تحولات قانونی اشتباه در قتل عمومی در حقوق ایران و مصر
 | |
| عنوان | تحولات قانونی اشتباه در قتل عمومی در حقوق ایران و مصر |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | طاهره لطفی |
| استاد راهنما | حسن شاه ملک پور خشکبیجاری |
| استاد مشاور | حسین آقابابایی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۱ |
| دانشگاه | دانشگاه گیلان |
تحولات قانونی اشتباه در قتل عمومی در حقوق ایران و مصر عنوان پایان نامه ای است که توسط طاهره لطفی، با راهنمایی حسن شاه ملک پور خشکبیجاری و با مشاوره حسین آقابابایی در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.
چکیده
قتل ناشی از اشتباه در هویت و هدف در تاریخ حقوق کیفری ایران با تغییراتی هممراه بوده است. قتل ناشی از اشتباه در هویت و هدف، قبل از انقلاب اسلامی عمدی تلقی می گشت. بعد از انقلاب اسلامی در قانون حدود و قصاص مصوب ۱۳۶۱ نیز عمد در نظر گرفته شد. در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ قتل ناشی از اشتباه در هویت با وجود اختلاف نظراتی که وجود داشت، عمد محسوب گردید و قتل ناشی از اشتباه در هدف با استناد به ماده ۲۹۶ قانون مذبور، خطای محض به حساب آمد. در لایحه اصلاح قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۰ قتل ناشی از اشتباه در هویت در ماده ۲۹۵ لایحه، با قید شرایطی عمد محسوب شده و قتل ناشی از اشتباه در هدف، چنانچه قصد مرتکب، کشتن انسان بی گناهی باشد و در اثر خطای در هدف گیری انسان بی گناه دیگری را به قتل رساند، عمد تلقی گشته است. در مصر حقوق دانان با استناد به ماده ۲۳۱ قانون جزای مصر، قتل ناشی از اشتباه در هویت و هدف را عمدی انگاشته و نظر آنان در بحث اشتباه در هویت با دیدگاه فقهای مذهب حنفی و گروهی از فقهای مذهب مالکی و حنبلی سازگار است و در بحث اشتباه در هدف با دیدگاه فقهای مذهب مالکی و گروهی از فقهای مذهب حنبلی مطابقت دارد.
ساختار و فهرست پایان نامه
چکیده فارسی
چکیده انگلیسی
مقدمه ۱
۱ مفاهیم و کلیات ۴
۱–۱ مفاهیم و چار چوب نظری بحث ۶
۱–۱–۱ مفاهیم ۶
۱–۱–۱–۱ مفهوم اشتباه ۶
الف– مفهوم لغوی اشتباه ۶
ب– مفهوم اصطلاحی اشتباه ۶
۱–۱–۱–۲ مفهوم قتل عمدی ۱۱
الف– مفهوم لغوی قتل عمدی ۱۱
ب– مفهوم فقهی قتل عمدی ۱۲
ج– مفهوم حقوقی قتل عمدی ۱۳
۱–۱–۲ مبانی و دلایل رفع مسیولیت در اشتباه ۱۴
۱–۱–۲–۱ مبانی رفع مسیولیت در اشتباه ۱۴
۱–۱–۲–۲ دلایل رفع مسیولیت در اشتباه ۱۵
الف–قرآن ۱۵
ب– احادیث و روایات ۱۶
ج–بنای عقلا ۱۷
۱–۲ اشتباه در قتل عمد ۱۷
۱–۲–۱ اقسام اشتباه ۱۸
۱–۲–۱–۱ اشتباه موضوعی ۱۸
الف– اشتباه در شخص (هدف) و اشتباه در شخصیت(هویت) ۱۸
ب– اشتباه در عنصر تشکیل دهنده جرم ۱۹
۱–۲–۱–۲ اشتباه حکمی ۲۰
۱–۲–۲ اقسام اشتباه در قتل عمد ۲۱
۱–۲–۲–۱ اشتباه در شخصیت ۲۱
۱–۲–۲–۲ اشتباه در شخص ۲۱
۱–۲–۳ رابطه اشتباه و قتل عمد ۲۲
۱–۲–۳–۱ آثار اشتباه ۲۲
الف زوال عنصر معنوی و نافی جرم ۲۲
ب اشتباه رافع مسیولیت کیفری ۲۳
۱–۲–۳–۲ اثر اشتباه در قتل عمد ۲۴
الف اثر اشتباه درهویت(شخصیت) ۲۵
ب– اثر اشتباه در هدف(شخص) ۲۷
۲ تحولات قانونی قتل ناشی از اشتباه در هویت مقتول در حقوق کیفری ایران و مصر ۲۹
۲–۱ قتل ناشی از اشتباه در هویت مقتول در ایران ۳۱
۲–۱–۱ رویه قضایی ایران قبل از انقلاب اسلامی ۳۱
۲– ۱–۱–۱– قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴
۲–۱–۲ رویه قضایی ایران بعد از انقلاب اسلامی ۳۲
۲–۱–۲–۱ قانون حدود و قصاص مصوب ۱۳۶۱ ۳۲
