تضمینات اساسیِ حق‌ها و آزادی‌های بنیادین: واکاوی آیین دادخواهی اساسی در فرانسه و انگلستان
تضمینات اساسیِ حق‌ها و آزادی‌های بنیادین: واکاوی آیین دادخواهی اساسی در فرانسه و انگلستان نام مقاله ای است از محمد حسن کبگانی و ولی رستمی که در شماره دو دوره پنجاه و یک (تابستان 1400) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
امروزه صلاحیت قاضی اساسی به نظارت بر اساسی بودن قوانین ختم نمی‌شود؛ آنها از صلاحیتی گسترده در حمایت از حقوق اساسی افراد برخوردار شده‌اند، به‌گونه‌ای که می‌توان آنها را قاضی حق‌های اساسی نامید. آیین دادخواهی اساسی که برای نخستین‌بار در نظام حقوقی آلمان پیش‌بینی شد، به تمامی افراد جامعه «حق» شکایت از تمامی اشکال اقدامات مقامات عمومی (از جمله قوانین مجلس) را از حیث نقض حقوق اساسی خود، نزد مراجع دادرسی اساسی اعطا می‌کند. نوشتار حاضر پس از بررسی ظرفیت‌های کلی دادرس اساسی در حمایت از حق‌های اساسی و برشمردن مؤلفه‌های دادخواهی اساسی، با روشی تطبیقی به شرح تحولات صورت‌پذیرفته در فرانسه (پس از بازنگری سال 2008 قانون اساسی) و انگلستان (پس از تصویب قانون حقوق بشر در سال 1998) که به‌نظر می‌رسد به‌نحو چشمگیری از دادخواهی اساسی الهام گرفته‌اند، می‌پردازد.
کلیدواژه‌ها
- اعلامیۀ ناسازگاری
- پرسش مقدماتی اساسی بودن
- حق‌های اساسی
- دادخواهی اساسی
- صلاحیت تفسیری
- نظارت قضایی ضعیف