تعامل حقوق بشر و حقوق کیفریدر فرایند دادرسی عادلانه
 | |
| عنوان | تعامل حقوق بشر و حقوق کیفریدر فرایند دادرسی عادلانه |
|---|---|
| رشته | مدیریت اصلاح و کیفرهای قضایی |
| دانشجو | علی ادراکی |
| استاد راهنما | جعفر کوشا |
| استاد مشاور | محمدعلی مهدوی ثابت |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۱ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی |
تعامل حقوق بشر و حقوق کیفریدر فرایند دادرسی عادلانه عنوان پایان نامه ای است که توسط علی ادراکی، با راهنمایی جعفر کوشا و با مشاوره محمدعلی مهدوی ثابت در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.
چکیده
تعامل که در لغت به معنی با یکدیگر داد و ستد کردن است، ارتباط و نزدیکی دو شی یا موضوع متفاوت را با حفظ اصالت اولیه نشان داده و در این اثر حاکی از بین رشته ای بودن عنوان پایاننامه می باشد. بنابراین آشنایی با شرایط حقوقی و سیاسی و جامعه شناختی در این امر اهمیت فراوان داشته و تاثیر حقوق کیفری و حقوق بشر را در یکدیگر اجتناب ناپذیر می کند.در اثر حاضر سعی شده است مطالب مربوط به تعامل حقوق بشر و حقوق کیفری در مقررات و اسناد بین المللی و حقوق ایران، ابتدا به صورت سهل و آسان به رشته تحریر درآید تا خواننده در همان ابتدا با مباحث بسیار تخصصی حقوقی روبرو نشود بنابراین یک بخش تمهیداتی تحت عنوان کلیات آورده شده که در دو فصل جداگانه تنظیم گشته است.در فصل اول از کلیات، به اصطلاحات، معانی و سیر تکامل حقوق بشر و و حقوق کیفری پرداخته شده است. در فصل دوم نیز که بیشتر جنبه کاربردی دارد، ابتدا با مجموعه اسناد و قوانین حقوق بشر آشنا گردیده و سپس فرآیند دادرسی را توضیح و در انتها مهمترین مولفه حقوق بشر در عرصه حقوق کیفری که همان اصل برایت و کرامت ذاتی انسان است را تشریح می کنیم.در ادامه به مباحث اصلی و تخصصی پایاننامه می رسیم که در دو بخش جداگانه به بررسی تعامل از جنبه های شکلی و ماهوی تنظیم گردیده اند. در بخش اول که به بررسی جنبه های آیین دادرسی این تعامل می پردازیم، دو فصل مجزا تحت عنوان رعایت حقوق دفاعی متهم و نیز دادرسی عادلانه خواهد آمد. زیرا حقوق دفاعی متهم (مانند حق بهره مندی از معاضدت وکیل و حق سکوت) مختص شخص اخیر بوده و بزه دیده مشمول آن قرار نمی گیرد و در مقابل مولفه های دادرسی عادلانه مشترک بین دو طرف دعوی کیفری بوده و مقولاتی چون واجد صلاحیت بودن مراجع رسیدگی کیفری، استقلال و بی طرفی در دادرسی، علنی بودن رسیدگی کیفری و اصل تساوی سلاحها را در بر می گیرد.در بخش دوم و پایانی نیز به تعامل ماهوی حقوق بشر و حقوق کیفری می رسیم که پس از ارجاع پرونده از نهاد تحقیق به دادگاه اقدامات مرجع اخیر را در بر می گیرد. از این رو، این بخش نیز به دو فصل مجزا تقسیم شده و ابتدا به اصول حاکم بر اقدامات محاکم کیفری در پرتو حقوق بشر می پردازیم و سپس در فصل دوم به سیاست های جنایی و کاربردی کیفری در طول محاکمه و پس از آن نظری خواهیم افکند.در واپسین صفحات پایاننامه نیز نتیجه گیری و پیشنهادات نگارنده به رشته تحریر در می آید که در آن توضیح فرضیات و نیز اهم مواردی که می تواند راهگشا باشد برای استفاده خوانندگان محترم آورده می شود
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۱
مقدمه ۲
بخش تمهیداتی : کلیات
فصل اول : سیر تکاملی حقوق بشر و حقوق کیفری ۱۰
مبحث اول: مبنای حقوق ۱۱
مبحث دوم: مفهوم و ماهیت حقوق بشر ۱۲
مبحث سوم: نقش حقوق کیفری در جوامع ۱۴
گفتار اول : جرم از دیدگاه حقوق بشری ۱۴
گفتار دوم : حقوق کیفری یا علوم جنایی ۱۶
مبحث چهارم: پیشینه تاریخی حقوق بشر ۱۷
مبحث پنجم : جهان شمولی حقوق بشر یا حقوق بشر بومی ۱۸
فصل دوم : تقابل یا تعاون حقوق بشر و حقوق کیفری ۲۱
مبحث اول : مجموعه اسناد و مقررات حقوق بشری ۲۱
