بررسی نحوه اعمال مجازات های محدودکننده آزادی در شرع و قوانین کیفری ایران

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بررسی نحوه اعمال مجازات های محدودکننده آزادی در شرع و قوانین کیفری ایران
عنوانبررسی نحوه اعمال مجازات های محدودکننده آزادی در شرع و قوانین کیفری ایران
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجومحمدحسین برزنونی
استاد راهنماغلامرضا عبدلی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۴
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود



بررسی نحوه اعمال مجازات های محدودکننده آزادی در شرع و قوانین کیفری ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدحسین برزنونی، با راهنمایی غلامرضا عبدلی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود دفاع گردید.

چکیده

تعیین آثار قانونی تعرض به ارزش های اجتماعی و منشاء این حق، بحثی است که دیر زمانی است سیاستمداران و دانشمندان حقوق، فلسفه و سیاست به آن پرداخته اند. اینکه اساسا چرا جامعه حق واکنش نسبت به اعمال افراد خاطی را دارد و از آن مهمتر چگونه باید در مقابل این اعمال واکنش نشان دهد و اینکه شیوه ی مجازات افراد بزهکار در جوامع انسانی چگونه باید باشد؟ یکی از مجازات های محدودکننده آزادی در جوامع بشری از دیرباز تبعید و در فقه اسلامی تحت عنوان نفی بلد می باشد .در راستای پاسخ گویی به این پرسش ها، جوامع بشری و اندیشمندان مختلف راهکارهای متفاوتی پیشنهاد نموده اند این راهکارها به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهمترین آن تغییرات پدید آمده و در نتیجه ایجاد نیازهای جدید درجوامع بشری است. استفاده از فضای مجازی و اینترنت که عملا در دنیای امروز اساسا تبعات موثر اینگونه مجازات ها را تحت تاثیر و تا حدودی محو نموده است لذا با تغییر نیازها، واکنش ها نیز تغییر پیدا می کند تا از این رهگذر اهداف جدیدی که مطرح گردیده است،سریع تر و بهتر محقق گردد. شیوه ی اجای مجازات ها در قوانین و مقررات مختلف و پراکنده ای آمده که نیاز به بررسی و جمع بندی دارد. بسیاری از موارد اجرای مجازات ها که در کتب فقهی نقل گردیده، مورد اختلاف فقه–است. این اختلاف نظرها در قانون مج–––ازات اسلامی ایران که ب––ا توجه به متون فقهی تدوین شده است نیز کاملا دیده می شود و گاهی منجر به ایجاد مشکلاتی در دادگاه ه––ا می شود. هرچند گروهی از حقوقدانان با اعتقاد به اینکه هدف از تعیین یک مجازات در مجموعه قوانین ل––زوما اجرای آن نیست بلکه دارا ب––ودن جنبه ی ارعابی قوی وجودش را توجیه می کند، از بقای این مجازات در قانون حمایت می کنند. با بررسی دقیق قوانین و مقررات مربوط درقانون و فقه و استخراج مبانی، و دکترین حقوقی، می توان با ایجاد تغییرات اساسی در موارد و شیوه های اجرا، مجازات نفی بلد را با مبانی واکنش علیه جرم در جهان امروز همسان نمود.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه ۲

فصل اول: مفاهیم، پیشینه و مبانی مجازات تبعید و نفی بلد

مبحث نخست : مفاهیم ۸

گفتار اول : واژه شناسی ۸

معنای لغوی نفی بلد و تبعید ۸

گفتار دوم: تعریف اصطلاحی ۹

۱– تعریف ۹

۲– ماهیت ۱۰

الف –حدی یا تعزیری بودن ۱۱

الف –

– ادله قایلین به حد بودن کیفر نفی بلد ۱۱

الف –

– ادله قایلین به تعزیری بودن کیفر نفی بلد ۱۱

ب – تفاوت نفی بلد با اقامت اجباری ۱۲

مبحث دوم: پیشینه و مبانی مجازات نفی بلد و تبعید ۱۳

گفتار اول : پیشینه مجازات نفی بلد ۱۳

۱ – وضعیت مجازات تبعید و نفی بلد در قوانین امروز ۱۴

۲– جایگاه مجازات تبعید در حقوق کیفری ایران ۱۴

گفتار دوم: اهداف ومبانی مجازات نفی بلد ۱۵

۱– مبانی حقوقی مجازات نفی بلد ۱۵

۲ – منابع فقهی مجازات نفی بلد ۱۹

فصل دوم: موارد اجرای مجازات نفی بلد ( تبعید )

