بررسی فقهی–حقوقی مرور زمان در حقوق کیفری ایران با تاکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

عنوان	بررسی فقهی–حقوقی مرور زمان در حقوق کیفری ایران با تاکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	مرتضی واحدی پور دهرایی
استاد راهنما	محمدرضا نظری نژاد کیاشی
استاد مشاور	حسن شاه ملک پور
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه گیلان

بررسی فقهی–حقوقی مرور زمان در حقوق کیفری ایران با تاکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ عنوان پایان نامه ای است که توسط مرتضی واحدی پور دهرایی، با راهنمایی محمدرضا نظری نژاد کیاشی و با مشاوره حسن شاه ملک پور در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.

چکیده

با تدقیق در فقه و قوانین کشور ما به خوبی مشخص می گردد که نهاد مرور زمان یکی از مهم ترین و اساسی ترین نهادهای حقوقی عصر حاضر تلقی می گردد. به عبارتی دیگر مطرود گذاردن آن از قوانین کیفری، از یک سو تضییع حقوق متهمینی است که جرایم ارتکابی آنها مشمول این نهاد قرار گرفته و از سوی دیگر توجیهی است بر عدم انظباط تقنینی و دادرسی، که این امر بیشتر منبعث از سوء برداشت و بدفهمی از آراء و اقوال فقهی می باشد. نهاد مرور زمان در قوانین کیفری کشور ما با فراز و نشیب های فراوانی روبه رو بوده است؛ بدین توضیح که در قوانین قبل از انقلاب بی هیچ قیدی پذیرفته می شد. اما در قوانین پس از انقلاب، ابتدا به کلی حذف گردید و سپس به صورت مقید و مشروط مجددا وارد قوانین کیفری کشور ما گردید که این عطف مجدد نیز با تغییر ماهیت همراه بود؛ چه قبل از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب ۱/۲/۱۳۹۲، نهاد مرور زمان در مجموعه قوانین شکلی نمود پیدا کرده بود اما با تصویب قانون اخیرالذکر تغییر ماهیت داده، همانند قوانین قبل از انقلاب مجددا در مجموعه قوانین ماهوی ظاهر گردید. به هر حال نهاد مرور زمان جزء لاینفک حقوق و در عصر حاضر اجتناب ناپذیر می باشد. و چیزی نیست که بتوان به راحتی از آن دست شست و به گرد فراموشی اش سپرد و رد و نقض آن اولا، نیازمند تحلیل و تفحص علمی دقیق است و ثانیا، می بایست با نیازها و ضرورت های جامعه سنجیده شود؛ چرا که فلسفه پیدایی علم حقوق تنظیم روابط و نظامند کردن نیازها و ضرورت های جامعه است. درنتیجه نهاد مرور زمان در قوانین کیفری کشور ما نیازمند تغییراتی اساسی است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ح