گفتار اول : اسناد بین المللی حقوق بشری ۲۱
گفتار دوم : اسناد منطقه ای حقوق بشری ۲۴
گفتار سوم : مقررات حقوق بشری داخلی ۲۵
مبحث دوم : فرآیند دادرسی کیفری ۲۷
گفتار اول – فرآیند دادرسی در مفهوم عام (موسع) ۲۷
گفتار دوم – فرآیند دادرسی در مفهوم خاص ۲۷
مبحث سوم : رعایت اصل (فرض) برایت و کرامت ذاتی انسان ۲۹
بخش اول : تعامل شکلی حقوق بشر و حقوق کیفری در جریان دادرسی
فصل اول : رعایت حقوق دفاعی متهم ۳۴
مبحث اول – تعریف حق دفاع متهم ۳۴
مبحث دوم – حق برخورداری از معاضدت وکیل ۳۷
گفتار اول – توجیه بر اساس یافته های جرم شناختی ۳۷
گفتار دوم – مبانی فلسفی و حقوقی برخورداری از حمایت وکیل ۳۹
گفتار سوم – حضور وکیل از دیدگاه مقررات در مرحله تحقیقات مقدماتی ۴۳
مبحث سوم – حق سکوت متهم ۴۸
گفتار اول – تبیین حق سکوت در پرتو قوانین داخلی ۴۸
گفتار دوم – بررسی حق سکوت در مقررات بین المللی ۵۱
فصل دوم: دادرسی عادلانه ؛ تضمین شکلی اصول حقوق بشر ۵۳
مبحث اول – تعریف و لزوم رعایت دادرسی عادلانه ۵۳
مبحث دوم – واجد صلاحیت بودن مراجع رسیدگی کیفری ۵۶
گفتار اول – صلاحیت محاکم ملی ۵۶
گفتار دوم – صلاحیت مراجع رسیدگی کیفری بین المللی ۵۹
مبحث سوم – استقلال و بی طرفی در دادرسی ۶۲
گفتار اول – استقلال در دادرسی ۶۲
گفتار دوم – بی طرفی در دادرسی ۶۴
مبحث چهارم – علنی بودن رسیدگی کیفری ۶۸
گفتار اول – مبانی و استثنایات وارده بر اصل علنی بودن رسیدگی ۶۸
گفتار دوم –علنی بودن دادرسی، امری نسبی ۷۰
گفتار سوم – اعلان و قرایت علنی رای ۷۱
مبحث پنجم – ترافعی بودن رسیدگی در پرتو اصل تساوی سلاحها ۷۳
گفتار اول – اصل برابری مبنای اصل ترافعی بودن ۷۴
گفتار دوم – مفهوم و قلمرو اجرایی اصل تساوی سلاحها ۷۷
گفتار سوم – جایگاه قانونی اصل تساوی سلاحها ۷۸
بخش دوم : تعامل ماهوی حقوق بشر و حقوق کیفری در جریان دادرسی
فصل اول : اصول حاکم بر اقدامات نظام کیفری در پرتو حقوق بشر ۸۳
مبحث اول – لزوم مطلق یا مقید بودن رفتار نظام کیفری ۸۳
گفتار اول – صدور قرار منع و یا موقوفی تعقیب ۸۳
گفتار دوم – صدور قرار مجرمیت و ارسال پرونده به دادگاه ۸۴
مبحث دوم – جایگاه مجازات در نظام عدالت کیفری ۸۶
گفتار اول – اهداف مجازاتها در پرتو موازین حقوق بشری ۸۸
گفتار دوم – اصول حاکم بر مجازات عادلانه ۹۱
مبحث سوم – تعیین و اجرای مجازات بر پایه موازین حقوق بشر ۹۳
گفتار اول – رسیدگی بر مبنای دلایل کیفری ۹۳
گفتار دوم – قاعده قبح عقاب بلابیان ۹۵
گفتار سوم – دفع مجازات از طریق تفسیر مضیق ۹۶
گفتار چهارم – مجازات های نامتناسب ناقض کرامت انسانی ۹۸
گفتار پنجم – قاعده منع محاکمه و مجازات مضاعف در پرتو اصل صلاحیت جهانی ۹۹
فصل دوم: سیاست جنایی و کاربردی حقوق کیفری در جریان دادرسی و پس از آن ۱۰۵
مبحث اول : پیروی از سیاست جنایی افتراقی منطبق با موازین حقوق بشری ۱۰۵
گفتار اول : توسعه قلمرو جرم و ضرورت سیاست جنایی افتراقی ۱۰۶
گفتار دوم – سیاست جنایی افتراقی در جنایات سازمان یافته ۱۰۷
گفتار سوم – سیاست جنایی افتراقی در جرایم سیاسی و جرایم علیه امنیت ۱۱۱
گفتار چهارم – سیاست جنایی افتراقی در جرایم مربوط به اشخاص آسیب پذیر ۱۱۳
مبحث دوم : حقوق محکومین ۱۱۴
گفتار اول – نفی یا اثبات مجازات سالب حیات ۱۱۵
گفتار دوم – حبس خانگی جایگزینی مناسب برای کیفر سالب آزادی ۱۱۹
گفتار سوم – شکنجه، عملی مغایر با کرامت انسانی ۱۲۰
گفتار چهارم – اجرای علنی مجازاتها ناقض حقوق محکومین ۱۲۲
مبحث سوم – نقش کنترلی حقوق کیفری در اداره جامعه ۱۲۴
گفتار اول – عدالت برای بزه دیده ۱۲۴
گفتار دوم – پیشگیری عادلانه از جرم ۱۲۸
نتیجه گیری ۱۳۰
پیشنهادها ۱۳۲
منابع و مآخذ
کلیدواژه ها
- حقوق جزا
- حقوق بشر
- حقوق کیفری
- تعامل
- دادرسی عادلانه
- دادرسی عادلانه
- حقوق بشر
- برهمکنش
- اسلام