بررسی مبانی فقهی حقوقی رعایت مصلحت کودک ولی دم در قوانین کیفری ایران
 | |
| عنوان | بررسی مبانی فقهی _ حقوقی رعایت مصلحت کودک ولی دم در قوانین کیفری ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق کیفری اطفال و نوجوانان |
| دانشجو | عسگر حسین زاده |
| استاد راهنما | امین اله زمانی |
| استاد مشاور | حمید فرجی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری |
بررسی مبانی فقهی _ حقوقی رعایت مصلحت کودک ولی دم در قوانین کیفری ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط عسگر حسین زاده، با راهنمایی امین اله زمانی و با مشاوره حمید فرجی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.
چکیده
بدون تردید دوره کودکی یکی از دوران های مهم هرشخصی می باشد زیرا هر آنچه که در این دوره حساس برای کودک رخ می دهد زیر بنای اخلاقی و شخصیتی وی را تشکیل خواهد داد. بر این اساس زمانی که کودک با تجربیات منفی روبرو می شودمتولیان امور کودک و کسانی که در این خصوص و مسیولیت دارند باید کوشش کنند تا استرس ناشی از این گونه امور موجب آسیب مضاعف به کودک نگردد. در مسایل حقوقی و کیفری نیز این گونه است.هم چنانکه در نوشته حاضر به آن پرداخته می شود، از چالش های اساسی زندگی یک شخص می تواند به قتل رسیدن یکی از وابستگان درجه او همانند پدر و مادر باشد. که وقتی درباره یک کودک صحبت می شود ضریب آن چند برابر می شود. پس در مواقعی که کودک خود مخاطب جنایت قرار گرفته یا صاحب حق قصاص برای شخص دیگری می باشد در اینصورت طبق قانون ، ولی کودک یا قیم منتخب از طرف او و در صورت فقدان یا عدم دسترسی به ولی ، دادستان ها با تفویض رییس قوه و استیذان ایشان از ولی امر مسلمین ، مسیول تصمیم گیری در این خصوص می باشند که با در نظر گرفتن تنها شرط ",مصلحت کودک", ، حق قصاص ، مصالحه به دیه (کمتر یا بیشتر از مقدار مصوب آن) و گذشت را دارند. مبحث لزوم رعایت مصلحت کودک و شرط آن در نفوذ تصرفات متولی در فقه و به تبع آن قانون حاکم ، از اهمیت بالایی برخوردار است به طوری که در این پژوهش با روش علمی ترویجی لزوم رعایت مصلحت کودک از مناظر مختلف همچون اصول و قواعد حقوقی اسلام ، از منظر فقه مقارن(به تفکیک متولی تشخیص مصلحت) و از دیدگاه حقوق ایران اسلامی و کنوانسیون های الحاقی مورد بررسی و اثبات قرار گرفته است. بدیهی است که صرف بیان ادله و مبانی لزوم رعایت مصلحت کافی نبوده و می بایست ضابطه های تشخیص مصلحت و ضمانت های اجرایی آن نیز مشخص گردند، که در تحقیق حاضر کوشش شده است تا مسایل فوق نیز روشن شوند. همچنین پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق، تحلیلی– توصیفی است و از نظر شیوه جمع آوری اطلاعات روش کتابخانه ای و بررسی اسناد عربی، فارسی و انگلیسی و فیش برداری در پیش گرفته شده است.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
۱–بیان مساله
۲–اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
۳–اهداف تحقیق
۴–سوال های تحقیق
