بررسی مفهوم حق در قانون اساسی ایران و نظام حقوق بشر

عنوان	بررسی مفهوم حق در قانون اساسی ایران و نظام حقوق بشر
رشته	حقوق عمومی
دانشجو	عاطفه اسماعیلی درچه
استاد راهنما	علیرضا دبیرنیا
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه قم

بررسی مفهوم حق در قانون اساسی ایران و نظام حقوق بشر عنوان پایان نامه ای است که توسط عاطفه اسماعیلی درچه، با راهنمایی علیرضا دبیرنیا در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

مفهوم حق یکی از پر استعمال ترین واژه ها است که در ادبیات سیاسی، حقوق و آزادیها به کار می رود. حقی که مورد مطلوب بشر است، ریشه در شان و کرامت ذاتی انسان دارد و به همین دلیل، حکومت و اشخاص مکلف به رعایت و احترام به آن هستند، در واقع حق از واژه هایی پرمعنا است که تداعی بخش اساسی ترین آرمانهای انسانی است و در مقاطعی، بیشتر مورد تاکید قرار می گیرد که کرامت ذاتی و فاعلیت اخلاقی انسان در خطر باشد زیرا حق ادعای است که در برابر دیگران مطرح می شود به همین دلیل جوامع انسانی ناگزیر است تا از ابزاری به نام قانون اساسی برای تضمین حق های مورد نظر استفاده کند.با توجه به اینکه زبان حق بایدها و نبایدها است بنابراین وقتی از حق هایی مانند حق تعیین سرنوشت سخن می گوییم، حق در قلمرو مفاهیم و اصول باید انگار مورد توجه قرار می گیرد.مفهوم حق در حقوق عمومی و نظام حقوق بشر کاربرد وسیعی دارد و در این زمینه مباحث مختلفی از جمله معنا و ماهیت حق، انواع حق و منشاء تفکیک بین حق داشتن و حق بودن و رابطه میان حق و تکلیف مطرح می گردد. ظاهر در این است که مفهوم و ماهیت حق و نیز آثار آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و نظام حقوق بشر متفاوت است و قادر است مفهوم حق تعیین سرنوشت انسان را متفاوت معنا و تفسیر کند. در این نوشتار، مفهوم و ماهیت حق در قانون اساسی و حقوق بشر و تاثیر این مفاهیم بر مفهوم حق تعیین سرنوشت، حقوق و آزادی ها مورد بررسی قرار می گیرد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالبموضوعشماره صفحهمقدمه۱الف) بیان مسیله۱ب) پیشینه و سابقه تحقیق۲پ) ضرورت انجام تحقیق۳ج) سوالات تحقیق۳د) فرضیه تحقیق۳و) هدف تحقیق۴ه) روش تحقیق۴ی) ساختار تحقیق۴فصل اول مفاهیم، پیشینه و مبانی۵مبحث اول : تعریف، معنی و مفهوم حق۶گفتار اول : تعریف حق۷بند اول : تعریف حق از لحاظ لغوی۷بند دوم :تعریف حق از لحاظ اصطلاحی۸الف) تعریف حق در اصطلاح فقه۸ب) تعریف حق در اصطلاح حقوق۹ج) تعریف حق در اصطلاح سیاسی۱۰گفتار دوم : مفهوم حق۱۰بند اول : ارکان مفهوم حق۱۱بند دوم : منشاء و خاستگاه حق۱۲بند سوم : تحلیل مفهوم حق در حقوق بشر معاصر۱۳الف) حق بودن یا حق داشتن۱۳ب) تحلیل مفهوم حق داشتن۱۴ج) ماهیت حق۱۴۱ نظریه ی اعمال اراده و یا انتخاب۱۵۲ نظریه سود و منفعت۱۵بند چهارم : گونه های حق و تحلیل هوفلدی از مفهوم حق۱۶الف) حق _ادعاها :۱۶ب) حق _ آزادی :۱۷ج) حق _ قدرت :۱۸د) حق _مصونیت :۱۸گفتار سوم : اقسام حق۱۹بند اول : حقوق سیاسی۱۹بند دوم : حقوق خصوصی۲۰بند سوم : حقوق عمومی۲۰بند چهارم : تقسیم حق به لحاظ منشا حق۲۰گفتارچهارم : حق و تکلیف۲۲بند اول : تلازم حق و تکلیف۲۳بند دوم : مقایسه حق و تکلیف۲۴بند سوم : حق و تکلیف در عصر قدیم و جدید۲۴مبحث دوم : پیشینه و مفهوم حق۲۶گفتار اول : تاریخچه و پیشینه ی حق۲۶بند اول : مفهوم حق در عصر روشنگری۲۷بند دوم : مفهوم حق در سده نوزدهم۲۸بند سوم : مفهوم حق در سده بیستم۲۹گفتار دوم : بررسی نظریات برخی اندیشمندان راجع به حق۳۰بند اول : توماس هابز۳۰بند دوم : جان لاک ۳۱بند سوم : ایمانویل کانت ۳۲بند چهارم : جرمی بنتام ۳۲مبحث سوم : مبانی ، منابع و مستندات حق۳۴گفتار اول : مبانی حق۳۴بند اول : حقوق طبیعی (حق طبیعی