تضمین اختصاصی حقوق بنیادین با تمرکز بر الگوهای خارجی و بین‌المللی و رفع خلأهای نظام حقوقی ایران
تضمین اختصاصی حقوق بنیادین با تمرکز بر الگوهای خارجی و بین‌المللی و رفع خلأهای نظام حقوقی ایران نام مقاله ای است از علیرضا جلالی که در شماره چهار دوره پنجاه و دو (زمستان 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
الگوهای جهانی، یعنی الگوهای برآمده از نظام‌های داخلی دیگر کشورها و حقوق بین‌الملل، این امر را تأیید می‌کنند که هرچه تضمین اختصاصی حقوق بنیادین تأثیرگذارتر باشد، نظام حقوقی توسعه‌یافته‌تر محسوب می‌شود. توجه به ظرفیت‌ها و خلأهای داخلی، ایجاب می‌کند تا در دورانی که حقوق بنیادین یا همان حقوق شهروندی به‌عنوان محوری مهم در مباحث آرمانی مطرح شده است، راه‌هایی را معرفی و پیشنهاد کنیم تا نظریۀ تضمین اختصاصی حقوق بنیادین به موضوعی اجرایی تبدیل شود. پس از معرفی دادههای مربوط و تحلیل آنها به این پرسش پاسخ خواهیم داد که بنا به الگوهای خارجی و بین‌المللی موجود و ویژگی‌های نظام حکومتی ایران، چه روش‌ها یا نهادهایی می‌توانند در امر تضمین اختصاصی حقوق بنیادین شهروندان ایرانی کارامدتر باشند؟ در انتها به این نتیجه خواهیم رسید که تأسیس نهاد ویژه‌ای تحت عنوان «دیوان حقوق شهروندی» (در راستای تکمیل و اجرای مادۀ 25 آیین دادرسی کیفری) یا گسترش صلاحیت‌های شورای نگهبان در امر نظارت بر اساسی بودن قوانین قوۀ مقننه (نظارت پسینی) می‌توانند راهکارهایی مناسب برای ارتقای کیفیت نظام حقوقی ایران در زمینۀتضمین اختصاصی حقوق بنیادین شهروندان محسوب شوند.
کلیدواژه‌ها
- تخلفات حکومتی
- تضمین اختصاصی
- حقوق بنیادین
- دیوان حقوق شهروندی
- شورای نگهبان