مقدمه ۱

بیان مساله ۲

پرسش ها ۲

فرضیه ها ۳

اهداف تحقیق ۳

روش تحقیق ۳

پیشینه تحقیق ۳

فصل اول: کلیات ۵

۱–۱– تعریف و پیشینه تاریخی مرور زمان ۶

۱–۱–۱– تعریف مرور زمان ۶

۱–۱–۱–۱– تعریف لغوی ۶

۱–۱–۱–۲– تعریف اصطلاحی ۶

۱–۱–۲– پیشینه تاریخی مرور زمان ۷

۱–۱–۲–۱– مرور زمان در حقوق روم ۷

۱–۱–۲–۲– مرور زمان در حقوق بین الملل ۸

۱–۱–۲–۳– مرور زمان در حقوق ایران ۹

۱–۱–۲–۳–۱ مرور زمان در حقوق ایران باستان ۹

۱–۱–۲–۳–۲ مرور زمان در حقوق ایران معاصر ۱۰

۱–۱–۲–۳–۲–۱– مرور زمان در قوانین قبل از انقلاب ۱۰

۱–۱–۲–۳–۲–۲– مرور زمان در قوانین بعد از انقلاب ۱۲

۱–۲– مبانی ایجاد مرور زمان و نظریه های مختلف ۱۴

۱–۲–۱– ادله قایلین به مرور زمان ۱۴

۱–۲–۱–۱– نظریه تحول شخصیت انسان ۱۴

۱–۲–۱–۲– نظریه اصلاح مجرم ۱۴

۱–۲–۱–۳– نظریه از بین رفتن دلایل جرم ۱۵

۱–۲–۱–۴– نظریه ترس از مجازات ۱۵

۱–۲–۱–۵– نظریه ایجاد حق مکتسب برای مجرم ۱۵

۱–۲–۱–۶– نظریه سقوط حق در نتیجه کوتاهی دستگاه قضایی ۱۶

۱–۲–۱–۷– نظریه چشم پوشی دادسرا ۱۷

۱–۲–۱–۸– نظریه فراموش شدن جرم (نسیان) ۱۷

۱–۲–۱–۹– نظریه رعایت مصالح عمومی و اجتماعی ۱۸

۱–۲–۲– ادله قایلین به عدم مرور زمان ۱۸

۱–۳– صور مختلف مرور زمان ۲۰

۱–۳–۱– مرور زمان حقوقی ۲۰

۱–۳–۱–۱– مرور زمان مدنی ۲۰

۱–۳–۱–۱–۱– مرور زمان مملک (مثبت) ۲۰

۱–۳–۱–۱–۲– مرور زمان مسقط (منفی) ۲۱

۱–۳–۱–۱–۳– مرور زمان استماع دعوا ۲۱

۱–۳–۱–۱–۴– مرور زمان مبتنی بر نظم عمومی ۲۱

۱–۳–۱–۱–۵– مرور زمان مبتنی بر اماره پرداخت دین ۲۲

۱–۳–۱–۲– مرور زمان تجاری ۲۲

۱–۳–۱–۲–۱ مرور زمان تجاری عام ۲۲

۱–۳–۱–۲–۲ مرور زمان تجاری خاص ۲۳

۱–۳–۲– مرور زمان کیفری ۲۳

۱–۳–۲–۱– مرور زمان تقاضای تعقیب ۲۳

۱–۳–۲–۲– مرور زمان تعقیب ۲۴

۱–۳–۲–۳– مرور زمان مجازات ۲۴

فصل دوم: بررسی فقهی مرور زمان کیفری ۲۵

۲–۱– تاریخچه مرور زمان در فقه ۲۶

۲–۲– ادله مرور زمان در فقه ۲۷

۲–۲–۱– روایات ۲۷

۲–۲–۱–۱– روایات منقول از اهل سنت ۲۷

۲–۲–۱–۲– روایات منقول از امامیه ۲۹

۲–۲–۲– قواعد ۳۲

۲–۲–۲–۱– قاعده اعراض ۳۲

۲–۲–۲–۱–۱– تعریف قاعده ۳۲

۲–۲–۲–۱–۲– مستند قاعده ۳۳

۲–۲–۲–۱–۳– قلمرو قاعده ۳۵

۲–۲–۲–۲– قاعده استحسان ۳۵

۲–۲–۲–۳– قاعده عقلی ضرورت حفظ نظام اجتماعی ۳۶

۲–۳– بررسی مرور زمان در مجازاتهای اسلامی ۳۸

۲–۳–۱– قصاص و دیات ۳۹

۲–۳–۲– حدود ۴۱

۲–۴– دیدگاه شورای نگهبان درباره مرور زمان ۴۸

۲–۴–۱– نقد نظریه شورای نگهبان ۵۲

فصل سوم: انواع مرور زمان کیفری در قوانین موضوعه ایران ۵۴

۳–۱– مرور زمان تقاضای تعقیب ۵۵

۳–۱–۱– مرور زمان تقاضای تعقیب قبل از قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۵۵

۳–۱–۲– مرور زمان تقاضای تعقیب در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۵۶

۳–۲– مرور زمان تعقیب ۵۷

۳–۲–۱– مرور زمان تعقیب قبل از قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۵۷

۳–۲–۱–۱– مرور زمان تعقیب در مقررات قبل از انقلاب ۵۷

۳–۲–۱–۲– مرور زمان تعقیب در مقررات پس از انقلاب ۵۸

۳–۲–۲– مرور زمان تعقیب در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۶۰

۳–۳– مرور زمان مجازات ۶۳

۳–۳–۱– مرور زمان مجازات قبل از قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۶۳

۳–۳–۱–۱– مرور زمان مجازات در مقررات قبل از انقلاب ۶۳

۳–۳–۱–۲– مرور زمان مجازات در مقررات پس از انقلاب ۶۴

۳–۳–۲– مرور زمان مجازات در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۶۵

۳–۴– جرایم مشمول مرور زمان ۶۹

۳–۴–۱– جرایم مشمول مرور زمان در قوانین و مقررات قبل از قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۶۹

۳–۴–۲– جرایم مشمول مرور زمان در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۷۱

نتیجه گیری ۷۹

پیشنهادها ۸۱

فهرست منابع ۸۲

کلیدواژه ها

• حقوق جزا
• فقه
• حقوق اسلامی
• قانون مجازات اسلامی
• مرور زمان
• قصاص
• حدود (فقه)
• دیه
• انقلاب اسلامی ایران
• جرم
• مرور زمان
• قوانین کیفری ایران
• قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
• فقهی– حقوقی.