تعزیرات منصوص شرعی در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
تعزیرات منصوص شرعی در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی
عنوانتعزیرات منصوص شرعی در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجوسعید جریده اصل
استاد راهنماناصر قاسمی
استاد مشاورحمید فرجی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۵
دانشگاهدانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری



تعزیرات منصوص شرعی در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی عنوان پایان نامه ای است که توسط سعید جریده اصل، با راهنمایی ناصر قاسمی و با مشاوره حمید فرجی در سال ۱۳۹۵ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.

چکیده

تعزیر مجازات یا اقدام تامینی وتربیتی است که اصولا نوع و میزان آن تعیین نشده است و مجازات به تناسب شخصیت مجرم، شدت و ضعف زیان ناشی از جرم و دیگر جهات موثر توسط حاکم شرع تعیین می شود.در برخی از مجازات های تعزیری نوع و میزان مجازات معین است و این قسم از مجازات های تعزیری به تعزیر منصوص شرعی مصطلح گردیده است. در خصوص مصادیق این قسم از تعزیرات روایتهای متعددی از ایمه اطهار(ع) منقول است و بر همین اساس فقهای امامیه به تفصیل در خصوص مصادیق واحکام این قسم از تعزیرات سخن رانده اند. به عقیده شهید ثانی (ره) در کتاب مسالک الافهام و جمع کثیری از فقها مصادیق تعزیرات منصوص شرعی عبارتنداز:۱. نزدیکی با همسر در ماه مبارک رمضان؛ ۲.خوابیدن دو مرد به صورت برهنه در زیر یک لحاف؛ ۳. ازاله بکارت دختر باکره با انگشت؛۴. ازدواج مرد دارای همسر آزاد با کنیزش و نزدیکی با آن بدون اذن همسر؛ ۵. اجتماع زن و مرد بیگانه به صورت برهنه در زیر یک پوشش.در قوانین پس از انقلاب اسلامی برای برخی از این مصادیق جرم انگاری شده بود؛لکن متعاقب تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲،عنوان واحکام تعزیرمنصوص شرعی برای نخستین بار وارد قوانین جزایی گردیده است که با توجه به سکوت قابل انتقاد مقنن در خصوص مفهوم ومصادیق این اصطلاح فقهی،در راستای اصل۱۶۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مراجعه به منابع وفتاوای فقهی جهت شناخت مفهوم ومصادیق تعزیر منصوص شرعی لازم است.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

