تاثیر کمیته حقوق بشر سازمان ملل بر عملکرد دولت جمهوری اسلامی ایران
 | |
| عنوان | تاثیر کمیته حقوق بشر سازمان ملل بر عملکرد دولت جمهوری اسلامی ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل عمومی |
| دانشجو | نیما ریاحی |
| استاد راهنما | مهریار داشاب |
| استاد مشاور | سیدقاسم زمانی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
تاثیر کمیته حقوق بشر سازمان ملل بر عملکرد دولت جمهوری اسلامی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط نیما ریاحی، با راهنمایی مهریار داشاب و با مشاوره سیدقاسم زمانی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد را می توان مهم ترین نهاد معاهده ای در نظام بین المللی حقوق بشر دانست. این کمیته اصولا به عنوان نهاد ناظر بر اجرای موثر میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی از جانب اعضا شناخته می شود و علی رغم ضعف های ساختاری متعدد، در توسعه حقوق بین المللی بشر از طریق صدور نظریات تفسیری در باب مقررات پیش بینی شده در میثاق، و نیز در تثبیت و گسترش عملکرد خود توفیق چشمگیر داشته است. این امر، علاوه بر اهمیت حیاتی حقوق مندرج در میثاق، در ماهیت غیرسیاسی کمیته و در تخصص و خلاقیت اعضای آن نهاد ریشه دارد. تخصص اعضای کمیته از جمله در تقنین آیین کار داخلی، در ارتقای تاثیر آن نهاد موثر افتاده است. علی رغم برخی تعارضات میان قوانین داخلی دولت جمهوری اسلامی ایران و مقررات میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، کمیته توانسته است در مورد برخی حقوق بر عملکرد آن دولت تاثیر بگذارد. تاثیر مذکور در ارتباط با حق حیات مشهود است. در حقوق مربوط به زن و کودک نیز می توان تاثیرپذیری دولت ایران از کمیته را در مواردی دریافت. در ارتباط با آزادی بیان، آزادی وجدان، عقیده و مذهب و حق بر مشارکت عمومی تحول مثبتی در عملکرد دولت ایران رخ نداده است. به علاوه، در مورد حق بر آزادی اجتماعات مسالمت آمیز و حق بر آزادی احزاب و انجمن ها، تغییرات صورت پذیرفته در نظام حقوقی ایران واپسگرایانه بوده است. سرانجام، پختگی بیان و زبان حقوق بشری دولت ایران در گزارش نویسی و سایر مکاتبات میان ایران و کمیته پیدا نیست.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
بخش اول
کمیته حقوق بشر سازمان ملل و عضویت دولت جمهوری اسلامی ایران
فصل اول – میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی: اهمیت و ویژگی ها
فصل دوم – کمیته حقوق بشر به عنوان یک نهادهای معاهده ای
گفتار اول – قیاس نهادهای معاهده ای با سازکارهای حقوق بشری مبتنی بر منشور ملل متحد
مبحث اول – نهادهای معاهده ای و سازکار بررسی دوره ای جهانی
مبحث دوم – نهادهای معاهدهای و رویههای ویژه
مبحث سوم – نهادهای معاهده ای و شورای امنیت
گفتار دوم – کمیته حقوق بشر
مبحث اول – صلاحیت های کمیته حقوق بشر
بند اول – بررسی گزارش های اعضا
الف – طریق مطلوب ارایه گزارش به کمیته حقوق بشر
ب – چگونگی بررسی گزارش دولت ها و صدور ملاحظات نهایی
بند دوم – آیین پیگیری ملاحظات نهایی
بند سوم – تنظیم نظرات عمومی بر اساس مواد میثاق