مبحث نخست : موارد اجرای نفی بلد یا تبعید ۲۳

گفتار اول : موارد قطعی اجرای نفی بلد در شرع و قانون ۲۴

۱– محاربه ۲۴

الف– موارد نفی محارب ۲۴

ب – نفی مطلع و معاون محارب ۲۵

۲– زنای غیرمحصن ۲۷

الف– معنای بکر ۲۷

ب– نفی زانی محصن دارای همسر مطلقه یا فوت شده ۳۰

ج– نفی زانی کافر و یا زناکننده با کافر ۳۱

د– نفی غیرمحصن زنا کننده با مرده ۳۱

ه– نفی زانی زندانی ۳۲

۳– نفی قواد ۳۳

الف– تعریف قوادی و حد آن ۳۳

ب– تبدیل نفی قواد به حبس ۳۴

ج– اعمال نفی قواد با توجه به نوبت ارتکاب جرم ۳۵

۴– موارد خاص نفی در قوانین ایران ۳۶

الف– ماده ی

قانون مجازات اسلامی ۳۷

ب– تبعید در قانون اقدامات تامینی و تربیتی ۳۸

ب–۱ – نگهداری مجرمین به عادت در تبعیدگاه ۳۸

ب–۲– اخراج بیگانگان به عنوان یک اقدام تامینی ۴۰

ج– سا یر موارد ۴۲

گفتار دوم: موارد مورد اختلاف در اجرای نفی بلد در شرع ۴۳

۱– موارد اختلافی ۴۳

الف – نفی قاتل ۴۳

ب– نفی شارب خمر ۴۴

ج– نفی جاسوس مسلمان ۴۵

د– نفی سارق ۴۵

ه– نفی وطی کننده با چهارپایان ۴۶

و– نفی نباش قبر ۴۷

ز– نفی محتال و محتکر ۴۸

۲ – سیوالات مطروحه در باب نفی بلد ۴۸

الف– نفی بلد واجب است یا مستحب؟ ۴۹

ب– نفی بلد وظیفه کیست؟ ۵۰

ج – آیا زن نفی می شود؟ ۵۰

ج–۱ – نفی زن محارب ۵۱

ج–۲ – نفی زن غیر محصن ۵۲

ج–۳ – نفی زن قواد ۵۳

فصل سوم: شیوه اجرای مجازات های نفی بلد ( تبعید)

مبحث نخست: شرایط اجرای اجرای نفی بلد ۵۶

گفتار اول : شرایط نفی شونده ۵۷

۱– تبعید زنان ۵۷

۲– تبعید بیمار ۶۰

۳– تبعید مدیون ۶۱

۴– تبعید مرتکبان متعدد در جرم واحد ۶۲

گفتار دوم: محل تبعید ۶۳

۱– مرجع تعیین کننده محل تبعید ۶۳

۲– شهر مبدا تبعید ۶۴

۳– فاصله شهر محل تبعید ۶۷

۴– شهرهای محل تبعید در نظام قضایی ایران ۷۱

مبحث دوم : شیوه اجرای نفی بلد ۷۱

گفتار اول: اجرای تبعید ۷۱

۱– نحوه ی اعزام محکوم به تبعیدگاه یا منطقه اقامت اجباری ۷۲

۲– ثبت اسامی محکومین به تبعید و نظارت بر حضور و فعالیت آنان ۷۴

۳ – حبس در دوران تبعید ۷۵

گفتار دوم : مدت نفی ۷۹


– کلیات ۷۹


– مدت تعیین شده نفی برای جرایم خاص ۸۴

الف – مدت نفی محارب ۸۴

ب– مدت نفی قواد ۸۶

ج – مدت نفی زانی غیر محصن ۸۸

مبحث سوم: تکالیف و حقوق تبعیدی ۹۰

۱– محاصره اقتصادی و قطع علایق اجتماعی ۹۰

۲– رابطه با خانواده ۹۳

۳– مرخصی دادن به تبعید شونده ۹۵

۴ – ماندن در تبعیدگاه ۹۷

فصل چهارم: نفی بلد در جهان امروز (بایدها و نبایدها)