۵–فرضیه های تحقیق
۶–تعریف مفاهیم و متغیر های اصلی تحقیق
۷–پیشینه تحقیق
۸–روش انجام تحقیق
۱۰–نوآوری تحقیق
۱۱–ساختار تحقیق(به صورت اجمالی)
فصل اول: مفاهیم و کلیات
مبحث اول:مفهوم شناسی کودک و ولی
گفتار اول: مفهوم شناسی کودک در حقوق اسلام ،ایران ، بین الملل
بند اول: مفهوم کودک در لغت
بند دوم: مفهوم کودک در آیات و روایات
بند سوم: مفهوم کودک در فقه شیعه و اهل سنت
بند چهارم: مفهوم کودک در قانون ایران
بند پنجم: مفهوم کودک در کنوانسیون های بین المللی
بند ششم: کودک در منظر روانشناسی
گفتار دوم: مفهوم شناسی ولی
بند اول: مفهوم ولی در لغت
بند دوم: مفهوم ولی در اصطلاح شرعی
بند سوم: انواع ولایت در فقه اسلامی و حقوق ایران
مبحث دوم : مفهوم شناسی مصلحت
گفتار اول: مفهوم شناسی مصلحت
بند اول: مفهوم مصلحت در لغت
بند دوم: مفهوم مصلحت در قرآن کریم
بندسوم: مفهوم مصلحت در فقه اهل سنت
بند چهارم: مفهوم مصلحت در فقه شیعه
بند پنجم: واژه های همسو با مصلحت
بند ششم: مفهوم مصلحت در روایات
گفتار دوم:مفهوم مصلحت و جایگاه آن در اندیشه دانشمندان غربی
گفتار سوم: اقسام مصلحت در فقه اسلامی و حقوق ایران
بند اول: تقسیم مصلحت به لحاظ دلیل اعتبار در نزد شارع
بنددوم: تقسیم مصلحت به لحاظ اهمیت و قوت ذاتی (ضروریه ، حاجیه و تحسینیه)
بندسوم: تقسیم مصلحت به لحاظ گستره موضوع(عامه، غالبه، خاصه)
بندچهارم: تقسیم مصلحت به لحاظ انتظار تحقق(مقطوعه، مظنونه، موهومه)
بند پنجم: تقسیم مصلحت به لحاظ ثبات و تغییر(ثابت، متغیر)
بندششم: تقسیم مصلحت به اعتبار اصالت و تبعیت(اصلی، تبعی)
بندهفتم: تقسیم مصلحت به لحاظ ظرف تحقق (دنیوی، اخروی)
بندهشتم: تقسیم مصلحت به اعتبار تعیین و تخییر و اضطرار(تعیینی، تخییری، ترتیبی)
گفتار چهارم: تزاحم مصالح
بند اول: تقدیم مصلحت اهم بر مهم و تخییر بین دو مصلحت مساوی
بند دوم: ضابطه تشخیص مصلحت اهم(مرجحات تزاحم مصالح)
گفتار پنجم: تفاوت مصلحت در فقه شیعه و سنی
بند اول: نقاط اشتراک مصلحت در دو مذهب
بند دوم: نقاط افتراقی مصلحت از منظر دو دیدگاه
گفتار ششم: ادله فقهی و مبانی حقوقی حجر کودک در ایران اسلامی
بند اول : حجر در لغت و اصطلاح
بند دوم: ادله فقهی حجر کودک
بند سوم: ادله فقهی حجر کودک از دیدگاه اهل سنت
بند چهارم: اهداف شرعی حجر کودک و عدم اهلیت او
فصل دوم: بررسی مبانی فقهی– حقوقی وجوب رعایت مصلحت کودک در تصمیم گیری متولی
مبحث اول: مبانی رعایت مصلحت از منظر اصول حقوقی و قواعد فقهی اسلام
گفتار اول: مبانی رعایت مصلحت از منظر اصول حقوقی اسلام
بند اول: اصل عدالت
بند دوم: اصل احسان ۵۰ گفتار دوم: مبانی رعایت مصلحت از منظر قواعد فقهی اسلام
بند اول: قاعده تصرف بر کودک مشروط بر رعایت مصلحت او است
بند دوم : قاعده لاضرر
مبحث دوم:مبانی رعایت مصلحت از منظر فقه مقارن(به تفکیک متولی تشخیص مصلحت)
گفتار اول: ولایت پدر و جد پدری
بند اول: اقوال در شرط بودن مصلحت یا عدم مفسده
بند دوم: شرط احراز مصلحت یا عدم مفسده
بند سوم: رعایت شرط مصلحت در تصرف پدر و جد پدری از منظر اهل سنت
