تحلیل اقتصادی – اجتماعی عملکرد مقنن در خصوص مجازات های جایگزین حبس

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
تحلیل اقتصادی – اجتماعی عملکرد مقنن در خصوص مجازات های جایگزین حبس
عنوانتحلیل اقتصادی – اجتماعی عملکرد مقنن در خصوص مجازات های جایگزین حبس
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجوعبدالرحیم درخشی
استاد راهنمامحمد صادقی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۴۰۰
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس



تحلیل اقتصادی – اجتماعی عملکرد مقنن در خصوص مجازات های جایگزین حبس عنوان پایان نامه ای است که توسط عبدالرحیم درخشی، با راهنمایی محمد صادقی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس دفاع گردید.

چکیده

گرایش حقوق جزا و جرم شناسی دارای اصول و قواعد کلیِ ناظر بر جنبه های ماهوی و شکلی مستقل از هم است که با تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی شهروندان ارتباط تناتنگ دارد. تحول روزافزون در سبک زندگی بشری، اصول و مبانی جرم انگاری و تعیین ضمانت های اجراهای کیفری باعث شده تا این رشته، به یکی از پرشتاب ترین گرایش های در حال تحول در رشته حقوق تبدیل شود. استفاده بی رویه از زندان با توجه به ناکارآمد بودن مجازات حبس و سایر مجازات های سخت در اصلاح و بازپروری زندانیان، همچنین به دلیل جرم زا بودن محیط زندان، هزینه های اقتصادی گزاف که بر بودجه–های دولتی تحمیل گردید و مشکلات عدیده ای که طی سال های اخیر رشد بسیاری داشته اند باعث بروز انتقادات شدیدی نسبت به مجازات های حبس و امثالهم شده است. از طرفی تبعات بسیاری برای جامعه به همراه دارد که از آن جمله می توان به تاثیر منفی بر شخصیت مجرمین، افزایش احتمال ارتکاب محدد جرم و مهم تر از همه، تحمیل هزینه های گزاف نظام زندانبانی بر اقتصاد جامعه اشاره کرد. بنابراین مقنن در قوانین جزایی اعم از آیین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی با رویکرد فردی کردن مجازات های جایگزین در نظام کیفری ایران توجه ویژه ای به آن داشته است. استفاده از مجازات های جایگزین تحت عنوان تاسیسات نوین قضایی و اجتماعی، نظامی است که در آن، احکام با در نظر گرفتن شرایط وقوع جرم و نوع جرم، شرایط مجرم و میزان برخورداری او از سرمایه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و شرایط بزه دیده صادر می شود. بررسی تحلیلیِ عملکرد مقننِ جمهوری اسلامی ایران از لحاظ تاثیر اجتماعی و اقتصادی مجازات های جایگزین مورد نظر این تحقیق است. در این مطالعه ی توصیفی و تحلیلی، اطلاعات لازم را به روش اسنادی و کتابخانه ای از طریق فیش برداری جمع آوری گردیده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

مقدمه ی تحقیق الف) بیان مساله

ب) سوالات تحقیق

پ) فرضیه های تحقیق

ت) پیشینهی تحقیق

ث) اهداف تحقیق

ج) روش تحقیق

چ) روش گردآوری اطلاعات

ح) ساختار تحقیق

خ) جدید بودن و نوآوری تحقیق

فصل اول: کلیات، مفاهیم و مبانی مبحث اول: مفاهیم

گفتار اول: مفهوم حقوقی و قضایی جرم

گفتار دوم: مفهوم مجازات

گفتار سوم: مفهوم مجازات های جایگزین حبس

بند اول: مفهوم موسع وعام

بند دوم: مفهوم مضیق وخاص

مبحث دوم: تاریخچه، مبانی و اهداف مجازات حبس و جایگزینهای آن

گفتار اول: تبیین مجازات حبس، تاریخچه واهداف آن

بند اول: تاریخچه و مبانی مجازات حبس

بند دوم: اهداف و ویژگی های مجازات حبس

گفتار دوم: مجازاتهای جایگزین حبس، اهداف و ویژگیها

بند اول: تاریخچه و مبانی جایگزینهای حبس

بند دوم: اهداف و ویژگی های جایگزین های حبس

گفتار سوم: مجازاتهای جایگزین حبس در مقررات ایران و سازمان ملل متحد

بند اول: در مقررات ایران

بند دوم: در مقررات سازمان ملل متحد

مبحث سوم: مقولهی کارآیی اقتصادی و حقوق کیفری

گفتار اول: مفهوم کارآیی اقتصادی

گفتار دوم: مهفوم کارآیی حقوق کیفری

فصل دوم: مجازاتهای جایگزین حبس در آیینه کرامت انسانی مبحث اول: سیاست کیفری کرامت مدار

