بررسی ممنوعیت ایذاء مومن در فقه و حقوق کیفری

عنوان	بررسی ممنوعیت ایذاء مومن در فقه و حقوق کیفری
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	سید حسن هاشمی
استاد راهنما	محمد علی حاجی ده آبادی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه قم

بررسی ممنوعیت ایذاء مومن در فقه و حقوق کیفری عنوان پایان نامه ای است که توسط سید حسن هاشمی، با راهنمایی محمد علی حاجی ده آبادی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

ایذاء مفهوم عامی است که دربردارنده مصادیقی می باشد و از منظر علم اخلاق و علم حقوق کیفری قابل بررسی است. در این پژوهش، علاوه به بررسی ایذاء، به شخصیت دینی مومن هم توجه شده است. ایذاء، از جهت نوع صدمه، به جسمی، روانی و مالی تقسیم می شود. با رعایت کرامت انسانی، ایذاء نسبت به تمامی انسان ها دارای ممنوعیت عقلایی است. اما در این تحقیق، به طور خاص، در راستای حمایت حقوق کیفری از مومن که به عنوان شهروند جامعه اسلامی، دارای برترین صفات انسانی و الهی است پرداخته شده است. مومن، انسانی است که متصف به وصف ایمان، از دیدگاه اسلامی است و ازاین جهت، با کسی که تنها شهادتین را بر زبان جاری می سازد متفاوت است. ایذاء مومن، دارای مبانی فقهی و حقوقی است و ازاین رو دارای مصادیقی در فقه امامیه و مواردی در فقه عامه بوده است. در حقوق کیفری، برخی مصادیق ایذاء به طور مشخص جرم انگاری شده است. در تقسیم بندی حقوق کیفری به اختصاصی، عمومی و آیین دادرسی کیفری، آنچه که به دست می آید انطباق حقوق کیفری اختصاصی با آموزه های اسلامی در مورد ایذاء است. در حقوق کیفری به طور مشخص در حمایت از شخصیت دینی مومن، بحثی به میان نیامده است و تنها از مفاهیمی که به طور غیرمستقیم از آن، این حمایت، قابل استنباط بوده بیان شده است. به نظر نگارنده، حقوق کیفری در همه شاخه ها، دارای ظرفیت هایی است که می تواند به حمایت شخصیت ایمانی و دینی مومن توجه بیشتری داشته باشد که از منظر حقوقی و جرم شناختی دارای آثار مثبت و قابل قبولی است. در این پژوهش، به روش توصیفی، تحلیلی و تبیینی، ابتدا مسایل بنیادین بحث می شود و سپس به مبانی و جایگاه ایذاء مومن در فقه امامیه و حقوق کیفری پرداخته شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه مقدمه

الف) بیان مساله

ب) ضرورت انجام تحقیق

ج) پیشینه تحقیق

د) پرسش های تحقیق

ه)فرضیه ها

و)پیش فرض ها

ز)اهداف تحقیق

ح)روش تحقیق

ط) ساختار تحقیق

فصل اول: کلیات

مبحث اول: مفهوم شناسی ایذاء و انواع آن

گفتار اول:تعریف لغوی و اصطلاحی ایذاء

گفتار دوم: انواع ایذاء

۱)ایذاء از جهت نوع صدمه و آزار

۲) بررسی ایذاء از جهت نحوی انجام آن

گفتار سوم: انواع ایذاء در فقه

۱)از جهت چگونگی قابل ابراز بودن

۲)از جهت مخاطب ایذاء

گفتار چهارم: بررسی شخصیت فرد آزار دهنده

۱)شناخت شخص آزار دهنده از منظر فقهی

۲)شناخت شخص آزار دهنده از منظر روانشناختی

مبحث دوم: ماهیت مومن

گفتار اول: تعریف لغوی و اصطلاحی مومن

گفتار دوم: بررسی جایگاه مومن در اسلام

۱) جایگاه مومن در کتاب(قرآن)

۲) ویژگی مومن در سنت(روایات)

