تحلیل رقابتی قیمت گذاری گزاف در چارچوب حقوق مالکیت فکری توسط بنگاه‌های مسلط

تحلیل رقابتی قیمت گذاری گزاف در چارچوب حقوق مالکیت فکری توسط بنگاه‌های مسلط نام مقاله ای از وحید حسنی سنگانی و سید حسین صفایی بوده که در شماره سوم دوره یازدهم (پاییز 1398) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.

چکیده

قیمت‌گذاری گزاف یکی از رویه‌های استثمارگرایانه بنگاه‌های مسلط است که سبب ورود ضرر مستقیم به مصرف‌کنندگان می‌شود. در نقطه مقابل، حقوق مالکیت فکری به دارنده اجازه می‌دهد قیمت محصولات یا حق‌الامتیاز تکنولوژی خود را به‌گونه‌ای تعیین کند تا علاوه بر کسب سود و منفعت، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه را نیز جبران کنند. این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی نظام‌های حقوقی ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و ایران را مورد مطالعه قرار داده در جستجوی پاسخی روشن به این سئوال است که در فرض رویارویی حقوق رقابت و حقوق مالکیت فکری در بحث قیمت‌گذاری گزاف این نظام‌ها چه رهیافتی را اتخاذ خواهند کرد. در امریکا، اعتقاد بر این است که دست‌های نامرئی بازار قیمت­ها را کنترل کرده و حقوق رقابت ابزار کارآمدی برای قیمت‌گذاری نیست، لذا دارنده حقوق مالکیت فکری آزاد است قیمت دارایی‌های فکری خود را تا حدی که بازار تحمل آن را دارد افزایش دهد. در نقطه مقابل، اتحادیه اروپا تفاوتی بین اموال مادی و حقوق و دارایی‌های فکری قائل نشده و قیمت‌گذاری گزاف دارایی‌های فکری توسط بنگاه‌های مسلط نیز ضد رقابتی قلمداد شده است. این رویکرد، عیناً در حقوق ایران نیز پذیرفته شده، بااین‌حال رشد و پیشرفت اقتصادی مستلزم حمایت همه‌جانبه‌ای از دارندگان حقوق مالکیت فکری است و یکی از این حمایت‌ها که باعث افزایش انگیزه نوآوری می‌شود، آزادی قیمت‌گذاری دارایی‌های فکری است.

کلید واژه ها

• انحصار گرایی
• بنگاه های مسلط
• حقوق رقابت
• حقوق مالکیت فکری
• قیمت گزاری گزاف