بررسی مداخلات بشردوستانه با تاکید بر قضیه لیبی
 | |
| عنوان | بررسی مداخلات بشردوستانه با تاکید بر قضیه لیبی |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | مهدی قدمیان |
| استاد راهنما | علیرضا ظاهری |
| استاد مشاور | توکل حبیب زاده |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۱ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی |
بررسی مداخلات بشردوستانه با تاکید بر قضیه لیبی عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی قدمیان، با راهنمایی علیرضا ظاهری و با مشاوره توکل حبیب زاده در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.
چکیده
در حقوق بین الملل معاصر یکی از مهمترین و چالشی ترین موضوعات، مداخله ی بشردوستانه است. نقض فاحش و سیستماتیک حقوق بشر در بسیاری از موارد به نوعی دلیلی برای مداخله تلقی شده است. دو دیدگاه در این عرصه با یکدیگر رویارویی می کنند که در قضیه ی مداخله بشردوستانه در لیبی نیز همین دو نظر مقابل یکدیگر قرار گرفت. دیدگاه نخست با ابتناء بر اهمیت حاکمیت، مداخله را جز با مجوز شورای امنیت و یا در قالب یک موافقت نامه قبلی نامشروع دانسته است. لیکن نظر دوم مبتنی بر اهمیت حمایت از حقوق بشر است که حتی در این فرض شروطی برای مداخله در نظر گرفته می شود. این شروط از اصول کلی حقوق بین الملل و منطق حقوقی قابل استخراج است. این شروط عبارتند ازاقدام از سوی حکومتی مشروع، اقدام با هدفی بشر دوستانه، موقتی بودن اقدام، متناسب بودن اقدام، ضرورت داشتن اقدام و رعایت حق تعیین سرنوشت ملت ها واقلیت ها.در ارتباط با لیبی جدا از بحث مشروعیت مداخله ی بشردوستانه و حدود آن، اتفاق مهمی دیگری نیز قابلیت بحث دارد و آن مداخله ی نظامی لیبی در اجرای قطعنامه ی ۱۹۷۳ شورای امنیت است. این پایان نامه ضمن تاکید بر تحلیل و بررسی جنبه های مختلف قطعنامه های شورای امنیت در ارتباط با لیبی و موضوع پرواز ممنوع به بررسی مشروعیت مداخله نظامی در این کشور می پردازد. بنابراین سیوال مهم دیگری که در این پایان نامه در پی پاسخ دادن به آن است مشروعیت اقدام ناتو و سایر دولت ها در لیبی می باشد.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ۱
بخش نخست: مفهوم، مبنا، حدود و ضرورت مداخله ی بشر دوستانه ۴
فصل نخست: مفهوم و مبنای مداخله ی بشردوستانه ۵
مبحث نخست: مفهوم و معنای مداخله ی بشردوستانه ۵
گفتار نخست: اصطلاحات مشابه ۷
گفتار دوم: مداخلهی بشردوستانه ۹
الف– مفهوم دخالت و مداخله ۱۰
ب– دخالت با وصف بشردوستانه ۱۲
گفتار سوم: ارتباط حقوق بشر و مداخله ی بشردوستانه ۱۵
الف– مداخله بشردوستانه و حقوق بشر ۱۵
ب– دفاع از حقوق بشر شرط لازم مداخله ی بشردوستانه ۱۶
گفتار چهارم: مسیولیت حمایت ۱۷
الف– مسیولیت پیشگیری ۱۸
ب– مسیولیت عکس العمل ۱۹
ج– مسیولیت بازسازی ۱۹
گفتار پنجم: نگاهی گذرا به سیر تاریخی مداخله ی بشردوستانه ۲۲
الف– مداخله ی بشردوستانه، از بدو شکل گیری تا آغاز جنگ سرد ۲۲
۱– مداخله بشردوستانه پیش از تدوین منشور ملل متحد ۲۲
۲– منشور ملل متحد و انتظام مداخله بشردوستانه ۲۵
ب– مداخله ی بشردوستانه در جنگ سرد ۲۵
ج– مداخله ی بشردوستانه پس از جنگ سرد ۲۶
مبحث دوم: مبنای مداخله ی بشردوستانه ۲۸
گفتار نخست: موافقان و مخالفان دخالت بشردوستانه ۲۸
الف– موافقین مداخله ی بشردوستانه ۲۹
ب– مخالفین مداخله ی بشردوستانه ۳۱
گفتار دوم: مبانی حقوقی مورد استناد مداخله ی بشردوستانه ۳۳