گفتار سوم: بررسی جایگاه مومن در سایر ادیان الهی

گفتار چهارم: گستره صفت مومن در نظام فقهی و حقوقی

۱) حقوق میت مومن؛

۲) حقوق جنین مومن؛

گفتار پنجم: ایمان در شخص ولد الزنا

گفتار ششم: قاعده منع استثناء در رابطه با مومن

گفتار هفتم: بررسی قاعده احترام در فقه

مبحث سوم: بررسی ممنوعیت

گفتار اول: تعریف لغوی و اصطلاحی ممنوعیت

گفتار دوم: احکام پنج گانه تکلیفی ایذاء

فصل دوم: مستندات و مبانی حرمت ایذا مومن

مبحث اول: مستندات قاعده حرمت ایذا مومن

گفتار اول: کتاب(قرآن)

گفتار دوم: سنت

گفتار سوم: اجماع

گفتار چهارم: عقل

مبحث دوم : مبانی حرمت ایذاء مومن

گفتار اول: مبانی فقهی

۱) قاعده التعزیر لکل عمل محرم

۲) بررسی اصل لاضرر و لا ضرار

۳) کرامت انسانی

۴) دیدگاه قرآنی ارتکاب قتل خطیی توسط مومن

گفتار دوم: مبانی قانونی در حقوق ایران

۱) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

۲)قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری

۳) قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی

۴) قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۱۳۸۱

فصل سوم: قلمرو و جایگاه ممنوعیت ایذا مومن در فقه و حقوق کیفری

مبحث اول: مصادیق و استثنایات ممنوعیت ایذاء در فقه

گفتار اول: مصادیق ممنوعیت ایذاء در فقه

۱) باب تحریم ایذاء مومن

۲)حرمت تشبیب زن مومنه

۳) اکراه فرد مومن

۴) قذف

۵)سب،هجو،توهین

۶)سحر و جادوگری

۷)حرمت ایذاء جار

۸) حکم به برایت متهم از طریق حرمت ایذاء مومن

۹) خواستگاری از نامزد دیگری

۱۰)حرمت نحوه ارتکاب قتل و تعذیب

۱۱)اجرای مجازات بیش از اندازه در حکم

گفتار دوم:استثنایات ممنوعیت ایذاء در فقه

۱) امر به معروف و نهی از منکر

۲) حکم شارع(حکم حکومتی)

۳)علل موجهه جرم

۴) استثناء بِغیْرِ ما اکْتسبوا :

۵)مباهته

۶) قاعده دفع افسد به فاسد

۷) جواز ایذاء همسر ناشزه

مبحث دوم: بررسی ایذاء مومن در حقوق کیفری

گفتار اول: ایذاء مومن در حقوق کیفری اختصاصی

۱) جرم توهین و قذف:

۲)افتراء و هجو:

۳) همسایه آزاری:

۴)مزاحمت:

۵)آزار جنسی:

گفتار دوم: ایذاء مومن در قوانین خاص حقوق کیفری

۱)قانون جرایم رایانه ایی مصوب ۱۳۸۸

۲) لایحه صیانت، کرامت و تامین امنیت بانوان در برابر خشونت

۳) لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۱۳۹۹

۴) قانون حمایت از حقوق معلولان مصوب ۱۳۹۶

۵) قانون تشدید مجازات اسید پاشی مصوب ۱۳۹۸

۶)قانون هوای پاک مصوب ۱۳۹۶

گفتار سوم: ایذاء مومن در آیین دادرسی کیفری

۱) آیین دادرسی کیفری مصوب۱۳۹۲

۲) قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب

۱۴۲ ۳)آیین نامه دادسراها و دادگاه ویژه روحانیت مصوب۱۳۶۹

۴) آیین نامه نحوه اجرای احکام کیفری مصوب ۱۳۹۸

نتیجه گیری:

پیشنهادات:

فهرست علایم و اختصارات

فهرست منابع

منابع فارسی

منابع عربی

کلیدواژه ها

• ممنوعیت
• حرمت
• ایذاء
• آزار
• مومن
• فقه
• حقوق کیفری