تاثیر شهادت در اثبات جرم در حقوق کیفری ایران عراق و لبنان

تاثیر شهادت در اثبات جرم در حقوق کیفری ایران عراق و لبنان عنوان پایان نامه ای است که توسط احمد معتوک، با راهنمایی سید محسن قایم فرد در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان دفاع گردید.

عنوان	تاثیر شهادت در اثبات جرم در حقوق کیفری ایران عراق و لبنان
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	احمد معتوک
استاد راهنما	سید محسن قایم فرد
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	دانشگاه اصفهان

چکیده

برای اثبات هرگونه ادعا باید دلیلی اقامه گردد تا حکم بر اساس آن صادر شود و دلیل امری است که مقام اثبات دعوا و یا در مقام دفاع مورد استفاده قرار می گیرد. ارزش هر دلیل و قابلیت استناد به آن در هر دعوا و بر اساس اصول پذیرفته شده، در هر نظام حقوقی متفاوت است. برخی از نظام های حقوقی برای اثبات دعوی (اعم از حقوقی و جزایی). ادله خاصی را پیش بینی نکرده و معتقدند قاضی در هر مورد و با توجه به کلیه دلایل اقامه شده، آنگاه که بر وقوع یا عدم وقوع امری اقناع وجدانی یافت، می باید بر اساس آن حکم دهد و در صدور حکم تفاوتی بین دلایل اقامه شده وجود ندارد؛ زیرا در هر حال قاضی بر اساس آن حکم صادره را مطابق با واقع و حق تشخیص داده است. این نوع از رسیدگی و ارزش اثباتی دلایل را در حقوق موضوعه سیستم دلایل معنوی می نامند. در مقابل در برخی دیگر از نظام های حقوقی ادله اثبات دعوی از سیستم دلایل قانونی پیروی می کنند. با این توضیح که در این نظام ها برای اثبات دعاوی، ادله خاصی پیش بینی شده است که اثبات هر دعوا منحصرا در صورت وجود همان ادله، امکان پذیر است. شهادت در بین ادله اثبات دعوا، در زمره ادله سیستم دلایل قانونی محسوب می شود چه اینکه شارع در عین پذیرش شهادت در کلیه دعاوی به طور عام در اثبات برخی از جرایم، شهادت را از جهت کمیت و کیفیت، تابع مقررات و شرایط ویژه ای قرار داده است که اثبات جرم بدون وجود هر یک از آن شرایط مسیر نخواهد شد. ادله اثبات دعوا به عنوان دلایلی است که در مبانی فقهی و حقوق موضوعه مورد توجه قرار گرفته است. می توان گفت از مهم ترین دلایل و مباحث در موضوع اثبات دعوی شهادت شهود و گواهان است که این مساله در دو حوزه حقوق مدنی و کیفری صادق و حاکم است. از آنجا که محکمه در صدد یافتن و صدور حکمی است که به حقیقت نزدیک بوده، و در عین حال ناخرسند از صدور حکمی که از حقیقت و واقعیت بدور باشد، و این دغدغه جز لاینفک از محاکم قضایی است. با این حال در احکامی که بر مدار شهادت یا اقرار صادر شده باشد، می توان صحه بیشتر بر حقیقت و سالم بودن رای گذارد. از این جهت می توان گفت، دو دلیل شهادت و اقرار از آغاز منازعات و مراودات بشری کاربرد بیشتری داشته و از این رو، در همه محافل بشری و جوامع انسانی مورد توجه بوده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به مطالعه تطبیقی حقوق کیفری ایران و عراق و لبنان درباره تاثیر شهادت در اثبات جرم پرداخته است تا ضمن تبیین جایگاه و ابعاد شهادت در این سه نظام حقوقی، شباهت ها و تفاوت های آنها در این زمینه بررسی و چالش های مطرح در این حوزه احصا و تحلیل شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که موضوع شهادت در هر سه نظام حقوقی به عنوان دلیل مهم اثبات کیفری مطرح است که اثرگذاری آن منوط به وجود و رعایت مجموعه ای از شرایط و مقررات موضوعه است، هرچند هر نظام حقوقی در برخی جزییات تفاوت هایی با دیگر نظام حقوقی دارد که این تفاوت ها بیشتر به ضوابط و شرایط پذیرش و اثرگذاری شهادت شهود در اثبات کیفری است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فصل اول کلیات و مفاهیم نظری پژوهش