۲–۱–۲–۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ ۳۳
الف موافقان غیر عمدی بودن قتل ناشی از اشتباه در هویت ۳۳
ب موافقان عمدی بودن قتل ناشی از اشتباه در هویت ۳۵
۲–۱–۲–۳ لایحه مجازات اسلامی ۱۳۹۰ ۳۷
بررسی مواد
و
لایحه مجازات اسلامی ۱۳۹۰ ۳۷
الف مجنی علیه مرتکب جرم حدی مستوجب اعدام شده باشد ۳۸
ب مستحق قصاص نفس یا عضو فقط نسبت به صاحب حق قصاص و به مقدار آن ۳۹
ج دفاع مشروع به شرح مقرر در ماده
این لایحه در برابر متجاوز ۳۹
د زانی و زانیه در حال زنا نسبت به شوهر زانیه در غیر موارد اکراه و اضطرار به شرح مقرر در قانون ۴۰
۲–۱–۳ قتل ناشی از اشتباه در تشخیص مهدورالدم بودن مقتول ۴۳
۲–۱–۳–۱ قانون دیات مصوب ۱۳۶۱ ۴۳
۲–۱–۳–۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ ۴۳
الف تحلیل تبصره
ماده
قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۷۰ ۴۴
ب بررسی برخی از مصادیق مهدورالدم ۴۵
۱ ب اباحه قتل اجنبی در فراش همسر موضوع ماده
ق م ا (تعزیرات) ۴۵
۲ ب اباحه جنایت بر مهاجم ۴۶
۳ ب محارب ۴۸
۴ ب ساب النبی ۴۹
۲–۱–۳–۳ لایحه مجازات اسلامی ۱۳۹۰ ۵۰
۲–۲ قتل ناشی از اشتباه در هویت در مصر ۵۲
الف مفهوم قصد معین ۵۳
ب مفهوم قصد نا معین ۵۳
۲–۲–۱ دیدگاه فقها در مورد لزوم قصد شخص معین و عدم آن ۵۴
۲–۲–۱–۱ فقهای مذهب شافعی ۵۴
۲–۲–۱–۲ فقهای مذهب مالکی ۵۴
۲–۲–۱–۳ فقهای مذهب حنفی و حنبلی ۵۵
۲–۲–۲ دیدگاه حقوقی در مورد لزوم قصد شخص معین و عدم آن ۵۶
۲–۲–۳ دیدگاه فقهادر مورد قتل ناشی از اشتباه در هویت مقتول ۵۷
۲–۲–۳–۱ اشتباه در هویت از دیدگاه فقهای مذهب شافعی ۵۷
۲–۲–۳–۲ اشتباه در هویت از دیدگاه فقهای مذهب مالکی ۵۷
۲–۲–۳–۳ اشتباه در هویت از دیدگاه فقهای مذهب حنفی ۵۸
۲–۲–۳–۴ اشتباه در هویت از دیدگاه فقهای مذهب حنبلی ۵۹
۲–۲–۴ دیدگاه حقوقی در مورد قتل ناشی از اشتباه در هویت مقتول ۵۹
۳ تحولات قانونی قتل ناشی ازاشتباه در هدف در ایران و مصر ۶۲
۳–۱ قتل ناشی ازاشتباه در هدف در حقوق ایران ۶۳
۳–۱–۱ رویه قضایی ایران قبل از انقلاب اسلامی ۶۳
۳–۱–۱–۱ قانون مجازات عمومی مصوب۱۳۰۴ ۶۳
۳–۱–۲ رویه قضایی ایران بعد از انقلاب اسلامی ۶۴
۳–۱–۲–۱ قانون حدود و قصاص مصوب ۱۳۶۱ ۶۴
۳–۱–۲–۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ ۶۵
الف تحلیل ماده
قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ ۶۵
۱ الف موافقان نظریه عمدی بودن قتل ناشی از اشتباه در هدف ۶۶
۲ الف موافقان نظریه غیرعمدی بودن قتل ناشی از اشتباه در هدف ۶۸
ب توام شدن قتل ناشی از اشتباه در هدف با مصادیق خطای جزایی ۶۹
۱ ب بی احتیاطی ۷۰
۲ ب بی مبالاتی ۷۰
۳ ب عدم مهارت ۷۱
۴ ب عدم رعایت نظامات دولتی ۷۲
۳–۱–۲–۳ لایحه مجازات اسلامی ۱۳۹۰ ۷۳
الف تحلیل بند
ماده
لایحه مجازات اسلامی ۱۳۹۰ ۷۳
ب تحلیل بند
ماده
لایحه مجازات اسلامی ۱۳۹۰ ۷۶
۳–۲ قتل ناشی از اشتباه در هدف در مصر ۷۸
۳–۲–۱ دیدگاه فقها در مورد قتل ناشی از اشتباه در هدف ۷۸
۳–۲–۱–۱ اشتباه در هدف از دیدگاه فقهای مذهب شافعی ۷۸
۳–۲–۱–۲ اشتباه در هدف از دیدگاه فقهای مذهب مالکی ۷۹
۳–۲–۱–۳ اشتباه در هدف از دیدگاه فقهای مذهب حنفی ۸۰
۳–۲–۱–۴ اشتباه در هدف از دیدگاه فقهای مذهب حنبلی ۸۱
۳–۲–۲ دیدگاه حقوقی در مورد قتل ناشی از اشتباه در هدف ۸۲
۳–۲–۳ قصد احتمالی ۸۳
۳–۲–۳–۱ دیدگاه حقوقی ۸۳
۳–۲–۳–۲ دیدگاه فقهی ۸۵
نتیجه گیری ۸۷
منابع و مآخذ ۹۴
کلیدواژه ها
- اشتباه (حقوق)
- تغییر
- حقوق جزا
- ایران
- قانون گذاری
- قتل
- کشتار جمعی
- مصر
- نظام حقوقی
- هویت
- تحولات قانونی