بررسی فقهی حقوقی مجازات رجم

عنوان	بررسی فقهی حقوقی مجازات رجم
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	مهدی یار رحماندوست
استاد راهنما	جلال الدین قیاسی
استاد مشاور	عادل ساریخانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه قم

بررسی فقهی حقوقی مجازات رجم عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی یار رحماندوست، با راهنمایی جلال الدین قیاسی و با مشاوره عادل ساریخانی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

"رجم"، مجازاتِ زنای محصنه در فقه اسلامی و حقوق ایران است. مجازاتی که از سوی مجامع بین المللی مورد هجمه شدید است و در سال های اخیر از سوی برخی فقیهان و حقوقدانان مسلمان نیز مورد نقد قرار گرفته و استدلال هایی در مخالفت با آن مطرح شده است. در این پایان نامه پس از بررسی ادله نفی و اثبات به این نتیجه رسیدیم که قرآن کریم دلالتی بر مجازات رجم ندارد، بلکه برخی از آیات آن به نحوی با آن در تنافی است. و اما در روایات اگرچه آنچه از سنتِ فعلیِ معصومین اطهارعلیهم السلام منقول است خدشه ها و تناقضات فراوانی دارد، لکن کثرت و قوتِ روایاتِ حاکی از سنت قولی، تردیدی در وجود این مجازات در اسلام باقی نمی گذارد، و البته برخی از این روایات رویکرد اسلام را در حذف و جلوگیری از اجرای آن نشان می دهد. نکته دیگر ادعای مخالفت فطرت انسان ها با چنین مجازاتی است که آن را امری قابل اعتنا دیدیم. در نهایت در حل تقابل موجود میان ادله اثبات و نفی، تشریع رجم در صدر اسلام را حاصل شرایط آن زمان دانسته و اجرای آن به دست غیر معصوم را محل تردید دانستیم. ضمن اینکه این احتمال را قوی دانستیم که رجم مجازاتی صرفا ترذیلی بوده و سالب حیات نباشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

