بررسی چالشهای حمایت از بزه دیدگان در قانون آیین دادرسی کیفری جدید

عنوان	بررسی چالشهای حمایت از بزه دیدگان در قانون آیین دادرسی کیفری جدید
رشته	حقوق
دانشجو	محمد شعبانی
استاد راهنما	شهرام بهمن تاجانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

بررسی چالشهای حمایت از بزه دیدگان در قانون آیین دادرسی کیفری جدید عنوان پایان نامه ای است که توسط محمد شعبانی، با راهنمایی شهرام بهمن تاجانی در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

حمایت از بزه دیده، ارتباط تنگاتنگ با فرآیند دادرسی کیفری دارد.با عنایت به جدید بودن قانون آیین دادرسی کیفری ۹۲ و فراوانی بزه دیدگان درکشور به یک تحول بنیادی در آیین دادرسی کیفری ایران نیاز دارد. زیرا با وجود انواع بزه دیدگی و فراوانی آن و عدم نتیجه مناسب از فرآیند دادرسی و نارضایتی شاکیان و عدم جبران خسارات مادی و معنوی نیاز به حمایت ویژه از بزه دیده گان می باشد. رفتار محترمانه با بزه دیده یکی از حقوق انسانی– اخلاقی او محسوب می شود بزه دیده همانند هر انسان دیگری شایسته احترام است حفظ کرامت انسانی وی تاثیر بسزایی در کاهش رقم سیاه بزهکاری و به تبع آن در بزهکاری دارد. این امر موجب تمایل بیشتر بزه دیده در مراحعه به دستگاه عدالت کیفری و ایجاد حس اعتماد و اطمینان در مراجعه به این دستگاه و مانع ایجاد بزه دیدگی ثانوی است. قانون ۱۳۹۲ دستاوردها و رویکردهای جدیدی را برای نخستین بار در نظام کیفری ایران مطرح کرده که بیشتر این نگرش ها در حیطه حقوق متهم و بزه دیده و در نهایت جامعه است که به نزدیک شدن هر چه بیشتر به اصل احترام به حقوق و آزادی های اساسی بشری که یکی از قواعد مهم در حقوق بین المللی خصوصی و حقوق بشر است کمک می کند. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی–تحلیلی می باشد. در حقوق کیفری ایران نیز تلاش قانونگذار در حیطه راهبرد تقنینی تا اندازه ای موفقیت آمیز بوده است و قانون مجازات اسلامی با گستره و تنوعی از مواد گوناگون به حمایت کیفری، مالی، و حقوقی از بزه دیده پرداخته است. در زمینه راهبرد قضایی نیز باید عنوان نمود که با وجود راهبردهای متنوعی که در قاون آیین دادرسی وجود دارد، در بسیاری از موارد بزه دیدگان با صرف مدتهای طولانی و هزینه های بسیار مربوط به رعایت تشریفات قضایی از قبیل ابطال تمبر و هزینه های رفت و آمد و تجدید نظر، بعلاوه تحمل فشارهای روحی و جسمی باید در انتظار بسر ببرند. در بعد اجرایی نیز سیاست جنایی ایران کارآمد و کافی نبوده است و ضابطین باید آموزش های ویژه ای در جهت برخورد با بزه دیده ببینند و حتی دادسرا نیز باید در این زمینه تلاش های لازم را داشته باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب مقدمه

