تعادل‌بخشی منابع آب در پرتو تعدیل مالکیت خصوصی حق بهره‌برداری
تعادل بخشی منابع آب در پرتو تعدیل مالکیت خصوصی حق بهره برداری نام مقاله ای از علی اکبر جعفری ندوشن است که در دوره دوم شماره یکم(فروردین 1395) نشریه مطالعات حقوق انرژی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
در حالی که قرن‌ها نظام حقوقی منابع آب به‌خصوص در مناطق کم‌آب مرکزی ایران مبتنی بر نهاد نظام‌مند و عمومی قنات در جهت صیانت و استفادۀ پایدار از منابع آب با رویکرد منافع عمومی و مصلحت عامه بود ورود تکنولوژی جدید حفاری و مکش موجب ظهور چاه‌های عمیق و حق بهره‌برداری از چاه‌های آب به مالکان خصوصی واگذار شد. استفاده از این «منبع مشترک» گرفتار رقابت و بهره‌برداری بی‌رویه شد و منافع درازمدت عمومی و بین‌نسلی به منافع کوتاه‌مدت و ناپایدار شخصی تقلیل یافت که زوال سفره‌های آب زیرزمینی و نابودی زیست‌بوم چند هزار سالۀ آن‌ها در پی خواهد آورد. در این مقاله بر مبنای ادلۀ فقهی و حقوقی ترجیح مصالح عمومی در تزاحم با منافع خصوصی به تبیین ادله و ماهیت حقوقی تعدیل و سلب مالکیت خصوصی حق بهره‌برداری بسیاری از چاه‌های آب به منظور تعادل‌بخشی و موازنۀ این منبع مشترک پرداخته شده است.
کلید واژه ها
- حق بهره برداری
- سلب مالکیت خصوصی
- منبع مشترک
- مصالح عمومی