الف: بیان مساله ۱

ب: سوال اصلی ۱

ج: فرضیه ۲

د: سابقه پژوهش ۲

ه : ضرورت تحقیق ۳

و: هدفِ تحقیق ۳

ز: سامانه تحقیق ۳

فصل اول: کلیات ۵

۱–۱– رجم در لغت و اصطلاح ۶

۱–۱–۱– لغت رجم ۶

۱–۱–۱–۱– رجم به معنی سنگسار ۶

۱–۱–۱–۲ رجم به معنی اخراج ۹

۱–۱–۱–۳– رجم به معنی طرد ۱۵

۱–۱–۲– اصطلاحِ رجم ۱۷

۱–۲– شرایط و کیفیات رجم ۱۸

۱–۲–۱– اشتراط احصان در ثبوت رجم ۱۹

۱–۲–۱–۱– احصان در فقه ۱۹

۱–۲–۱–۲– احصان در قانون سابق ۲۲

۱–۲–۱–۳– احصان در قانون جدید ۲۵

۱–۲–۲– کیفیات اجرای رجم ۲۷

۱–۲–۲–۱– لزوم ابتدای به رجم توسط شهود و قاضی ۲۸

۱–۲–۲–۲– لزوم حضور عده ای از مومنین در اجرای حد ۳۱

۱–۲–۲–۳– لزوم قراردادن مجرم در گودال ۳۳

۱–۲–۲–۴– سقوط حد در پی فرار مقِر ۳۴

۱–۲–۲–۵– اندازه سنگها ۳۵

۱–۳– پیشینه تشریع مجازات رجم ۳۷

۱–۳–۱– امم سابقه ۳۷

۱–۳–۲– یهود ۳۸

۱–۳–۳– مسیحیت ۴۰

۱–۳–۴– ایران ۴۳

۱–۴– رجم در قانون مجازات کنونی ۴۵

۱–۵– بازتابهای مجازات رجم ۵۱

۱–۵–۱– بین المللی ۵۱

۱–۵–۲– داخلی ۵۴

۱–۵–۲–۱– برخی از عکس العمل های مسوولین ۵۴

۱–۵–۲–۲– یک حکایت تامل برانگیز ۵۵

فصل دوم: بررسی ادله رجم ۵۷

۲–۱– ادله مثبِتین رجم ۵۸

۲–۱–۱– رجم در قرآن ۵۸

۲–۱–۱–۱– شان نزول آیه

سوره مبارکه مایده ۵۸

۲–۱–۱–۱–۱– تبیین استدلال ۵۹

۲–۱–۱–۱–۲– تاملاتی در استدلال به این آیه ۶۳

۲–۱–۱–۱–۲–۱– وجود حکم رجم در تورات ۶۳

۲–۱–۱–۱–۲–۲– ادعای رجمِ دو یهودی زناکار به حکم پیامبر۹ ۶۴

۲–۱–۱–۱–۲–۳– ارتباط آیات سوره مبارکه مایده با داستان رجم یهودیان زناکار ۶۸

۲–۱–۱–۱–۲–۴– استناد به بقاء حکم تورات در اسلام ۶۹

۲–۱–۱–۲– وجود آیه رجم در قرآن ۷۰

۲–۱–۱–۲–۱– تبیین بحث ۷۰

۲–۱–۱–۲–۱– تاملاتی در مورد این ادعا ۷۱

۲–۱–۱–۲–۱–۱– ادعای نسخ تلاوت ۷۱

۲–۱–۱–۲–۱–۲– عدم تواتر آیه ادعایی ۷۵

۲–۱–۱–۲–۱–۳– اشکالات ادبی ۷۶

۲–۱–۱–۲–۱–۴– اشکال در دلالت ۷۸

۲–۱–۱–۲–۱–۵– احتمال اخذ از تورات ۷۸

۲–۱–۲– رجم در سنت ۸۰

۲–۱–۲–۱– رجم در سیره عملی معصومین اطهار: ۸۲

۲–۱–۲–۱–۱– رجم دو یهودی زناکار ۸۲

۲–۱–۲–۱–۲– حکایت رجم ماعز ۸۳

۲–۱–۲–۱–۳– زن غامدی ۸۷

۲–۱–۲–۱–۴– زن حامله ۹۰

۲–۱–۲–۱–۵– حامله ای دیگر ۹۵

۲–۱–۲–۱–۶– شراحه همْدانیه ۹۷

۲–۱–۲–۱–۷– مردی از مزینه ۱۰۰

۲–۱–۲–۱–۸– قضایای مختلفه ۱۰۵

۲–۱–۲–۲– رجم در کلام معصومین اطهار: ۱۱۱