الف – بررسی صلاحیت کمیته حقوق بشر در تفسیر میثاق
بند چهارم – بررسی شکایات فردی به موجب پروتکل الحاقی اول به میثاق
بند پنجم – بررسی شکایات بین الدول
مبحث دوم – تحول کمیته حقوق بشر در گذر زمان
بند اول – رد پیشنهاد تاسیس دادگاه صالح به استماع شکایات فردی
بند دوم – رد اعطای صلاحیت نظارت کلی به کمیته حقوق بشر
بند سوم – اعطای صلاحیت بررسی گزارش دولت ها و صدور نظرات عام به کمیته
بند چهارم – ابهام در عبارت پردازی میثاق نسبت به صلاحیت های کمیته
بند پنجم – ابهام در صلاحیت های کمیته حتی در درون آن
بند ششم – تعیین چگونگی گزارشنویسی از جانب کمیته علی رغم تردید در صلاحیت این نهاد در نظرات عام ۱و۲ و سایر نظرات عام
بند هفتم – قاعدهسازی کمیته در عرصه حقوق بینالملل بشر
بند هشتم – تحول کمیته در لحن و برخورد با نمایندگان دولتها
بند نهم – تحول در منابع دریافت اطلاعات
بند دهم – تحول در ضمانتهای اجرایی
بند یازدهم – اهرمهای فشار کمیته نشات گرفته از اختیار تقنینی این نهاد
فصل سوم – عضویت دولت جمهوری اسلامی ایران در میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی
گفتار اول – وفای به عهد
گفتار دوم – جانشینی
گفتار سوم – بررسی تاثیر وقوع انقلاب بر تعهدات بین المللی عام دولت جمهوری اسلامی ایران
گفتار چهارم – امکان خروج مطابق عهدنامه وین
مبحث اول – قاعده ربوس
مبحث دوم – عدم امکان اجرا
مبحث سوم – نقض اساسی معاهده
مبحث چهارم – خروج یکجانبه در صورت رضایت سایر اعضای معاهده
گفتار پنجم – موضع کمیته حقوق بشر در مورد امکان خروج از میثاق
نتیجه گیری
بخش دوم
تعامل ایران و کمیته حقوق بشر
فصل اول – تاریخچه گزارش دهی دولت جمهوری اسلامی ایران به کمیته
گفتار اول – تاثیر تاخیر در ارسال گزارش بر دیدگاه کمیته حقوق بشر
گفتار دوم – نکات مثبت در ملاحظات نهایی ناظر بر گزارش دوم
گفتار سوم – عدم تعین وضعیت میثاق در حقوق داخلی ایران
مبحث اول – پاسخ مبهم دولت ایران نسبت به جایگاه میثاق در قوانین داخلی
فصل دوم – حق ها و گروه های مورد بررسی در این مطالعه
گفتار اول – گفتگوهای میان کمیته و ایران در حق حیات
مبحث اول – ملاحظات نهایی ناظر بر دومین گزارش ایران به کمیته در حق حیات
مبحث دوم – گزارش سوم دولت ایران به کمیته حقوق بشر در حق حیات
مبحث سوم – فهرست ارسالی کمیته در باب حق حیات
مبحث چهارم – پاسخ دولت ایران به فهرست ارسالی کمیته در باب حق حیات
مبحث پنجم – ملاحظات نهایی ناظر بر سومین گزارش ایران در باب حق حیات
گفتار دوم – آزادی اجتماعات و انجمن ها
مبحث اول – ملاحظات نهایی ناظر بر دومین گزارش ایران در باب آزادی اجتماعات و انجمن ها
مبحث دوم – گزارش سوم دولت ایران ناظر بر آزادی اجتماعات مسالمت آمیز و آزادی انجمن ها
بند اول – استناد نامتناسب به ماده
قانون فعالیت احزاب
بند دوم – استناد نامتناسب به اصل
قانون اساسی
بند سوم – ممنوعیتهای موسع و تفسیرپذیر در قانون فعالیت احزاب
مبحث سوم – فهرست ارسالی کمیته در باب آزادی اجتماعات مسالمت آمیز و انجمن ها
مبحث چهارم – پاسخ دولت ایران به موارد مطروح در فهرست ارسالی کمیته در باب آزادی اجتماعات مسالمت آمیز و انجمن ها
بند اول – استناد به حقوق کارگران در توجیه سرکوب اعتراض آنان