الف– حق دفاع مشروع ۳۴
ب– مبارزه با تروریسم ۳۶
ج– دفاع ضرورت ۳۸
د– مداخله و احترام به اصل حاکمیت دولتها ۴۰
ه– حمایت از حقوق بشر ۴۲
و– عدم مشروعیت حاکمیت قبلی ۴۶
ز– خودیاری ۴۷
فصل دوم: ضرورت و حدود مداخله ی بشردوستانه ۵۲
مبحث نخست: حدود و ثغور مداخله ی بشردوستانه ۵۲
گفتار نخست: حدود مداخله بر مبنای قطعنامه های شورای امنیت ۵۳
گفتار دوم: کمک به معترضان و مداخله بشر دوستانه ۵۴
مبحث دوم: شرایط مداخله ی بشردوستانه و مصادیق آن ۵۶
گفتار نخست: شرایط مداخله ۵۶
گفتار دوم: موارد مربوط به مداخله ی بشردوستانه ۵۹
الف– مداخله بشردوستانه در لیبریا ۶۰
ب–مداخله بشردوستانه در عراق ۶۱
ج– مداخله بشردوستانه در بوسنی ۶۲
د– مداخله بشردوستانه در سومالی ۶۳
ه– مداخله بشردوستانه در روآندا ۶۴
و– مداخله بشردوستانه در هاییتی ۶۵
ز– مداخله بشردوستانه در کوزوو ۶۵
ح– افغانستان ۶۷
ت– لیبی ۶۷
نتیجه گیری بخش نخست ۶۸
بخش دوم: عملکرد سازمان ملل متحد و ناتو در لیبی از منظر مداخله ی بشردوستانه ۷۰
فصل نخست: فعالیت های سازمان ملل متحد در مورد لیبی با تاکید بر مداخلات بشردوستانه ۷۱
مبحث نخست: وضعیت لیبی پیش از اقدامات بین المللی و مداخلات بشردوستانه ۷۱
گفتار نخست: وضعیت لیبی در آستانه ی بحران و نقض حقوق بشر ۷۲
الف– وضعیت جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی لیبی ۷۲
ب– تروریسم دولتی در لیبی ۷۵
گفتار دوم: تحرکات در لیبی، از شروع بحران و قیام سراسری تا سقوط قذافی ۷۷
مبحث دوم: ورود شورای امنیت در بحران لیبی ۷۹
گفتار نخست: قطعنامه های سازمان ملل متحد پیرامون لیبی ۷۹
الف– قطعنامه ی ۱۹۷۰ شورای امنیت ۸۰
ب– قطعنامه ۱۹۷۳ شورای امنیت برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع در لیبی ۸۳
۱– نکات مندرج در قطعنامه ی ۱۹۷۳ ۸۴
۲– ظرفیت های قطعنامه ی ۱۹۷۳ ۸۷
گفتار دوم: ناتوانی شورای امنیت و سازمان ملل متحد در مواجهه با بحران لیبی ۸۸
فصل دوم: عملکرد ناتو در لیبی با استناد به مداخله ی بشردوستانه و سایر قطعنامه های شورای امنیت ۹۱
مبحث نخست: ناتو و همکاری با شوای ملی انتقالی لیبی ۹۱
گفتار نخست: شکل گیری همکاری ۹۱
گفتاردوم: مداخله ی ناتو در لیبی و بازتاب های حقوقی آن ۹۳
مبحث دوم: تحلیل مشروعیت حمله ی ناتو به لیبی در پرتو حق مداخله ی بشردوستانه ۹۵
گفتار نخست: نقد مخالفین بر عملکرد ناتو در لیبی ۹۵
الف) تجاوز از حدود مقرر در قطعنامه ۹۵
ب) منع مداخله ی نظامی ۹۸
ج) فقدان مجوز صریح شورای امنیت و نبود رویه ی منسجم ۱۰۰
گفتار دوم: تایید موافقین و مشروع دانستن اصل مداخله ی بشردوستانه در لیبی توسط ناتو ۱۰۱
الف– ناتوانی و استیصال سازمان ملل متحد ۱۰۳
ب– موافقت شورای ملی انتقالی لیبی ۱۰۴
ج– مقرره های موجود در قطعنامه ی ۱۹۷۳ ۱۰۵
گفتار سوم: تقریب نظریات موافقان و مخالفان مداخله ی بشردوستانه در لیبی ۱۰۷
مبحث سوم: لیبی پس از مداخله ی بشردوستانه و سایر قطعنامه ی سازمان ملل متحد ۱۱۰
گفتار نخست: قطعنامه های پس از پیروزی شورای انتقالی لیبی ۱۱۱
الف) قطعنامه ۲۰۰۹ ۱۱۱
ب) قطعنامه ۲۰۱۶ ۱۱۲
ج) قطعنامه ۲۰۱۷ ۱۱۳
د) قطعنامه ی ۲۰۲۲ ۱۱۴
ه) قطعنامه ۲۰۴۰ ۱۱۵
گفتار دوم: لیبی پس از قذافی ۱۱۵
نتیجه گیری بخش دوم ۱۱۷
نتیجه گیری ۱۲۰
کتابنامه ۱۲۵
الف) فارسی ۱۲۵
۱ کتب: ۱۲۵
۲ مقالات: ۱۲۶
ج) اسناد ۱۳۵
د) منابع خبری ۱۳۸
کلیدواژه ها
- لیبی
- حقوق بین الملل
- حقوق بشر
- جنگ سرد
- تروریسم
- ملل متحد (یو.ان)
- مداخلات بشردوستانه