بند چهارم: اشتراک کودک با بالغ در حق قصاص
بند پنجم: استیفای قصاص توسط کودک و تعارض تصمیم وی با ولی
بند ششم: عدم توافق پدر و جد پدری در تشخیص مصلحت
بند هفتم: ولایت مادر ، و جد مادری و وصی مادر
گفتار دوم: ولایت وصی
بند اول: ولایت وصی و ادله آن در فقه امامیه
بند دوم: ولایت وصی و ادله آن در فقه اهل سنت
بند سوم: شرایط نفوذ تصرفات وصی
گفتار سوم: ولایت وکیل
گفتار چهارم: ولایت حاکم
بند اول: ولایت حاکم از منظر علمای شیعه و ادله آن
بند دوم: جواز تصرف در امور کودکان به جهت حسبی بودن
بند سوم:ولایت حاکم بر کودکان از نظر اهل سنت
بند چهارم: شرط لزوم رعایت مصلحت در ولایت حاکم از منظر فقه شیعه
بند پنجم: شرط لزوم رعایت مصلحت در ولایت حاکم از منظر فقه اهل سنت
گفتار پنجم: ولایت قاضی
بند اول: ولایت قضات از منظر علمای شیعه
بند دوم: ادله ولایت قضات بر کودکان
بند سوم: ولایت قضات بر کودکان از منظر فقهای اهل سنت
بند چهارم: شرط لزوم رعایت مصلحت در ولایت قاضی
گفتار ششم: ولایت مومن عادل
بند اول: ولایت مومنین عادل از منظر فقهای شیعه و ادله آن
بند دوم: عدم ثبوت ولایت بر کودکان برای فاسقین
بند سوم: ولایت مسلمین بر کودکان از منظر فقهای اهل سنت
بند پنجم: شرایط ولایت مومنین عادل از منظر فقه شیعه
بند ششم: شرایط ولایت مومنین عادل از منظر فقه اهل سنت
مبحث سوم: مبانی رعایت مصلحت کودک از منظر حقوق ایران
گفتار اول: مبانی رعایت مصلحت کودک در قانون مجازات اسلامی
گفتار دوم: مبانی رعایت مصلحت کودک در قانون امور حسبی
گفتار سوم : مبانی رعایت مصلحت کودک در قانون اساسی
گفتار چهارم: مبانی رعایت مصلحت کودک در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان
گفتار پنجم: مبانی رعایت مصلحت کودک در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست
گفتار ششم: مبانی رعایت مصلحت کودک در قانون مدنی
فصل سوم: ضمانت های اجرایی مصلحت کودک و ضابطه های تشخیص آن
مبحث اول: ضمانت های اجرایی مصلحت کودک
گفتار اول: شرایط و اوصاف متولی
بند اول: شرایط ایجابی
بند دوم: شرایط و اوصاف سلبی
گفتار دوم: عزل ولی
گفتار سوم: ابطال یا عدم نفوذ اعمال حقوقی قیم و ضمانت اجرای کیفری آن
گفتار چهارم: نصب ناظر، ضم امین
بند اول: نصب ناظر
بند دوم: ضم امین ولی قهری
گفتار پنجم: اقدامات حفاظتی و حسابداری
بند اول: امور غیر مالی
بند دوم: امور مالی
بند سوم: اعمال حقوقی یک طرفه
مبحث دوم: درخواست اجرت برای اجرای مصلحت
گفتار اول: دستمزد قیم
گفتار دوم: شیوه مطالبه دستمزد
مبحث سوم: ضابطه های تشخیص مصلحت کودک
گفتار اول: ضابطه های شکلی مصلحت کودک
بند اول: محوریت شریعت و غایات آن
بند دوم: ترجیح اهم بر مهم
گفتار دوم: ضابطه های ماهوی تشخیص مصلحت کودک
بند اول: سن کودک
بند دوم: جنس
بند سوم: حمایت روحی و عاطفی
بند چهارم: مراقبت جسمی
نتیجه گیری و پیشنهاد ها
الف: نتیجه گیری
ب– پیشنهاد ها
فهرست منابع
Abstract
کلیدواژه ها
- حقوق کودک
- مصلحت کودک
- ولی دم کودک
- حقوق کیفری کودک