تحلیل فقهی و حقوقی قسامه با رویکردی بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

عنوان	تحلیل فقهی و حقوقی قسامه با رویکردی بر قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	احمدرضا دهقان نیری
استاد راهنما	امیرمحمد صدیقیان
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۵
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت

تحلیل فقهی و حقوقی قسامه با رویکردی بر قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ عنوان پایان نامه ای است که توسط احمدرضا دهقان نیری، با راهنمایی امیرمحمد صدیقیان در سال ۱۳۹۵ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت دفاع گردید.

چکیده

جنبه نوآوری این تحقیق بیان تازه ترین قواعد حاکم برقسامه در حقوق کیفری ایران من جمله مباحث خویشاوندی، تشریح موضوع قسامه،رد قسامه و ... در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲با نگاهی به فقه می باشداز جمله موضوعاتی که در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲آمده ودر زمره قواعد فقهی منصوص یعنی مستند به روایت است و در زمره قواعد اصطیادی محسوب نمی شود. در مورد عمل به قاعده مذکور بین فقها تفاوت نظر وجود دارد فقهای شیعه بر اعتبار قسامه در قتل نفس و اعضاء و جوارح ظاهرا اجماع دارند و عقیده دارند که قسامه هم رفع اتهام و هم اثبات جنایت می کند یعنی قسامه ای که اولیای مقتول اقامه می کنند اثبات جنایت برای متهم و قسامه ای که متهم اقامه می کند از او رفع اتهام می نماید.قسامه یکی از راههای ثبوت قتل و جراحات و صدمات بر اعضاء بدن است که با وجود لوث قابل اجرا است و آن به این صورت است که اگر قتلی اتفاق افتاد و کسی اقرار به قتل نکرد و ولی دم، حد قتل توسط شخص یا جماعتی شد و نتوانست برای دعوی خود شهود و بنیه قابل قبول اقامه کند، چنانچه لوث که عبارت از ظن حاکم به راستگویی مدعی است، موجود بود، مدعی با بستگانش در صورت قتل عمد، پنجاه سوگند و در صورت قتل شبه عمد و خطای محض بیست و پنج سوگند می خورند و ادعای او ثابت می شود. وگرنه متهم قسامه را اجرا می کند و تبریه می شود. از آنجا که مقتضای اصل، در موارد کسب در تحقق موضوع قسامه، عدم است و از سوی دیگر قسم مدعی، طبق قاعده بینه بر مدعی و قسم بر منکر است، خلاف قاعده است، که بر آن هستیم که در این مختصر تحقیق پس از تعریف قسامه و لوث و مشروعیت آن به بررسی ماهیت، کیفیت، کمیت نصاب و شرایط هر یک ازآنها بپردازیم.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

چکیده ۱

فصل اول: کلیات

۱–۱ مقدمه ۲

۱–۲ بیان مساله ۳

۱–۳ اهمیت وضرورت تحقیق ۴

۱–۴ پیشینه تحقیق ۴

۱– ۵ سوال تحقیق ۵

۱–۶ فرضیات تحقیق ۶

۱–۷ جنبه نوآوری تحقیق ۶

۱–۸ اهداف تحقیق ۶

۱–۹ روش تحقیق ۶

۱–۱۰ ساماندهی تحقیق ۶

فصل دوم : مفاهیم و مبانی قسامه

۲–۱ مفهوم قسامه ۷

۲–۲مبانی قسامه ۸

۲–۲–۱ مبانی فقهی ۹

۲–۲–۲ قسامه درحقوق ۱۲

۲–۳ پیشینه قسامه ۱۶

۲–۳–۱ قسامه در آیات وروایات ۱۶

۲–۳–۲ قسامه درحقوق ۱۸

فصل سوم: شرایط تحقق قسامه در قانون

۳–۱ شرایط تحقق قسامه ۲۲

۳–۲ موارد اجرای قسامه در قتل و جرح و تفاوت آنها ۲۳

۳–۲–۱ از لحاظ تعداد وتکرار سوگند ۲۴

۳–۲–۲ از لحاظ اثبات قصاص ۲۵

۳–۲–۳از لحاظ تفاوت بین جنایت عمدی و غیر عمدی ۲۵

۳–۳ شرایط سوگند ۲۶

۳–۴ شرایط سوگند درقسامه ۲۷

۳–۵ رد قسامه به مدعی علیه ۲۸

۳–۶ پی آمدهای اجرا یا عدم اجرای قسامه ۲۹

۳–۷تعدد شاکی یا متهم ۳۱

۳–۸ وجود لوث به شکل مردد ۳۴

۳–۹ اقامه ی قسامه از سوی ولی امر ۳۵

فصل چهارم: لوث و شرایط آن در قسامه

۴–۱ شرایط لوث در قسامه ۳۶

۴–۲ شرایط تحقق لوث ۳۷

۴–۳ مخالفان قسامه و دلایل آنان ۳۸

۴–۳–۱ اثبات جنایت با قسامه در حد دیه در مذهب حنفی ۴۲

۴–۳–۲ اثبات جنایت با قسامه در حد قصاص و دیه در مذاهب حنبلی، شیعه و مالکی ۴۳

۴–۳–۳ عدم امکان اجرای قسامه مربوط به دوران صغر در زمان بلوغ ۴۶

۴–۴ تعامل قسامه با سایر ادله ۴۷

۴–۵ قسامه از دیدگاه فقه شیعه ۴۷

۴–۶ نفی یا اثبات قسامه از دیدگاه اهل سنت ۵۱

۴–۷ تشریفات و کیفیت قسامه از نظر سایر فرق اسلامی ۵۱

۴–۸ تاسیسی و امضایی بودن قسامه ۵۳

۴–۹ تفاوت قسم با قسامه ۵۴

۴–۱۰ قسامه هم رفع اتهام میکند و هم اثبات جنایت ۵۴

۴–۱۱ کمیت سوگند ۵۵

۴–۱۱–۱ شرایط ودلایل رد وقبول سوگند ۵۵

۴–۱۱–۲ سوگند مبنای حکم ۵۶

۴–۱۱–۳ شرایط سوگند خورنده ۵۷

۴–۱۲ شرایط قسم خورندگان در قسامه ۶۱

۴–۱۳ شهادت موجب لوث ۶۳

فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادات

۵–۱ نتیجه گیری ۶۵

۵–۲پیشنهادات ۶۸

منابع ۶۹

چکیده انگلیسی ۷۱

کلیدواژه ها

• قسامه، لوث، قتل شبه عمد، خطای محض
• سوگند،گروهی،پنجاه نفر
• قسامه
• قانون مجازات اسلامی
• لوث (ظن)
• حقوق جزا
• قتل