تامین مالی تروریسم در اسناد بین المللی و سیاست جنایی ایران و مصر
 | |
| عنوان | تامین مالی تروریسم در اسناد بین المللی و سیاست جنایی ایران و مصر |
|---|---|
| رشته | حقوق کیفری و جرم شناسی |
| دانشجو | سید احمد محمدی |
| استاد راهنما | باقر شاملو |
| استاد مشاور | حسین میرمحمدصادقی، مهدی صبوری پور |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
تامین مالی تروریسم در اسناد بین المللی و سیاست جنایی ایران و مصر عنوان رساله ای است که توسط سید احمد محمدی، با راهنمایی باقر شاملو و با مشاوره حسین میرمحمدصادقی و مهدی صبوری پور در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
چکیده
یکی از بهترین راهکارهای مبارزه با تروریسم، مبارزه با تامین مالی آن است، ازاین رو در اسناد بین المللی تدابیر فراوانی برای مبارزه با تامین مالی تروریسم در نظر گرفته شده است. کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم، قطعنامه های شورای امنیت و توصیه های گروه ویژه اقدام مالی ازجمله اسناد بین المللی هستند که به موضوع تامین مالی تروریسم پرداخته اند. هرچند دامنه شمول و قدرت الزام آور این مقررات متفاوت است، اما قواعد مشترک موجود در آن ها از کشورهای مختلف می خواهند تا تامین مالی تروریسم را در حقوق داخلی خود جرم انگاری نموده و مرتکبان آن را تحت تعقیب قرار دهند. جمهوری اسلامی ایران با تصویب قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم، اقدام به جرم انگاری تامین مالی تروریسم، به عنوان جرمی مستقل نموده است. کشور مصر نیز به عنوان کشوری مسلمان و پیشرو در مبارزه با تروریسم تدابیر تقنینی و اجرایی لازم برای مقابله با تامین مالی تروریسم را در نظر گرفته است. اما سوال اینجاست که سیاست جنایی ایران و مصر در مقابله با جرم تامین مالی تروریسم، در چه سطحی از سازگاری و انطباق با اسناد بین المللی قرار دارد؟ در این پژوهش با اتکا به یافته های تحقیق کتابخانه ای و به روش توصیفی – تحلیلی، تامین مالی تروریسم در اسناد بین المللی و سیاست جنایی ایران و مصر به صورت تطبیقی و مزجی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد میان سیاست جنایی مصر و اسناد بین المللی انطباق تقریبا کاملی وجود دارد. درخصوص سیاست جنایی ایران نیز باید گفت هرچند در اکثر موارد انطباق خوبی میان مفاد قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم ایران و اسناد بین المللی مرتبط وجود دارد، اما این انطباق کامل نیست و دراین میان دو نکته اختلافی خودنمایی می کند. مسیله اول مربوط به استثنایات جرم انگاری در قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم ایران است که براساس آن ممکن است برخی گروه های مورد حمایت ایران از شمول این جرم انگاری خارج شوند. مسیله دوم ضعف قانون در مباحث مربوط به همکاری های بین المللی برای مبارزه با تامین مالی تروریسم است که می تواند ناشی از بی اعتمادی ساختار سیاسی و حاکمیتی ایران به نهادهای خارجی باشد. در واقع این دو مسیله وجوه افتراق و عدم تطابق سیاست جنایی ایران و اسناد بین المللی در قبال تامین مالی تروریسم را شکل می دهند. به نظر می رسد برای گریز از این مسایل راهکارهایی در دسترس است. با تکیه بر اشتراکات و اتفاق نظر موجود درخصوص مصادیق تروریسم می توان به سمت ایجاد توازن میان ادبیات حقوقی بین المللی و حقوق داخلی گام برداشت و ضمن حفظ اصول و آرمان های اساسی کشور به مبارزه موثر با تامین مالی تروریسم پرداخت و از تبعات اتهام ایران به حمایت از گروه های تروریستی جلوگیری نمود.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه
الف – بیان مسیله
ب – اهمیت موضوع
پ – ضرورت تحقیق
ت – پیشینه تحقیق
ث – نوآوری تحقیق
ج – اهداف تحقیق
چ – پرسش های تحقیق
ح – فرضیات تحقیق
خ – قلمرو و ادبیات تحقیق
د– روش تحقیق
ذ– سامان دهی تحقیق