گفتار اول: تعامل یا تقابل مجازات با کرامت انسانی

گفتار دوم: مولفه ها و شاخص های سیاست کیفری کرامتمدار

بند اول: کرامت انسانی در مقررات شکلی سیاست کیفری

بند دوم: تضمین های شکلی و ماهوی مربوط به حقوق متهم

گفتار سوم: کارکرد کرامت مدار بودن مجازات جایگزین حبس

مبحث دوم: نقش مقنن در سازندگی مجازات های جایگزین حبس

گفتار اول: آسیب شناسی تقنینی مجازات حبس و جایگزینهای آن

بند اول: تاثیر مشکلات اجتماعی و اقتصادی بر قانونگذاری

بند دوم: شرایط قانونیِ اعمال مجازات جایگزین حبس

۱– موارد اختیاری اِعمال مجازات جایگزین حبس

۲– موارد اجباری اِعمال مجازات جایگزین حبس

۳– موارد غیر قابل اعمال مجازاتهای جایگزین حبس

بند سوم: ضرورتهای تقنینی و قضایی اِعمال مجازاتهای جایگزین حبس

۱– اختیار و اجبار قضایی

۲– توقف موقت و نقض مجازاتهای جایگزین حبس در حین اجرا

۳– محدودیتهای اعمال مجازاتهای جایگزین حبس

گفتار دوم: شیوههای مقنن در پیشگیری از انحرافات

بند اول: امکان سنجی الغای مجازات حبس در جرایم علیه کیان خانواده

بند دوم: امکان الغای مجازات حبس در پرتو مقاصد شریعت

فصل سوم: مجازات های جایگزین حبس از حیث حداکثر نمودن مطلوبیت و کارایی اجتماعی (متهم و جامعه) مبحث اول: هدف پایدار سیاست جنایی در مجازاتهای جایگزین حبس

گفتار اول: ابزار دستیابی به هدف پایدار

گفتار دوم: فراوانی مجازات های جایگزین حبس

مبحث دوم: بهرهمندی جامعه و متهم از تاسیس و فراوانی جایگزین های حبس

گفتار اول: پیامدگرایی و فایدهگرایی اجتماعی جایگزینهای حبس

گفتار دوم: کاهش قشربندی و نابرابری اجتماعی

گفتار سوم: بزهکار عقلانی و ارتباط آن با بازدارندگی مجازات

فصل چهارم: مجازات های جایگزین حبس از حیث کارایی اقتصادی مبحث اول: رابطه صنعت و نهاد مجازات

گفتار اول: مبنانی نظری رابطه صنعت و نهاد مجازات

گفتار دوم: تحول مجازات با ظهور بازار آزاد اقتصادی

گفتار سوم: تاثیر صنعت بر پیدایش، زوال و شیوه اجرای مجازات ها

مبحث دوم: حقوق جزا و اقتصاد

گفتار اول: اثر پذیری قانونگذاری از دکترین اقتصاد

بند اول: بررسی رویکرد متفکران تحلیل اقتصادیِ حقوق

بند دوم: دلایل و استنادات تحلیل اقتصادی حقوق در خصوص مجازات

بند سوم: انتقادات وارده بر تحلیل اقتصادیِ حقوق

گفتار دوم: کارآیی عملکرد اقتصادی مقتنن در تصویب و توسعه مجازاتهای جایگزین حبس

بند اول: فایدهگرایی اقتصادی مجازاتهای جایگزین حبس

بند دوم: جمعیت کیفری و اثرات نامطلوب اقتصادی آن

الف– تورم جمعیت کیفری و علل افزایش آن

۱– افزایش جمعیت کیفری ناشی از بزهکاری

۲– ضعف در سیستم جنایی تقنینی

۳– ضعف در سیستم جنایی قضایی

۴– ضعف در مکانیسم های اجرای مجازات

ب– اثرات نامطلوب اقتصادی تورم جمعیت کیفری

بند سوم: رفع محدودیت های عملی دستگاه قضایی و ابزارگرایی کیفری

بند چهارم: توسعه مجازات های جایگزین و ارزش افزوده ی آن

الف– حبس زدایی در قانون اساسی، سیاستهای کلی نظام و برنامه های توسعه

ب– حبس زدایی در قوانین عادی و توسعه مجازات های جایگزین حبس

ج– ارزش افزوده اقتصادی مجازات های جایگزین

نتیجه گیری و تبیین مساله

چند پیشنهاد

فهرست منابع و ماخذ

Abstract

کلیدواژه ها

  • تحلیل اقتصادی
  • تحلیل اجتماعی