یا حقوق بشر)۳۶بند دوم : وابسته به شان و کرامت ذاتی انسانی۳۷بند سوم : لازمه حیات انسان۳۸گفتار دوم : منابع حق۳۸بند اول : منابع داخلی۳۹الف) مستندات شرعی۳۹ب) مستندات قانونی۴۰بند دوم : منابع خارجی۴۱الف) اسناد و معاهدات۴۱ب) اصول کلی۴۱ج) عرف های بین المللی۴۲د) تصمیمات قضایی بین المللی۴۳فصل دوم بررسی مفهوم حق در قانون اساسی۴۴مبحث اول : تاریخچه ای از حقوق و تکالیف مردم و روند ورود آن به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران۴۵گفتار اول : حق در قانون اساسی ایران۴۶گفتار دوم : رابطه حقوق و تکالیف ملت در قانون اساسی۴۷بند اول : حقوق۴۸بند دوم : آزادی۴۸بند سوم : برابری۵۰مبحث دوم : بررسی حقوق ملت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران۵۲گفتار اول : حقوق سیاسی و مدنی۵۲بند اول : حق حیات۵۲بند دوم : حق امنیت۵۳الف) امنیت کرامت انسانی :۵۳ب) امنیت حیثیت :۵۴ج) امنیت قضایی :۵۵د) امنیت مسکن :۵۵ه) امنیت شغل :۵۶ی) امنیت سیاسی :۵۶بند سوم : حق حریم خصوصی۵۸بند چهارم : حق رفت و آمد آزاد و اقامت۵۸بند پنجم : آزادی فکر و اندیشه۵۸بند ششم : آزادی اطلاعات و مطبوعات۶۱گفتار دوم : حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی۶۲مبحث سوم : آزادی های سیاسی۶۳گفتار اول : مردم سالاری یا مشارکت مردم در قدرت سیاسی۶۵بند اول : اندیشه حاکمیت مردم۶۶بند دوم : اندیشه حاکمیت ملی۶۷بند سوم : نمایندگی سیاسی۶۸بند چهارم : نظام نمایندگی و حاکمیت موثر مردم۶۹گفتار دوم : حق تحزب (آزادی تشکل و اجتماعات)۶۹بند اول : کارکردهای احزاب۷۱گفتار سوم : حق تابعیت۷۲گفتار چهارم : حق پناهندگی۷۲گفتار پنجم : حق رای۷۳گفتار ششم : حق کاندیدا شدن۷۳گفتار هفتم : حق بر نظارت همگانی۷۳مبحث چهارم : نظام حقوق اساسی ایران و حق تعیین سرنوشت۷۵گفتار اول : حق تعیین سرنوشت به منظور حمایت از کرامت انسانی۷۸گفتار دوم : انتخاب و حق تعیین سرنوشت۷۹گفتار سوم : حق مشارکت سیاسی ( حق شرکت در اداره امور کشور)۸۰بند اول : مشارکت سیاسی و حاکمیت مردم۸۱بند دوم : سازماندهی مشارکت حقوقی مردم۸۳فصل سوم بررسی مفهوم حق در نظام حقوق بشر۸۴مبحث اول : حق و حقوق بشر۸۵گفتار اول : کرامت ذاتی۸۵گفتار دوم : فاعلیت اخلاقی۸۸گفتار سوم : حق و تضمینات رویه ای۸۹گفتار چهارم : نسبت حقوق بشر بین الملل با حقوق طبیعی۹۰گفتار پنجم : روابط حقوقی و جایگاه حق و تکلیف در حقوق بشر۹۳مبحث دوم : بررسی نسل های سه گانه حق ها۹۴گفتار اول : محتوای حق ها۹۵گفتار دوم : حق های مثبت و حق های منفی۹۵گفتارسوم : نسل اول حقوق بشر۹۶گفتار چهارم : نسل دوم حقوق بشر۹۹گفتار پنجم : نسل سوم حقوق بشر۱۰۰مبحث سوم : ارزیابی حق های مندرج در اسناد بین المللی۱۰۱گفتار اول : حقوق و آزادیهای فردی۱۰۲بند اول : حق حیات۱۰۳بند دوم : آزادی رفت و آمد و محل اقامت۱۰۳بند سوم : مصونیت از تعرض به حریم خصوصی۱۰۴بند چهارم : آزادی و حق امنیت۱۰۴گفتاردوم : حقوق و آزادیهای فکری۱۰۴بند اول : آزادی اطلاعات و مطبوعات۱۰۵بند دوم : آزادی عقیده و اندیشه۱۰۵بند سوم : آزادی بیان۱۰۶گفتارسوم : حقوق و آزادیهای سیاسی۱۰۷بند اول : حق شرکت در اداره امور کشور۱۰۸بند دوم : حق تحزب و آزادی اجتماعات۱۰۸بند سوم : حق تابعیت۱۰۹بند چهارم : حق پناهندگی۱۱۰مبحث چهارم : نظام حقوق بین الملل و حق تعیین سرنوشت۱۱۱گفتار اول : مفهوم حق تعیین سرنوشت۱۱۲گفتار دوم : مسیولیت افراد در تعیین سرنوشت خویش:۱۱۲گفتارسوم : حق تعیین سرنوشت سیاسی در اسناد بین المللی۱۱۴گفتار چهارم : حق مشارکت سیاسی۱۱۶بند اول : منشور ملل متحد و مساله حق مشارکت سیاسی۱۱۷بند دوم : منشور بین المللی حقوق بشر و مساله حق مشارکت سیاسی۱۱۸نتیجه گیری :۱۲۰منابع و ماخذ۱۲۲

کلیدواژه ها

• حق
• آزادی
• قانون اساسی
• حقوق بشر