بخش اول: بنیان های نظری تامین مالی تروریسم
فصل اول: مفهوم، ویژگی ها و بسترهای تامین مالی تروریسم
مبحث اول: تعریف تروریسم، تامین مالی و اصطلاحات مرتبط با آن
گفتار اول: تعریف اعمال تروریستی
الف: رویکرد مادی
ب: رویکرد معنوی
گفتار دوم: تعریف تامین مالی تروریسم
گفتار سوم: تعریف اصطلاحات مرتبط با تامین مالی تروریسم
الف: اصطلاح وجوه و مال
ب: منافع حاصل از جرم
ج: تامینکننده تروریسم
مبحث دوم: ویژگی ها، شاخص ها و بسترهای تامین مالی تروریسم
گفتار اول: ویژگی های جرم تامین مالی تروریسم
الف: پنهان کاری
ب: انعطاف پذیری ساختار تشکیلاتی گروه های تامین کننده مالی تروریسم
ج: تنوع روش های تامین مالی تروریسم
د: هدف تامین مالی تروریسم کمک رسانی به گروه های تروریستی
ه–: ماهیت برابر تامین مالی تروریسم داخلی و بین المللی
و: رابطه تامین مالی تروریسم و پولشویی
ز: اهمیت بعد بین المللی در جرم تامین مالی تروریسم
گفتار دوم: بسترهای مستعد و عوامل تسهیلکننده تامین مالی تروریسم
الف: نهادهای مستعد برای تامین مالی تروریسم
۱– موسسات مالی و اعتباری غیر بانکی
۲– شرکت های صادرات و واردات
۳– موسسات گردشگری و تور
۴– موسسات خیریه و غیرانتفاعی
۵– شرکت های دارای پوشش قانونی یا شرکت های مخفی
ب: فعالیت های مستعد برای تامین مالی تروریسم
۱– معاملاتی که با پول نقد انجام می شوند
۲– خرید و فروش اجناس عتیقه و آنتیک
۳– خدمات مالی خارجی
ج – مهم ترین عوامل تسهیل تامین مالی تروریسم
گفتار سوم: شاخص های مالی و بانکی دال بر عملیات تامین مالی تروریسم
الف: نشانه های عمومی (کلی) اقدامات پولشویی و تامین مالی تروریسم
ب: نشانه ها و شاخص های مربوط به افراد
ج: شاخص ها و نشانه های واریز و برداشت
د: نشانه های مربوط به حساب های بانکی
ه–: شاخص های تخلف در فعالیت های اعتباری(وام)
و: نشانههای مربوط به حواله های نقدی
ز: شاخص ها و نشانه های حواله های دیجیتال (الکترونیکی)
ح: شاخص ها و نشانه های مربوط به سمت و جایگاه کارمندان بانک
ط: نشانه ها و شاخص های مربوط به تغییرات در فعالیت های شعبه بانک
ی: نشانههای مربوط به حساب ها و عملیات بانکی موسسات خیریه
جمع بندی فصل
فصل دوم: ماهیت منابع تامین مالی تروریسم
مبحث اول: منابع شبهقانونی تامین مالی تروریسم
گفتار اول: کسب و کار مشروع
گفتار دوم: تامین مالی تروریسم توسط دولت ها
گفتار سوم: جمع آوری کمک از طریق خیریه ها
گفتار چهارم: جمع آوری کمک در رسانه ها و فضای مجازی
مبحث دوم: منابع غیرقانونی تامین مالی تروریسم
گفتار اول: درآمدهای حاصل از اشغال مناطق
الف: غارت بانک ها و شرکت های بزرگ
ب: فروش نفت و گاز
ج: دریافت زکات از کشاورزان
د: دریافت مالیات شرعی
ه–: قاچاق میراث فرهنگی
و: فروش محصولات کارخانه ها و معادن تحت تصرف
گفتار دوم: آدمربایی به قصد باج گیری
گفتار سوم: جرایم سازمان یافته فراملی منبعی برای تامین مالی تروریسم
الف: مفهوم جرم سازمان یافته
ب: عناصر جرم سازمان یافته
ج: رابطه جرایم سازمان یافته و جرایم تروریستی
د: تفاوت جرایم سازمان یافته و جرایم تروریستی
ه–: نقش جرایم سازمان یافته در تامین مالی تروریسم
۱– قاچاق مواد مخدر
۲– قاچاق انسان
۳– پولشویی
جمع بندی فصل
بخش دوم: سیاست جنایی کارآمد در قبال تامین مالی تروریسم
فصل اول: سیاست جنایی تقنینی
مبحث اول: مبانی و الگوهای جرم انگاری تامین مالی تروریسم
گفتار اول: مبانی جرم انگاری تامین مالی تروریسم
الف: مبانی فقهی جرم انگاری تامین مالی تروریسم
ب: مبانی حقوقی جرم انگاری تامین مالی تروریسم
گفتار دوم: الگوهای جرم انگاری تامین مالی تروریسم
الف: جرم انگاری تامین مالی تروریسم بر مبنای قواعد معاونت در جرم
ب: جرم انگاری تامین مالی تروریسم ضمن قوانین مبارزه با پولشویی
ج: جرم انگاری تامین مالی تروریسم به عنوان جرمی مستقل
مبحث دوم: پیشینه و مصادیق جرمانگاری تامین مالی تروریسم
