تاثیر مصلحت در اجرای احکام کیفری در فقه و حقوق ایران
 | |
| عنوان | تاثیر مصلحت در اجرای احکام کیفری در فقه و حقوق ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | محمدرضا جهانی مهر |
| استاد راهنما | فرید محسنی |
| استاد مشاور | سیدعباس تولیت |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۰ |
| دانشگاه | دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری |
تاثیر مصلحت در اجرای احکام کیفری در فقه و حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدرضا جهانی مهر، با راهنمایی فرید محسنی و با مشاوره سیدعباس تولیت در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.
چکیده
مصلحت عنصری پرکاربرد و موثر در فقه و حقوق کیفری می باشدکه حجیت آن در منابع اسلامی مورد تایید قرار گرفته است واحکام شرعی مبتنی بر مصالح و مفاسد مورد تقنین و اجرا قرار گرفته است بنابراین امروزه متولیان تقنین و اجرای احکام کیفری باید با در نظر گرفتن این مولفه به اجرای احکام اعم از احکام اولیه،ثانویه وحکومتی بپردازند همچنین حکومت اسلامی این اختیار را دارد که چنانچه اجرای احکام فوق الذکر به هر دلیل نتواند مصالح مدنظر شارع را برآورده سازد واقتضایات زمان و مکان و مناسبات سیاسی،اجتماعی مستلزم تغییراتی در نحوه ی اجرای مجازات باشد به تغییر در روند اجرای احکام بپردازد.اهم این مصالح عبارتند از:رعایت کرامت انسانی،جلوگیری از وهن به احکام اسلامی،حفظ حرمت دماء،جلوگیری از صدمه زایده،پاسداری از عدالت و تاثیر پذیری مجازات در جهت اصلاح مجرمین.لذا اجرای مجازات طریقیت دارد نه موضوعیت و هدف از اجرای آن تحصیل آن مصالح است وچناچه اجرای احکام کیفری دارای مفسده باشد و نتواند مصالح مد نظر شارع را تامین کند باید در نحوه اجرای آن تغییراتی حاصل شود تا زمانی که مفسده از بین برود. در این اثر سعی شده تا مصالحی که در احکام اولیه، ثانویه و حکومتی اجرای احکام کیفری وجود دارد و براین احکام تاثیر گذار بوده است مورد بررسی قرار بگیرد.این پایان نامه در دو بخش که هر بخش مشتمل بر دو فصل می باشد به رشته تحریر درآمده است.در بخش ابتدایی به بررسی مفهوم ،ادله ی حجیت، ضوابط تشخیص ومرجع تشخیص مصلحت و همچنین به بررسی اهمیت و اصول اجرای احکام کیفری و سیر تاریخی آن و اهداف و ویژگی های مجازات پرداخته شده است.در بخش دوم این اثر، تاثیر مصلحت در قواعد عمومی اجرای احکام کیفری مانند موانع اجرای مجازات وهمچنین قواعد اختصاصی اجرای احکام کیفری که شامل مجازات های بدنی،سالب آزادی،محدود کننده آزادی و حق و اجرای اقدامات تامینی می باشد مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. واژگان کلیدی:مصلحت،حکم اولیه،حکم ثانویه،اجرای احکام کیفری،تاثیرزمان ومکان براجرای مجازات
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب عنوان مطلب شماره صفحه فهرست نشانه های کوتاه ک مقدمه
الف تبیین مسیله
ب ضرورت انجام تحقیق
ج اهداف تحقیق
د سوالات تحقیق
سوالات اصلی
سوالات فرعی
ه– فرضیه های تحقیق
فرضیه های اصلی
فرضیه های فرعی
و پیشینه تحقیق
ز نوآوری های تحقیق
ح ساختار تحقیق
بخش اول: کلیات ومبانی نظری
فصل اول:کلیات و مبانی مصلحت
مبحث اول:تبار شناسی مصلحت
گفتار اول:مصلحت در لغت
گفتار دوم:مصلحت در اصطلاح
مبحث دوم : بررسی ارتباط مصلحت با مفاهیم و اصطلاحات مشابه و متفاوت
