ترتیب مقاصد قانونگذاری در اسلام و سنجه‌های رفع تعارض میان آنها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
قضاوت
عنوانترتیب مقاصد قانونگذاری در اسلام و سنجه‌های رفع تعارض میان آنها
نویسندهمحمد مهدی عزیزاللهی
بدیع فتحی
مهدی ناصری دولت آبادی
محور موضوعیحقوق عمومی
سال نشر۱۳۹۶
منتشر شده درنشریه قضاوت
دوره۱۷
شماره۹۲
دانلود مقالهدانلود از سایت نشریه


ترتیب مقاصد قانونگذاری در اسلام و سنجه‌های رفع تعارض میان آنها عنوان مقاله ای از محمد مهدی عزیزاللهی، بدیع فتحی و مهدی ناصری دولت آبادی است که در اسفند 1396 و در شماره 92 فصلنامه قضاوت منتشر شده است.

چکیده

بی‌گمان، عمل قانونگذاری بدون توجه به غایاتی که حکم به جهت ذاتشان به آنها تعلق می‌گیرد، آشوب‌زا و غیرحکیمانه می‌باشد. در شریعت اسلامی که شریعت مبتنی بر حکمت است، فن مقاصد در جهت تبیین غایات احکام تشریع اسلامی می‌باشد. در این میان برخی مقاصد تشریع را شامل پنج مقصد حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال دانسته‌اند و برخی عرض را هم به عنوان مقصدی در کنار این مقاصد یاد می‌کنند. صرف‌نظر از این که برخی این مقاصد را ناکافی پنداشته و جایگاه مواردی همچون «عدالت»، «نوع‌دوستی» و «امنیت» را خالی می‌دانند، پرسش این است که ترتیب مقاصد تشریع در دین اسلام چگونه است؟ در مقام رفع تعارض، در میان مقاصد پنج‌گانه یا شش‌گانه کدام یک مقدّم می‌شود؟ چه سنجه‌هایی برای رفع تعارض میان مصلحت‌ها و مفسده‌های ناشی از مقاصد یاد شده وجود دارد؟ و ما در این مقاله به چنین پرسش‌هایی می‌پردازیم.

کلیدواژه ها