گفتار اول: پیشینه جرم انگاری تامین مالی تروریسم
الف: قطعنامه های شورای امنیت
ب: کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم
ج: گروه ویژه اقدام مالی
گفتار دوم: مصادیق جرم انگاری تامین مالی تروریسم
گفتار سوم: مختصات جرمانگاری تامین مالی تروریسم
الف: ارکان جرم تامین مالی تروریسم
ب: ارزش مورد حمایت
ج: مطلق بودن جرم
د: جرمانگاری شروع به جرم تامین مالی تروریسم
ه–: جرم انگاری مشارکت در تامین مالی تروریسم
و: جرم انگاری معاونت در تامین مالی تروریسم
ز: جرمانگاری تامین مالی تروریسم ارتکابی توسط اشخاص حقوقی یا با مشارکت آن ها
مبحث سوم: مجازات تامین مالی تروریسم
گفتار اول: مجازات اصلی
گفتار دوم: مجازات تکمیلی
مبحث چهارم: مسیولیت بین المللی دولت های تامین کننده مالی تروریسم
گفتار اول: مسیولیت مدنی دولت ها
الف: اعاده وضعیت
ب: پرداخت خسارت
ج: جلب رضایت
گفتار دوم: مسیولیت کیفری دولت ها
الف: انحصار مسیولیت کیفری به دولت
ب: انحصار مسیولیت کیفری به اشخاص حقیقی
ج: جمع مسیولیت کیفری دولت و فرد
جمع بندی فصل
فصل دوم: سیاست جنایی قضایی
مبحث اول: اقدامات بازداشت و تحقیقات مقدماتی
گفتار اول: تدابیر ویژه
الف: تاسیس واحد ویژه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم
ب: ضبط اموال و رفع محرمانگی بانکی
ج: همکاری با نهادهای قضایی و مراجع ذی صلاح
گفتار دوم: راهکارهای حفظ محرمانگی
گفتار سوم: راهکارهای افزایش همکاری
الف: مصونیت افشاکنندگان جرایم تامین مالی تروریسم
ب: تخفیف مجازات برای تشویق مجرمان به همکاری
مبحث دوم: صلاحیت قضایی رسیدگی به جرایم تامین مالی تروریسم
گفتار اول: چالش های صلاحیت قضایی
گفتار دوم: صلاحیت دادگاه های داخلی و بین المللی
الف: صلاحیت دادگاه های داخلی
ب: امکان سنجی احراز صلاحیت دادگاه کیفری بینالمللی
مبحث سوم: مکانیسم همکاری های بین المللی برای مقابله با تامین مالی تروریسم
گفتار اول: تبادل بین المللی اطلاعات میان موسسات مالی و غیر مالی
گفتار دوم: فعال سازی سیستم استرداد و تحویل مجرمان فراری
گفتار سوم: معاضدت قضایی بین المللی در زمینه مقابله با تامین مالی تروریسم
الف: تصریح به معاضدت قضایی بین المللی در زمینه مقابله با تامین مالی تروریسم
ب: معاضدت قضایی در مراحل تحقیقات و روند محاکمه
ج: نیابت قضایی
د: تعقیب، انسداد یا مصادره اموال موضوع تامین مالی تروریسم
ه–: انعقاد توافق نامه های تسهیل همکاری های بین المللی
و: اجرای احکام قضایی خارجی (احکام صادره از دادگاه های خارجی)
جمع بندی فصل
فصل سوم: سیاست جنایی اجرایی
مبحث اول: پیشگیری اجتماعی از تامین مالی تروریسم
گفتار اول: تدابیر آموزشی و آگاهیبخشی
گفتار دوم: مشارکت فعال جامعه مدنی
مبحث دوم: پیشگیری وضعی از تامین مالی تروریسم
گفتار اول: رهکارهای نظارت بر مبادی ورودی و خروجی کشور
الف: کنترل مبادی ورودی و خروجی کشور
ب: کنترل مرزها
ج: کنترل مدارک مسافران و مهاجران
گفتار دوم: راهکارهای نظارت بر عملیات بانکی
الف: تشکیل واحد اطلاعات مالی در بانک مرکزی کشور
ب: شناسایی کافی مشتریان
ج: گزارش دهی اجباری
د: نگهداری سوابق
ه–: نظام جامع نظارتی
جمع بندی فصل
نتیجه گیری و پیشنهادها
منابع
الف: منابع فارسی
ب: منابع عربی
ج: منابع انگلیسی
جداول
جدول۱ موارد انطباق مفاد اسناد بین المللی و سیاست جنایی تقنینی ایران و مصر
جدول۲ موارد انطباق مفاد اسناد بین المللی و سیاست جنایی قضایی ایران و مصر
جدول۳ موارد انطباق مفاد اسناد بین المللی و سیاست جنایی اجرایی ایران و مصر
پیوست ها
پیوست۱ قانون مبارزه با پولشویی مصر
پیوست۲ آیین نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی مصر
کلیدواژه ها
- تامین مالی تروریسم
- منابع تامین مالی تروریسم
- کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم
- قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم
- گروه ویژه اقدام مالی