مبحث نخست: سیر تحول مفهوم مجازات و جایگاه نفی بلد در مکاتب کیفری ۱۰۲

گفتار اول : سیر تحول مفهوم مجازات و انواع مکاتب کیفری ۱۰۲

۱– تیوری سزادهی ۱۰۳

الف – ویژگی های تیوری سزادهی ۱۰۳

الف–۱ دیدگاه کانت ۱۰۴

الف–۲ دیدگاه هگل ۱۰۴

ب– جایگاه نفی بلد در نظریه سزادهی ۱۰۵

۲– تیوری فایده گرایی ۱۰۶

الف– ویژگی های تیوری فایده گرایی ۱۰۶

ب– جایگاه نفی بلد در نظریه اصالت فایده ۱۰۷

۳– تیوری مختلط یا متوسط ۱۰۹

الف– ویژگی های تیوری مختلط ۱۰۹

ب– جایگاه نفی بلد در تیوری مختلط ۱۱۰

گفتار دوم: جایگاه نفی بلد در میان انواع مجازات ها ۱۱۱

۱ – مجازات های بدنی ۱۱۱

۲– مجازات های سالب آزادی ۱۱۲

۳ – نفی بلد در جایگاه مجازاتی محدود کننده آزادی ۱۱۴

۴ – مجازات های جدید ۱۱۵

الف– مجازات های جایگزین ۱۱۶

ب– اقدامات تامینی و تربیتی ۱۱۷

ب–۱خصوصیات اقدامات تامینی و تربیتی ۱۱۷

ب–۲انواع اقدامات تامینی و تربیتی ۱۱۹

ب–۳ نفی بلد، اقدامی تامینی و تربیتی ۱۲۱

مبحث دوم: امکان عملی اجرای نفی بلد در جهان امروز ۱۲۲

گفتار اول : نیاز های متغیر، مجازات های ثابت ۱۲۳

۱–موافقان اجرای مجازات های ثابت ۱۲۴

الف– امکان تحقق عدالت با قوانین ثابت ۱۲۴

ب– حفظ قانون از تعرض زمامداران ۱۲۵

ج– حفظ قداست و عظمت قانون ۱۲۵

۲– مخالفین اجرای مجازات های ثابت ۱۲۶

الف– نظریه موسمی بودن مقررات کیفری اسلام ۱۲۶

ب– تیوری محمود طه درباره ی نسخ ۱۲۸

ج– برداشت های استنباطی از احکام کیفری اسلام ۱۲۹

د– عدم جواز اقامه حدود در زمان غیبت ۱۲۹

۳– نفی بلد به مثابه ی مجازات های ثابت ۱۳۳

گفتار دوم: نفی بلد در جهان امروز ۱۳۴

۱ – جایگاه نفی بلد در میان مجازات ها ۱۳۴

۲– هماهنگ سازی نفی بلد با مفهوم امروزین مجازات ۱۳۷

الف – ایرادات مجازات نفی بلد ۱۳۷

ب – تغییرات ضروری برای هماهنگ سازی ۱۳۸

نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۴۰

فهرست منابع ۱۴۵

چکیده انگلیسی ۱۴۸

کلیدواژه ها

  • نفی بلد
  • اقامت اجباری
  • مجازات تکمیلی
  • حد و تعزیر
  • اقدامات تامینی
  • نفی بلد
  • تبعید
  • رسیدگی کیفری
  • حقوق جزا
  • آزادی مشروط
  • نظام اصلاح مجرم
  • نظام حقوقی
  • ایران