گفتار اول : مصحلت و منفعت
گفتار دوم : مصلحت و مفسده
گفتار سوم :مصلحت و حقیقت
گفتار چهارم :مصلحت و ضرورت
گفتار پنجم:مصلحت و حسن و قبح عقلی
گفتارششم مصلحت و عرف
گفتار هفتم:مصلحت و استحسان
مبحث سوم:ادله حجیت مصلحت
گفتار اول : مصلحت در قران کریم و روایات و سیره معصومین
گفتار دوم : ادله حجیت مصلحت در فقه شیعه
گفتار سوم : ادله عقلی تبعیت احکام از مصالح
مبحث چهارم : مبانی مصلحت
گفتار اول : قاعده لطف
گفتار دوم : قاعده عدالت
گفتار سوم : اصل حکمت
گفتار چهارم : اصل حرمت تنفیر
مبحث پنجم :ضوابط تشخیص مصلحت
گفتار اول : مطابقت با اغراض وارزش های اسلامی
گفتار دوم : عقلانی بودن
گفتار سوم : ضروری بودن
گفتار چهارم : عمومی بودن
مبحث ششم : تقسیمات مصلحت
گفتار اول:تقسیم مصلحت ازنظر اغراض شارع
گفتار دوم:تقسیم مصلحت از نظر درجه اهمیت ۵۰ گفتار سوم : تقسیم مصلحت از نظر ثبات و تغییر
گفتار چهار : تقسیم مصلحت به لحاظ اعتبار در شریعت
مبحث هفتم : منابع تشخیص مصلحت
گفتار اول : قرآن و روایات
گفتار دوم : عرف و مبنای عقلا
گفتار سوم : دانش و آگاهی بشری
گفتار چهارم : اجماع
مبحث هشتم : مراجع تشخیص مصلحت
گفتار اول : مراجع تشخیص مصلحت از منظر فقه
گفتار دوم : مراجع تشخیص مصلحت از منظر حقوق کیفری
بند اول : مجلس شورای اسلامی
بند دوم : قاضی کیفری
فصل دوم : مبانی و کلیات اجرای احکام کیفری
مبحث اول : جایگاه واهمیت اجرای احکام کیفری
مبحث دوم : سیر تاریخی اجرای احکام کیفری
گفتار اول : دوره انتقام شخصی و جنگ های خصوصی
گفتار دوم : دوره دادگستری خصوصی
گفتار سوم: دوره دادگستری عمومی
مبحث سوم : انواع تصمیمات قضایی
گفتار اول : دستورات اداری
گفتار دوم : تصمیمات قضایی
بند اول)حکم
بنددوم) قرار
مبحث چهارم : اهداف اجرای مجازات
گفتار اول:ترساندن(ارعاب)
گفتار دوم : تسکین آلام جامعه از طریق اجرای عدالت
گفتار سوم : اصلاح
مبحث پنجم : خصوصیات اصلی مجازات
گفتار اول : آزار دهنده
گفتار دوم : رسواکنندگی
گفتار سوم : تعیین قبلی مجازات
گفتار چهارم : قطعیت
مبحث ششم : اصول حاکم بر مجازات ها
گفتار اول : اصل قانونی بودن
گفتار دوم : اصل شخصی بودن
گفتار سوم: اصل تساوی مجازات
گفتار چهارم : اصل فردی کردن مجازات
بخش دوم: تاثیر مصلحت در اجرای احکام کیفری در فقه و حقوق ایران
فصل اول:تاثیر مصلحت در قواعد عمومی اجرای احکام کیفری
مبحث اول: اصول اجرای احکام کیفری
گفتار اول: اصل قانون مداری اجرای احکام کیفری
گفتار دوم: اصل رعایت کرامت انسانی
گفتار سوم: اصل عدم اجرای علنی مجازات ها
گفتار چهارم: اصل مداخله مقام قضایی در اجرای مجازات ها
مبحث دوم: موانع اجرای حکم لازم الاجرا
گفتار نخست: تبدیل یا تخفیف مجازات
بند اول)حاکمیت قانون جدید
الف) عطف به ماسبق شدن قوانین ارفاقی
ب) عطف به ماسبق شدن قوانین مربوط به ادله اثبات دعوا
بند دوم) گذشت شاکی خصوصی در مورد جرایم غیرقابل گذشت بعد از صدور حکم
بند سوم) بیماری صعب العلاج محکوم علیه
گفتار دوم: تشدید مجازات لازم الاجراء
گفتار سوم: تجمیع آرای قطعی متعدد
گفتار چهارم: تعویق و توقف اجرای مجازات لازم الاجرا
بند اول) تعویق اجرای مجازات
الف)وضعیت خاص بانوان مجرم
۱–دوران بارداری
۲– پس از زایمان حداکثر تا شش ماه
۳– دوران شیردهی حداکثر تا رسیدن طفل به دو سال
ب)بیماری جسمی و یا روانی محکوم علیه
