بعد اقتصادی حق تعیین سرنوشت خارجی و جایگاه آن در تحقق حق بر توسعه
بعد اقتصادی حق تعیین سرنوشت خارجی و جایگاه آن در تحقق حق بر توسعه نام مقاله ای است از کیوان اقبالی که در شماره چهار دوره پنجاه و دو (زمستان 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
حق بر تعیین سرنوشت و حق بر توسعه از مهم‌ترین مصادیق نسل سوم حقوق بشر به‌شمار می‌روند. در این میان به‌نظر می‌رسد که استقلال اقتصادی مقرر در چارچوب حق بر تعیین سرنوشت خارجی می‌تواند از نقشی مهم در تضمین حق بر توسعه برخوردار باشد. امروزه اختیار دولت‌ها در شناسایی نیازها و حقوق بشر اعضای جامعه و گنجاندن آنها در برنامه‌های توسعة ملی به‌عنوان هدف اصلی حق بر توسعه با چالش‌هایی جدی مواجه شده است. در این زمینه باید به دخالت سازمان‌های بین‌المللی مالی در تنظیم برنامه‌های توسعه و همچنین تضعیف حاکمیت دولت‌ها بر استخراج منابع طبیعی و بهره‌مندی اتباع آنها از منافع حاصل از آن به‌دلیل گسترش فعالیت شرکت‌های چندملیتی اشاره کرد. در این میان، تأمین استقلال اقتصادی دولت‌ها در چارچوب حق بر تعیین سرنوشت خارجی، عنصری است که می‌تواند حاکمیت ملی در تنظیم و اجرای برنامه‌های توسعه و همچنین در نحوة بهره‌برداری از منابع طبیعی و تخصیص منافع آن در راستای تضمین نیازها و حقوق بشر مردم جامعه را تضمین کند؛ حاکمیتی که به‌نظر می‌رسد می‌تواند بستر مناسبی برای تحقق حق بر توسعة اعضای جامعه، به معنای تحقق حداکثری حقوق بشر و آزادی ایشان در فرایند توسعه را فراهم سازد.
کلیدواژه‌ها
- استقلال اقتصادی
- آزادی در تدوین و اجرای برنامه های توسعه
- حاکمیت بر منابع طبیعی حق بر تعین سرنوشت اقتصادی
- حق بر توسعه