بند دوم – مسکوت گذاردن پرسش کمیته در مورد کمپین یک میلیون امضا
مبحث پنجم – ملاحظات نهایی ناظر بر سومین گزارش ایران در باب آزادی انجمن ها و اجتماعات مسالمت آمیز
گفتار سوم – حقوق زنان
مبحث اول – ملاحظات نهایی ناظر بر دومین گزارش دولت ایران در حقوق زنان
مبحث دوم – گزارش سوم ایران به کمیته در حقوق زنان
مبحث سوم – فهرست ارسالی کمیته در باب حقوق زنان
مبحث چهارم – پاسخ دولت ایران به فهرست ارسالی کمیته در باب حقوق زن
مبحث پنجم – ملاحظات نهایی ناظر بر سومین گزارش دولت جمهوری اسلامی ایران در حقوق زنان
گفتار چهارم – حقوق کودک
مبحث اول – ملاحظات نهایی ناظر بر دومین گزارش دولت ایران در حقوق کودک
مبحث دوم – گزارش سوم دولت جمهوری اسلامی ایران به کمیته در حقوق کودک
مبحث سوم – فهرست ارسالی کمیته در باب حقوق کودک
مبحث چهارم – پاسخ ایران به فهرست ارسالی کمیته در باب حقوق کودک
بند اول – عدم اعتراض دولت ایران به تعیین ازدواج موقت به عنوان مصداق بردهداری
مبحث پنجم – ملاحظات نهایی ناظر بر سومین گزارش ایران در باب حقوق کودک
بند اول – نکات مثبت
بند دوم – نگرانی ها و توصیه های کمیته در حقوق کودک
فصل سوم – بررسی شیوه گفتگو میان دولت ایران و کمیته حقوق بشر با تمرکز بر چیستی و اصول گفتگو:
گفتار اول – رویکرد ایران نسبت به گفتگوی سازنده با کمیته حقوق بشر
گفتار دوم – رویکرد کمیته حقوق بشر نسبت به گفتگوی سازنده با ایران
بخش سوم
اثرپذیری دولت ایران از کمیته حقوق بشر؛ مصادیق، چرایی و چگونگی
فصل اول – مراد از "تاثیر" کمیته حقوق بشر بر عملکرد دولت جمهوری اسلامی ایران و تحلیل آن
گفتار اول – حساسیت دولت ایران نسبت به تاثیرپذیری از نظام بین المللی حقوق بشر
گفتار دوم – ارزش راهبردی ابتنای آیین کار کمیته بر گفتگوی سازنده در اثرگذاری بر دولت ایران
مبحث اول – تضمین استمرار در آیین گفتگو
گفتار سوم – تاثیر کمیته بر دولت ها از طریق تاثیر بر سایر نهادها؛ ورای مکاتبات و گفتگوهای رسمی
گفتار چهارم – ماهیت تکاملی حقوق بین الملل بشر
گفتار پنجم – توسعه حقوق بین الملل بشر از مجرای نظریات تفسیری از جانب کمیته حقوق بشر
گفتار ششم – اعمال فشار بر دولت ها از طریق افکار عمومی
گفتار هفتم – فشارهای بین المللی ناشی از ادعای نقض حقوق مدنی و سیاسی
فصل دوم – تاثیرپذیری ایران از کمیته در حق حیات
گفتار اول – قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۹۶ از منظر حق حیات
مبحث اول – قانون الحاق یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر
فصل سوم – آزادی انجمن ها
گفتار اول – مقایسه قوانین
و
از منظر آزادی انجمن ها
مبحث اول – مقایسه تعاریف دو قانون از حزب
مبحث دوم – مقایسه التزامات متقاضیان
فصل چهارم – آزادی اجتماعات مسالمت آمیز
گفتار اول – مقایسه قوانین
و
از منظر آزادی اجتماعات مسالمت آمیز
گفتار دوم – آزادی تجمعات مسالمت آمیز در منشور حقوق شهروندی
فصل پنجم – حقوق زنان
گفتار اول – اهمیت تساوی حقوق زن و مرد از دیدگاه میثاق
گفتار دوم – تعریف کمیته حقوق بشر از تبعیض و مصادیق آن در قانون ایران
مبحث اول – لزوم اذن پدر یا جد پدری برای مشروعیت ازدواج دختر