مقدمه ۱

۱)بیان مسیله،اهمیت وضرورت انجام تحقیق ۱

۲)هدف تحقیق ۲

۳)سوالهای تحقیق ۲

۴)فرضیه های تحقیق ۳

۵)قلمروتحقیق ۳

۶)پیشینه تحقیق ۳

۷)ساختارتحقیق ۴

بخش اول) مبانی نظری تعزیر ۶

مقدمه ۷

فصل اول)مفهوم تعزیروتفاوت آن باحدود ۷

مبحث اول)مفهوم تعزیر ۷

گفتاراول)مفهوم لغوی تعزیر ۷

گفتاردوم)مفهوم اصطلاحی تعزیر ۹

الف)تعزیرازمنظر قرآن کریم ۹

ب)تعزیرازمنظرروایات ۹

ج)تعزیرازمنظر فقهای امامیه ۱۱

د)تعزیر ازمنظرقانون مجازات اسلامی ۱۱

مبحث دوم)تفاوت تعزیرات با حدود ۱۵

الف)عدم تعیین حداقل در تعزیر ۱۵

ب)تابع مفسده بودن ۱۵

ج)تابع فایده بودن ۱۶

د)سقوط تعزیرباتوبه ۱۶

ه)تنوع مجازات تعزیری ۱۶

فصل دوم)اقسام تعزیر وموجبات آن ۱۸

مبحث اول) اقسام تعزیر ۱۸

الف)تعزیردرجرایم مقدروغیرمقدر ۱۸

ب)تعزیرشرعی وتعزیرحکومتی ۱۸

ج)تعزیرمنصوص وغیرمنصوص ۱۸


مبحث دوم) موجب تعزیر ۱۹

گفتاراول) ازمنظر فقهای امامیه ۱۹

الف)محدود بودن تعزیربه گناهان کبیره ۱۹

ب)محدود بودن تعزیربه مواردمنصوص ۲۰

ج)شمول تعزیربه مواردآزار دیگران ۲۱

د)شمول تعزیربه گناهان صغیره ۲۱

گفتار دوم)ازمنظرقانونگذار ۲۳

فصل سوم)شیوه ومیزان تعزیر ۲۶

مبحث اول) شیوه تعزیرازمنظرفقهای امامیه ۲۶

گفتاراول)محدود بودن تعزیربه ضرب ۲۶

گفتاردوم)گسترش مجازاتهای تعزیری ۳۲

مبحث دوم) میزان تعزیرازمنظرفقهای امامیه ۳۳

گفتاراول)میزان تعزیر در صورت استفاده از مجازات تازانه ۳۳

گفتاردوم)میزان تعزیر در صورت استفاده ازسایرمجازاتها ۳۶

مبحث سوم)شیوه ومیزان تعزیرازمنظرقانونگذار ۳۷

بخش دوم)اختیارحاکم درتعزیروعوامل سقوط تعزیر ۳۸

مقدمه ۳۹

فصل اول)اختیارحاکم درتعزیر ۳۹

مبحث اول)تبیین مفهوم حاکم ۳۹

مبحث دوم)ابعاداختیارحاکم در تعزیر ۴۱

گفتاراول)تعیین جرم ومجازات ۴۲

الف)مفهوم اصل قانونی بودن جرم ومجازات ۴۲

۱)قانونی بودن جرایم ۴۲

۲)قانونی بودن مجازات ۴۳

ب)جایگاه اصل قانونی بودن جرم ومجازات درحقوق جزای ایران ۴۴

۱)تکلیف قاضی به رجوع به منابع فقهی وفتاوای معتبردرامورکیفری ۴۵

۲)عدم امکان رجوع به منابع فقهی وفتاوای معتبردرامورکیفری ۴۹

۳)نظریه تفکیک جرایم ۵۱

گفتاردوم)تبدیل مجازات ۵۴

گفتارسوم)عفو مجرم ۵۵

فصل دوم) عوامل سقوط تعزیر ۵۹

مبحث اول)فوت مجرم ۵۹

مبحث دوم)توبه مجرم ۶۳

مبحث سوم)گذشت مدعی(شاکی) ۶۴

مبحث چهارم)پیدایش جنون ۶۶

بخش سوم)مفهوم،مصادیق واحکام تعزیرمنصوص شرعی ۶۸

مقدمه ۶۹

فصل اول) مفهوم ومصادیق تعزیرات منصوص شرعی ۶۹

مبحث اول)مفهوم تعزیرات منصوص شرعی ۶۹

مبحث دوم )مصادیق تعزیرات منصوص شرعی وتفاوت آن با حدود ۷۳

گفتار اول)مصادیق تعزیرات منصوص شرعی ۷۳

الف)نزدیکی با همسر در ماه رمضان وروزه خواری ۷۴

۱) از منظر فقهای امامیه ۷۴

۲)ازمنظر قانونگذار ۷۵

یک)رکن مادی بزه تظاهربه عمل حرام ۷۶

دو)رکن معنوی بزه تظاهربه عمل حرام ۷۸

ب)خوابیدن دو مرد برهنه در یک بستر ۷۹

۱)میزان تعزیر ۷۹

۲)شرایط تحقق تعزیر ۸۱

یک)برهنه بودن ۸۱

دو)فقدان قرابت(محرمیت) ۸۳

سه)فقدان ضرورت ۸۴

۳)ازمنظرقانونگذار ۸۵

یک)پیشینه قانونی ۸۵

دو) بزه همخوابگی دو مرد در بستر مشترک ۸۶

اول)عنصرمادی ۸۶

دوم)عنصرمعنوی ۸۷

سه)بزه همجنس گرایی ۸۹

اول)عنصر مادی ۸۹

دوم)عنصرمعنوی ۹۴

ج)همخوابگی دوزن درزیر یک پوشش ۹۴

۱)میزان تعزیر ۹۴

۲)شرایط ثبوت تعزیر ۹۶

۳)ازمنظر قانونگذار ۹۷

د)بوسیدن نوجوان از روی شهوت ۹۸

۱)شرایط ثبوت ومیزان تعزیر ۹۸

۲)ازمنظر قانونگذار ۱۰۰

یک)پیشینه قانونی ۱۰۰

دو)بزه بوسیدن دیگری از روی شهوت ۱۰۰

اول)عنصرمادی ۱۰۰

دوم)عنصرمعنوی ۱۰۱

ه)خود ارضایی ۱۰۱

۱)ازمنظر روایات ۱۰۲

۲)ازمنظر فقهای امامیه ۱۰۲

۳)ازمنظر قانونگذار ۱۰۳

و)ازاله بکارت ۱۰۳

۱)از منظر روایات ۱۰۳

۲)ازمنظر فقهای امامیه ۱۰۴

۳)از منظر قانونگذار ۱۰۵

ز)ازدواج با کنیزبدون اجازه همسر ۱۰۶

ح)رابطه نامشروع مادون زنا ۱۰۷

۱)از منظرروایات شرعی ۱۰۷

۲)از منظر فقها ۱۰۷

۳)از منظر قانونگذار ۱۱۱

یک)عنصرمادی بزه رابطه نامشروع ۱۱۱

دو)عنصرمعنوی بزه رابطه نامشروع ۱۱۸

گفتار دوم)تفاوت تعزیرات منصوص شرعی با حدود ۱۱۹

فصل دوم)احکام خاص تعزیرات منصوص شرعی ۱۲۲

مبحث اول) از منظر قانون مجازات اسلامی ۱۲۲

مبحث دوم)ازمنظر قانون آیین دادرسی کیفری ۱۲۳

گفتاراول)صلاحیت مرجع رسیدگی کننده ۱۲۳

گفتاردوم)ادله اثبات تعزیرات منصوص شرعی ۱۲۴

گفتارسوم)عوامل سقوط تعزیرات منصوص شرعی ۱۲۴

گفتارچهارم)ممنوعیت تعلق منافع ممکن الحصول وخسارت معنوی ۱۲۴

گفتارپنجم)ممنوعیت تعقیب وتحقیق در جرایم منافی عفت ۱۲۵

مبحث سوم)سیاست کیفری اسلام در جرایم منافی عفت ۱۲۷

نتیجه گیری وپیشنهادها ۱۳۰

الف)نتیجه گیری ۱۳۰

ب)پیشنهادها ۱۳۵

فهرست منابع ۱۳۷

پیوست ها ۱۴۴

چکیده انگلیسی ۱۴۸

کلیدواژه ها

  • تعزیرمنصوص شرعی
  • جرایم مستوجب تعزیر
  • فقه جعفری
  • قانون مجازات اسلامی
  • احکام شرعی