۲–۱–۲–۲–۱– روایاتی که صریحا درصدد بیان وجوب حکم رجمند ۱۱۲

۲–۱–۲–۲–۲– روایاتی که در صدد بیان شرایط ثبوت و اثبات و یا کیفیات اجرای رجمند ۱۱۵

۲–۱–۲–۳– اجماع ۱۲۲

۲–۱–۲–۳–۱– استناد به اجماع ۱۲۲

۲–۱–۲–۳–۲– تاملاتی در استناد به اجماع ۱۲۳

۲–۲– ادله نافین رجم ۱۲۶

۲–۲–۱– استناد به قرآن در نفی رجم ۱۲۶

۲–۲–۱–۱– آیه

سوره مبارکه نساء ۱۲۷

۲–۲–۱–۱–۱– مراد از الفاحشه ۱۲۷

۲–۲–۱–۱–۱–۱– فاحشه در لغت ۱۲۷

۲–۲–۱– ۱–۱–۲– تفسیر فاحشه به مساحقه ۱۳۰

۲–۲–۱–۱–۱–۳– تفسیر فاحشه به زنا ۱۳۴

۲–۲–۱–۱–۲– مراد از نِسایِکم ۱۳۶

۲–۲–۱–۱–۲–۱– زنان مومن ۱۳۶

۲–۲–۱–۱–۲–۲– زنان شوهردار ۱۳۷

۲–۲–۱–۱–۲–۳– زنان آزاد ۱۳۸

۲–۲–۱–۱–۲–۴– زنان شوهردارِ آزادِ مومن ۱۳۹

۲–۲–۱–۱–۲–۵– مطلق زنان ۱۳۹

۲–۲–۱–۱–۳– مراد از امسکوهن فی البیوت حتی یتوفاهن الموت ۱۴۰

۲–۲–۱–۱–۳–۱– حبس خانگی ۱۴۰

۲–۲–۱–۱–۳–۲– پیشگیری از تکرار جرم ۱۴۰

۲–۲–۱–۱–۳–۳– بازداشت موقت ۱۴۱

۲–۲–۱–۱–۴– مقصود از سبیل ۱۴۲

۲–۲–۱–۱–۴–۱– رجم و جلد و نفی ۱۴۲

۲–۲–۱–۱–۴–۲– ازدواج ۱۴۵

۲–۲–۱–۱–۴–۳– توبه ۱۴۶

۲–۲–۱–۱–۴–۴– هدایت نمودن مرتکب به راه خیر و سلامت ۱۴۷

۲–۲–۱–۱–۴–۵– اقامه حد ۱۴۷

۲–۲–۱–۱–۴–۶– حد جلد ۱۴۸

۲–۲–۱––۲ آیه

سوره مبارکه نساء ۱۵۰

۲–۲–۱–۳– آیه

سوره مبارکه نساء ۱۵۲

۲–۲–۱–۳–۱– معنی احصن ۱۵۳

۲–۲–۱–۳–۱–۱– ازدواج ۱۵۴

۲–۲–۱–۳–۱–۲– اسلام ۱۵۴

۲–۲–۱–۳–۱–۳– عفت ۱۵۵

۲–۲–۱–۳–۲– معنی فاحشه ۱۵۷

۲–۲–۱–۴– آیه

سوره مبارکه نور ۱۵۸

۲–۲–۱–۵– آیه

سوره مبارکه نور ۱۵۹

۲–۲–۱–۵–۱– تبیین موضوع و حکم ۱۵۹

۲–۲–۱–۵–۱–۱– معنی زنا ۱۵۹

۲–۲–۱–۵–۱–۲– علت ذکر الزانیه همراه با الزانی ۱۶۰

۲–۲–۱–۵–۱–۳– عمومیت الزانیه و الزانی ۱۶۰

۲–۲–۱–۵–۱–۴– معنی فاجلدوا ۱۶۱

۲–۲–۱–۵–۲– نحوه استدلال بر نفی رجم ۱۶۳

۲–۲–۱–۵–۲–۱– الف و لام حصر ۱۶۳

۲–۲–۱–۵–۲–۲– تخصیص باید به کیفر ضعیفتر باشد ۱۶۴

۲–۲–۱–۵–۲–۳– مخصِص قرآن باید قطعی باشد ۱۶۵

۲–۲–۱–۶– آیه

سوره مبارکه نور ۱۶۷

۲–۲–۱–۷ – آیه

سوره مبارکه نور ۱۷۱

۲–۲–۱–۸– آیه

سوره مبارکه احزاب ۱۷۲

۲–۲–۱–۹– آیه

سوره مبارکه طلاق ۱۷۴

۲–۲–۲– استناد به سنت در نفی رجم ۱۷۹

۲–۲–۲–۱–آنچه اثبات رجم را محال می نمایاند ۱۷۹

۲–۲–۲–۱–۱– لزوم عدالت شهود ۱۷۹

۲–۲–۲–۱–۲– اشتراط اجتماع چهار شاهد در شهادت بر زنا ۱۸۱