۱–۱– مقدمه

۱–۲– کلیات پژوهش

۱–۲–۱– بیان مسیله پژوهش

۱–۲–۲– اهمیت و ارزش پژوهش

۱–۲–۳– اهداف پژوهش

۱–۲–۴– سوالات پژوهش

۱–۲–۵– نوآوری پژوهش

۱–۲–۶– پیشینه و سابقه پژوهش

۱–۲–۷– سازماندهی پژوهش

۱–۳– مفاهیم و تاریخچه شهادت در حقوق و فقه امامیه

۱–۳–۱– تعریف شهادت و بینه

۱–۳–۲ – مستندات شهادت

۱–۳–۳– مفاهیم مرتبط با شهادت

۱–۳–۴– شهادت در ایران باستان

۱–۳–۵– شهادت در آیین یهود و حقوق رم

۱–۳–۶– شهادت در قرآن و شریعت اسلام

فصل دوم تاثیر شهادت در اثبات جرم در حقوق کیفری ایران

۲–۱– مبانی قانونی شهادت در حقوق کیفری ایران

۲–۱–۱– در دوران قبل از انقلاب اسلامی

۲–۱–۲– دوران پس از انقلاب اسلامی

۲–۲– شرایط و اقسام شهادت در حقوق کیفری ایران

۲–۲–۱– جایگاه شهادت در بین ادله

۲–۲–۲– نگاهی به شاهد و شرایط مورد نظر آن

۲–۲–۳– اقسام شهادت در حقوق کیفری ایران ۵۰ ۲–۲–۴– نصاب شهادت و جنسیت شهود در جرایم مختلف

۲–۳– ارزش شهادت در حقوق کیفری ایران

۲–۳–۱– ارزش شهادت در حقوق اسلام

۲–۳–۲– تشخیص ارزش شهادت

۲–۳–۳– ارزش شهادت در حقوق ایران

۲–۳–۴– تشخیص ارزش شهادت در تعارض با ادله دیگر و وسایل اثبات دعوی

۲–۴– مسیولیت های کیفری شهادت دروغ در حقوق کیفری ایران

۲–۴–۱– سوابق تقنینی مسیولیت کیفری شهادت دروغ در حقوق کیفری ایران

۲–۴–۲– ارکان متشکله جرم ادای شهادت دروغ

۲–۴–۳– مجازات جرم ادای شهادت دروغ

۲–۵– جرایم مربوط به شهادت شهود در جرایم حدی

۲–۵–۱– ادای شهادت متفاوت با سایر شهود در جرم زنا و لواط

۲–۵–۲– ادای شهادت شهود کمتر از حد نصاب لازم در جرم زنا و لواط

۲–۵–۳– ادای شهادت غیر مستند بر مشاهده در جرایم زنا و لواط

۲–۶– حمایت های قانونگذار از شهادت شاهدین در حقوق کیفری ایران

۲–۶–۱– پیشینه و شیوه های حمایت از شهود

۲–۶–۲– آیین نامه اجرایی حمایت از شهود و مطلعین

۲–۶–۳– رویکردها و شیوه های حمایت از شهادت و شهود

فصل سوم تاثیر شهادت در اثبات جرم در حقوق کیفری عراق و لبنان

۳–۱– تاثیر شهادت در اثبات جرم حقوق کیفری عراق

۳–۱–۱– تعریف و شرایط شهادت و موارد منع آن

۳–۱–۲– شرایط شهادت

۳–۱–۴– انواع شهادت و صحت آنها

۳–۱–۵– صحت شهادت

۳–۱–۶– شهادت و بیان حقیقت

۳–۱–۷– نگاهی به قوانین موضوعه کشور عراق در خصوص دلیل شهادت

۳–۲– تاثیر شهادت در اثبات جرم در حقوق کیفری لبنان

۳–۲–۱– نگاهی به دلیل شهادت در حقوق لبنان

۳–۲–۲– تعهدات شاهد

۳–۲–۳– ارزش شهادت در اثبات جرایم جنایی

۳–۲–۴– اختیار قاضی در ارزیابی شهادت

فصل چهارم شباهت ها و تفاوت های حقوق کفری ایران، عراق و لبنان درباره تاثیر شهادت در اثبات جرم

۴–۱– شباهت ها و تفاوت های حقوق کیفری ایران و عراق درباره تاثیر شهادت در اثبات جرم

۴–۲– شباهت ها و تفاوت های حقوق کیفری عراق و لبنان درباره تاثیر شهادت در اثبات جرم

۴–۲–۱– شباهت های حقوق کیفری عراق و لبنان درباره تاثیر شهادت در اثبات جرم

۴–۲–۲– تفاوت های حقوق کیفری عراق و لبنان درباره تاثیر شهادت در اثبات جرم

فصل پنجم نتیجهگیری و پیشنهادهای پژوهش

۵–۱– نتیجهگیری

۵–۲– پیشنهادهای پژوهش

منابع

کلیدواژه ها

• شهادت شهود
• حمایت از شهود
• اثبات کیفری
• حقوق تطبیقی (ایران، عراق و لبنان)