ج)جنون مرتکب
بند دوم) توقف اجرای مجازات لازم الاجراء
الف)تقاضای عفو توسط رییس قوه قضاییه
ب)گذشت مشروط یا معلق
ج)اعاده دادرسی
د)واخواهی از رای غیابی
گفتار پنجم: بایگانی موقت پرونده
فصل دوم: تاثیر مصلحت در قواعد و مقررات اختصاصی اجرای احکام کیفری
مبحث اول: تاثیر مصلحت در اجرای مجازات های بدنی
گفتار اول: مجازات سالب حیات
بند اول) تجلی مصلحت در شیوه اجرای مجازات سالب حیات
الف)ضوابط و شرایط اختصاصی اجرای مجازات سالب حیات
۱–قصاص نفس
۲–صلب
۳–رجم
ب)رعایت مصلحت در تشریفات اجرای مجازات سالب حیات
۱–تاثیرمصلحت و اقدامات پیش از شروع به اجرا مجازات سالب حیات
۲– شیوه اجرا حکم
گفتار دوم: مصلحت در اجرای قصاص عضو و جرح
بند اول) تاثیر مصلحت در شرایط و موانع اجرای قصاص عضو
ب) تاثیرمصلحت در تشریفات اجرای قصاص عضو و جرح
۱–تعیین مکان اجرای مجازات
۲–تهیه ابزار و ادوات اجرای حکم
۳–انجام اقدامت درمانی بعد از اجرای مجازات
گفتار سوم: اجرای مجازات قطع عضو به عنوان حد
گفتار چهارم: اجرای مجازات شلاق
بند اول) ماهیت و ویژگی های مجازات شلاق
بند دوم) تاثیر مصلحت در اجرای مجازات شلاق
الف)تعیین مکان مجازات
ب)وسیله اجرای مجازات
ج)عدم استفاده از مواد بی هوش کننده
مبحث دوم: تاثیر مصلحت در اجرای مجازات حبس
گفتار اول: اعزام و پذیرش زندانی
گفتار دوم : نگهداری محکوم به حبس
بنداول) طبقه بندی زندانیان
بند دوم:حقوق زندانیان در مدت حبس
گفتار سوم: نهادهای ارفاقی حقوق کیفری
بند اول:تعلیق اجرای مجازات
بند دوم)آزادی مشروط
بند سوم)نظام نیمه آزادی
بند چهارم)نظارت از طریق سامانه های الکترونیکی
بند پنجم)اجرای مجازات های جایگزین حبس
الف) خدمات عمومی رایگان
ب) محرومیت از حقوق اجتماعی
ج) دوره مراقبت
د)جزای نقدی و جزای نقدی روزانه
۱– جزای نقدی روزانه
۲– جزای نقدی
مبحث سوم: نمود مصلحت در کیفرهای محدود کننده آزادی و حق
گفتار اول: کیفرهای محدود کننده آزادی
بند نخست: مجازات هایی که محکوم باید به موجب آن در محل معین اقامت کند
بند دوم: مجازات های ممنوع کننده اقامت افراد در محل های معین
الف)منع اقامت در محل یا محل های معین
ب)اخراج بیگانگان از کشور
ج)ممنوعیت خروج اتباع ایران از کشور
گفتار دوم مجازات های محدود کننده حق
بند اول) مجازات های ممنوعیت شغلی
بند دوم) مجازات های مخدوش کننده حیثیت
الف)انتشار حکم محکومیت قطعی در رسانه ها
ب)تراشیدن موی سر
ج)خلع لباس روحانیت
بندسوم) محرومیت از حقوق اجتماعی و سایر مجازات های محدود کننده حق
الف)منع از رانندگی و تصدی وسایل نقلیه موتوری
ب)ممنوعیت اصدار اسناد تجاری و داشتن دسته چک
ج)ممنوعیت از حمل سلاح
مبحث چهارم: اجرای اقدامات تامینی
گفتار اول: تاثیر مصلحت در اقدامات تامینی اطفال و نوجوانان
بنداول) تسلیم به والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی
بند دوم) تسلیم به اشخاص حقوقی یا حقیقی غیر از والدین و سرپرستان قانونی
بند سوم) نصیحت به وسیله قاضی دادگاه
بند چهارم) اخطار و تذکر و یااخذ تعهد کتبی به عدم تکرار جرم
بند پنجم) نگهداری در کانون اصلاح و تربیت
گفتار دوم: تاثیر مصلحت در اقدامات تامینی مبتلایان به اختلال روانی
نتیجه گیری و پیشنهادها
فهرست منابع
چکیده انگلیسی ۱۸۵
کلیدواژه ها
- مصلحت
- تاثیرزمان ومکان براجرای مجازات
- اجرای احکام کیفری
- حکم اولیه
- حکم ثانویه