و قانونگزاری