بررسی صلاحیت دادگاه صادرکنندۀ رأی در فرایند شناسایی و اجرای آرای خارجی
بررسی صلاحیت دادگاه صادرکنندۀ رأی در فرایند شناسایی و اجرای آرای خارجی نام مقاله ای است از رضا مقصودی پاشاکی که در شماره صد و شانزده دوره 85(زمستان 1400) مجله حقوقی دادگستری منتشر شده است.
چکیده
رأی صادره از کشور خارجی در صورتی قابل‌شناسایی و اجراست که دادگاه صادرکنندۀ رأی صلاحیت رسیدگی به دعوی را داشته باشد. صلاحیت در مرحلۀ شناسایی بر اساس معیارهای کشور محل شناسایی مورد سنجش قرار می‌گیرد. مسئلۀ اساسی این است که چه معیاری برای پذیرش صلاحیت دادگاه خارجی در مرحلۀ شناسایی آرا وجود دارد؟ برخی کشورها برای دادگاه خارجی صلاحیتی مشابه صلاحیت دادگاه داخلی قائل هستند. در حالی که برخی دیگر با محدود کردن مصادیق صلاحیت دادگاه خارجی فقط بر اساس معیارهایی مضیق به پذیرش صلاحیت و شناسایی رأی دادگاه خارجی می‌پردازند. در حقوق ایران نیز بدون بیان شرط صلاحیت دادگاه خارجی صرفاً صلاحیت اختصاصی دادگاه ایران به‌عنوان مانع شناسایی قلمداد شده است. این مقاله با روش تحلیلی تطبیقی به بررسی شرط صلاحیت دادگاه خارجی در نظام‌های حقوقی مختلف می‌پردازد. فقدان قواعد صلاحیتی هماهنگ در بین کشورها در موضوع شناسایی رأی دادگاه خارجی، سودمندی رسیدگی قضایی در دعاوی بین‌المللی را با اختلال مواجه می‌نماید و حرکت آزادانۀ آرا در بین کشورها را ناممکن می‌سازد. ضرورت تأمین انتظارات مشروع اشخاص خصوصی و ایجاد قابلیت پیش‌بینی در روابط فرامرزی اقتضا دارد که مصادیق صلاحیت دادگاه خارجی از پیش تعیین گردد و اصحاب دعوی قبل از آغاز دادرسی از تحقق این شرط برای شناسایی رأی صادره در کشورهای دیگر اطمینان یابند.
کلیدواژه‌ها
- صلاحیت
- صلاحیت غیر مستقیم
- شناسایی رای خارجی
- قاعده تصویر آینه
- کنوانسیون 2019 لاهه