۲–۲–۲–۱–۳– شروط اداء شهادت ۱۸۲

۲–۲–۲–۱–۴– تشریع حد قذف ۱۸۳

۲–۲–۲–۱–۵–۱– روایاتی در رد حجیت اقرار ۱۸۵

۲–۲–۲–۱–۵–۲– روایات مثبِت حجیت اقرار ۱۸۷

۲–۲–۲–۲– آنچه ثبوت رجم را محال می نمایاند ۱۸۹

۲–۲–۲–۳– آنچه اجرای رجم را محال می نمایاند ۱۹۲

۲–۲–۲–۳–۱– سقوط اجرای حکم در صورت فرار مجرم از گودال ۱۹۲

۲–۲–۲–۳–۲– سقوط اجرای حکم در صورت فرار شهود ۱۹۵

۲–۲–۲–۳–۳– لزوم شرکت برخی از مومنین در اجرای رجم ۱۹۷

۲–۲–۲–۴– نهی از قتل صبر ۱۹۹

۲–۲–۲–۵– خطبه رسول اکرم۹ در حجه الوداع ۲۰۰

۲–۲–۲–۶– روایاتِ ناظر به تسامح در مورد زناکار محصن ۲۰۲

۲–۲–۳– فطرت ۲۰۴

۲–۲–۳–۳– آیا حکم رجم بر خلاف فطرت است؟ ۲۰۵

۲–۳– جمع بین ادله ۲۰۷

۲–۳–۱– مقتضیات زمان و مکان ۲۰۷

۲–۳–۱–۱– مقصود از مقتضیات زمان ومکان ۲۰۸

۲–۳–۱–۲– تاثیر مقتضیات زمان بر حکم رجم ۲۱۰

۲–۳–۲– حدود در عصر غیبت معصومین: ۲۱۳

۲–۳–۲–۱– ادله جواز اجرای حدود ۲۱۴

۲–۳–۲–۱–۱– منجر به فساد شدنِ تعطیلیِ حدود ۲۱۴

۲–۳–۲–۱–۲– اطلاق ادله حدود ۲۱۴

۲–۳–۲–۱–۳– روایت حفص به غیاث ۲۱۵

۲–۳–۲–۱–۴– مقبوله عمر بن حنظله و مشهوره ابن خدیجه ۲۱۷

۲–۳–۲–۲– ادله منع اجرای حدود در عصر غیبت ۲۱۹

۲–۳–۲–۲–۱– روایت دعایم الإسلام ۲۱۹

۲–۳–۲–۲–۲– پیوستگی نظام جزایی اسلام به سایر نظامهای آن ۲۱۹

۲–۳–۲–۲–۳– اصل عدم ولایت اشخاص بر یکدیگر ۲۲۰

۲–۳–۳– غیر مهلک بودن سنگسار ۲۲۳

۲–۳–۳–۱– روایات دال بر تنبیهی بودن رجم ۲۲۴

۲–۳–۳–۱–۱– نهی از زدن سنگ به سر و صورت ۲۲۴

۲–۳–۳–۱–۲– تعیین ضوابط غیر مرگبار برای رجم ۲۲۶

۲–۳–۳–۱–۳– تفسیر رجم به صورت مجازات تنبیهی ۲۲۷

۲–۳–۳–۱–۴– رجم برای آنچه کیفرش اعدام نیست ۲۳۰

۲–۳–۳–۱–۵– اعدام به روش متعارف، در جرایم سنگین تر ۲۳۱

۲–۳–۳–۱–۶– اعتراض معصومان به رجم مرگبار ۲۳۲

۲–۳–۳–۲– پاسخ به شبهات ۲۳۴

۲–۳–۳–۲–۱– چرا این مجازات، نامحدود و مبهم است؟ ۲۳۴

۲–۳–۳–۲–۲– چرا کیفر زنای غیرمحصنه سنگین تر از محصنه است؟ ۲۳۴

۲–۳–۳–۲–۳– آیا حفظ حقوق جامعه در گرو سنگسار اعدامی نیست؟ ۲۳۵

۲–۳–۳–۲–۴– در سنگسار تنبیهی نیز کرامت آدمی نقض می گردد! ۲۳۵

۲–۳–۳–۲–۵– چرا معصومان با مرگبار بودن سنگسار، مخالفت صریح نکرده اند؟ ۲۳۶

جمع بندی و نتیجه گیری ۲۳۷

فهرست منابع و مآخذ ۲۳۹

کلیدواژه ها

• رجم
• سنگسار
• مجازات
• حدود
• حدود
• رجم
• سنگسار
• فقه
• مجازات
• نظام حقوقی