الف) بیان مساله

ب) اهمیت و ضرورت تحقیق

ج) سوالات و فرضیات تحقیق

د) پیشینه تحقیق

ه) اهداف تحقیق

ز) جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق

ح) روش تحقیق

ط) ساختار تحقیق

فصل اول: کلیات

۱–۱– مفهوم بزه دیده

۱–۲– مفهوم حمایت از بزه دیده

۱–۳– مفهوم بزه دیده شناسی

۱–۳–۱– انواع بزه دیده

۱–۳–۱–۱– بزه دیدگی زنان

۱–۳–۱–۲– بزه دیدگی کودکان

۱–۳–۱–۳– بزه دیدگی سالمندان

۱–۳–۱–۴– بزه دیدگی ناتوانان

۱–۳– مبانی حمایت از بزه دیدگان

۱–۳–۱– مبنای هنجاری

۱–۳–۲– مبنای عقیدتی

۱–۴– کوتاهی دولتها در جلوگیری از پدیده مجرمانه

۱–۵– حل و فصل غیر قضایی

۱–۶– کاهش ارتکاب جرم

۱–۷– اهداف بزه دیده شناسی

فصل دوم

چالش های حمایت از بزه دیده قبل از رسیدگی

۲–۱– حمایت از بزه دیده در مرحله کشف و چالش های آن

۲–۱–۱– اهمیت نقش پلیس در حمایت از بزه دیده

۲–۱–۱–۱– مسیولیت پلیس در قبال بزه دیدگان

۲–۱–۱–۱–۱– مداخله در بحران بزه دیدگی

۲–۱–۱–۱–۲– اشکال مختلف مداخله در بحران بزه دیده گی

۲–۱–۱–۲– پلیس و پیشگیری از بزه دیدگی ثانویه

۲–۱–۱–۳– برجستگی نقش پلیس در کمک به بزه دیدگان خاص

۲–۱–۲– حقوق بزه دیده در مرحله پلیسی وچالش های آن

۲–۱–۲–۱– تعقیب در زمان معقول و متناسب

۲–۱–۲–۲– دسترسی آسان و سریع به پلیس

۲–۱–۲–۳– استرداد اموال و اشیاء

۲–۱–۲–۴– رعایت احترام به بزه دیده

۲–۱–۲–۵– کمک رسانی و مراقبت از بزه دیده

۲–۱–۲–۵–۱– مراقبت از سلامت جسمی بزه دیده

۲–۱–۲–۵–۲– مراقبت از سلامت روانی و عاطفی بزه دیده

۲–۲– حمایت از بزه دیده از آغاز تا پایان مرحله تحقیقات مقدماتی و چالش های آن

۲–۲–۱– حمایت از بزه دیده در مرحله تحقیقات مقدماتی

۲–۲–۱–۱– طرح شکایت از طرف بزه دیده

۲–۲–۱–۱–۱– بزه دیده در نظام مبتنی بر قانونی بودن تعقیب

۲–۲–۱–۱–۲– بزه دیده در نظام مبتنی بر مناسب بودن تعقیب

۲–۲–۱–۲– تامین امنیت بزه دیدگان در مراحل تعقیب و تحقیق

۲–۲–۱–۲–۱– حفاظت از بزه دیده در برابر متهم

۲–۲–۱–۲–۲– حفاظت از حریم خصوصی بزه دیده

۲–۲–۱–۲–۳– حفاظت در برابر نهادهای عدالت کیفری

۲–۲–۱–۲–۴– حفاظت در برابر جامعه

۲–۲–۱–۲–۵– حفاظت در برابر رسانه های جمعی

۲–۲–۲– اطلاع رسانی بزه دیدگان در باره حقوقشان در روند تعقیب و تحقیق

۲–۲–۲–۱– حقوق بزه دیده

۲–۲–۲–۱–۱– انجام تحقیقات در زمان معقول و متناسب

۲–۲–۲–۱–۲– ارایه دیدگاه ها و نگرانیهای بزه دیده

۲–۲–۲–۱–۳– حق اعتراض به قرارهای منع و موقوفی تعقیب

۲–۲–۲–۱–۴– حق انتخاب وکیل ۵۰ ۲–۲–۲–۱–۵– حق اطلاع بزه دیده از جریان تحقیقات ۵۰ ۲–۲–۲–۱–۶– حق دسترسی به پرونده

۲–۲–۲–۱–۷– رعایت احترام به بز دیده

۲–۲–۲–۲– ملاک های حمایت از بزه دیده در مرحله تحقیقات مقدماتی

۲–۲–۲–۲–۱– حمایت های مستقیم از بزه دیده در مرحله تحقیقات مقدماتی

۲–۲–۲–۲–۱– حمایت های غیر مستقیم از بزه دیده در مرحله تحقیقات مقدماتی

۲–۲–۲–۲–۳– حمایتهای افتراقی از بزه دیده و شهود وی در تحقیقات مقدماتی

فصل سوم:

چالش های حمایت از بزه دیدگان در مرحله رسیدگی و اجرا

۳–۱– حمایت از حقوق بزه دیده از سوی ضابطین دادگستری در فرآیند دادرسی کیفری

۳–۱–۱– اقدامات ناظر به مرحله کشف جرم در جرایم مشهود و غیر مشهود

۳–۱–۲– اقدامات ناظر به حفظ صحنه و آثار و دلایل جرم

۳–۱–۲–۱– حفظ صحنه و معاینه محل

۳–۱–۲–۲– ضبط آلات و ادوات جرم

۳–۱–۳– اقدامات ناظر به تحقیق، بازجویی و جمع آوری ادله

۳–۱–۴– اقدامات ناظر به تکمیل پرونده و اجرای تصمیمات قضایی

۳–۲– حمایت از حقوق بزه دیده در فرآیند دادرسی کیفری و چالش های آن

۳–۲–۱– فرآیند دادرسی و محاکمه

۳–۲–۱–۱– اصول تضمین حقوق بزه دیده در فرآیند دادرسی

۳–۲–۱–۲– حمایت های مختص مرحله دادرسی و چالش های آن

۳–۲–۲– حمایت های پیش بینی شده در طی فرآیند کیفری و چالش های پیش رو

۳–۲–۲–۱– معافیت موقت از پرداخت هزینه دادرسی در دعاوی ضرر و زیان ناشی از جرم

۳–۲–۲–۲– امکان مطالبه خسارت

۳–۲–۲–۳– تشدید حکم مجازات بدوی در مرحله تجدید نظر خواهی

۳–۲–۳– فرآیند صدور حکم

۳–۲–۳–۱– اصول تضمین حقوق بزه دیده در فرایند صدور حکم

۳–۲–۳–۲– جایگاه حقوقی بزه دیده در صدور حکم

۳–۲–۴– جایگاه بزه دیده در مرحله ی اجرای حکم

۳–۲–۴–۱– فرایند اجرای حکم

۳–۲–۴–۱–۱– فراهم کردن ساز وکارهای جبران خسارت

۳–۲–۴–۱–۲– سیاست جنایی حاکم بر جبران خسارت بزه دیدگان

۳–۲–۴–۲– سایر تسهیلات قانونی

۳–۳– رفتار منصفانه در بستر دادرسی عادلانه

۳–۴– حق رعایت منزلت انسانی

۳–۵– حقوق بزه دیده در مرحله رسیدگی

۳–۶– حق بهره مندی از تامین امنیت در مرحله رسیدگی

۳–۶–۱– حمایت از بزه دیده در رویارویی با متهم

۳–۶–۲– حمایت از بزه دیده در برابر تهدید و انتقام

۳–۶–۳– حفاظت از هویت بزه دیده

۳–۷– راه کارهای حمایت از بزه دیدگان

نتیجه گیری

پیشنهادات

منابع و ماخذ

کلیدواژه ها

• عدالت کیفری
• حمایت از بزه دیده
• قانون آیین دادرسی کیفری جدید