بند اول – طرح عدم نیاز به اجازه پدر برای ازدواج دختران بالغ
مبحث دوم – طرح اصلاح ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی و الحاق سه تبصره ناظر بر حق مرد در ممانعت از اشتغال همسر
مبحث سوم – طرح تسهیل خروج زنان از کشور
مبحث چهارم – اصلاح ماده
قانون حمایت از خانواده در مورد اعطای ولایت طفل به مادر در صورت فوت پدر
مبحث پنجم – اصلاح ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی در مورد اعطای حضانت کامل به مادر
مبحث ششم – مواد
و
قانون حمایت خانواده؛ اعطای حق حضانت به مادر در صورت ازدواج مجدد وی
مبحث هفتم – اصلاح ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی
مبحث هشتم – عدم امکان دستیابی زنان به مسند قضاوت
بند اول – تصویب نامه تبدیل رتبه قضایی بانوان به رتبه اداری
بند دوم – تبصره
الحاقی به ماده واحده شرایط قضات
بند سوم – طرح اصلاح ماده
قانون حمایت از خانواده
مبحث نهم – عدم امکان دستیابی زنان به منصب ریاست جمهوری
مبحث دهم – لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت
بند اول – تعریف خشونت در لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت
بند دوم – پیش بینی سازکار اجرایی برای تحقق اهداف لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت
بند سوم – جرم انگاری خشونت علیه زنان
مبحث یازدهم – گامی در رفع تبعیض میان زن و مرد در برخورداری از دیه
مبحث دوازدهم – قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی
فصل ششم – حقوق کودک
گفتار اول – لحاظ حقوق مندرج در میثاق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ذیل ماده
میثاق
گفتار دوم – حمایت از طفل و نوجوان بزهکار
مبحث اول – آیین دادرسی مخصوص نوجوانان
بند اول – حمایت از زندانیان نوجوان
گفتار سوم – مقایسه قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۱۳۸۱ با لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۱۳۹۶
مبحث اول – تعهدات سلبی و ایجابی دولت با تمرکز بر وقوع یا عدم وقوع جرم
مبحث دوم – کودک و نوجوان بی سرپرست یا بدسرپرست
مبحث سوم – حق ثبت نام
مبحث چهارم – حق تحصیل کودک و نوجوان
مبحث پنجم – تکلیف اولیا در تحصیل کودک و نوجوان
مبحث ششم – تابعیت کودک و نوجوان
مبحث هفتم – تنبیه بدنی کودک و نوجوان
مبحث هشتم – بهره کشی از کودکان
مبحث نهم – معاملات راجع به کودک و نوجوان
مبحث دهم – پیش گیری از بزه دیدگی و بزهکاری کودک و نوجوان
مبحث یازدهم – وظایف دولت در ارتباط با اهداف لایحه
مبحث دوازدهم – فرهنگسازی و مخاطب قرار دادن خانواده و جامعه
مبحث سیزدهم – حمایت از کودک و نوجوان بزهکار
مبحث چهاردهم – منع تبعیض
مبحث پانزدهم – برخورد با والدین بدرفتار و بی توجه
گفتار چهارم – مقایسه قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ با قانون ۱۳۷۰ در موضوع حقوق کودک
مبحث اول – جرایم تعزیری
مبحث دوم – جرایم حدی و قصاصی
بند اول – ماده
قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲
مبحث سوم – تنبیه بدنی طفل
نتیجه گیری
منابع و ماخذ
کلیدواژه ها
- کمیته حقوق بشر
- دولت جمهوری اسلامی ایران
- تإثیر
- عملکرد