تعهدات بین المللی دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده

عنوان	تعهدات بین المللی دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	محمد بارانی
استاد راهنما	محمد شمسایی
استاد مشاور	علی حسین نجفی ابرندآبادی، سیدقاسم زمانی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

تعهدات بین المللی دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده عنوان رساله ای است که توسط محمد بارانی، با راهنمایی محمد شمسایی و با مشاوره علی حسین نجفی ابرندآبادی و سیدقاسم زمانی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

با تسخیر زمان و مکان توسط بشر و به دنبال آن ظهور پدیده جهانی شدن جرم، فرصت های جدید بزهکاری با ماهیت جهانی نیز بوجود آمدند. جرایم جهانی شده با انگیزه سود جویانه و خشونت آمیز و به صورت سازمان یافته در سرتاسر دنیا رخ می دهند و ضمن هدف قرار دادن کرامت و امنیت انسانی و حق های بنیادین بشری، امنیت جهانی را تهدید و حق برخورداری از امنیت را از انسان ها سلب می کنند. دولت ها، به تنهایی و بدون توسل به اتحاد و اجماع جهانی قادر به پیشگیری از این جرایم نیستند. وضعیت تعهدات بین المللی دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده نیز بخوبی روشن نیست و دولت ها با وجود پذیرش و امضاء اسناد متعدد الزام آور و غیر الزام آور پیشگیرانه هنوز به باور درستی از این تعهدات نرسیده اند. هدف این تحقیق اثبات یا نفی تعهد بین المللی دولت ها به پیشگیری از جرایم جهانی شده، تبیین ادبیات پیشگیری بین المللی و توجه دادن دولت ها و سازمان های بین المللی به پیشگیری از جرایم جهانی شده است. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی است و تجزیه و تحلیل اطلاعات کسب شده بصورت کیفی و مبتنی بر استنتاج محقق از منابع و متون بین المللی پیشگیری از جرم خواهد بود.نتایج تحقیق حاکی است که مبانی تعهدات بین المللی دولت ها به پیشگیری از جرایم جهانی شده از مبنای سیاسی تا مبنای حقوق بشری، مبنای حقوقی، مبنای انسانی و مبنای جرم شناختی متنوع هستند. معاهدات بین المللی و تصمیمات سازمان های بین المللی مهم ترین منابع تعهدات دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده به شمار می روند و در خصوص عرف می توان مدعی بود که حفظ و حراست از هنجارهای عرفی از طریق پیشگیری، خود به یک هنجار عرفی بین المللی تبدیل شده است.تکامل نظام حقوق بین الملل در پیشگیری از جرایم جهانی شده در گرو "حقوق نرم پیشگیری" است که به وسیله اسناد غیر الزام آور خلق شده و در اسناد الزام آور به دو صورت؛ تعهدات عمومی و تعهدات اختصاصی متجلی شده اند. این تعهدات ماهیتی متفاوت با سایر تعهدات بین المللی دولت ها دارند، زیرا، جامعه جهانی نه از سر تبادل منافع، بلکه به منظور سعادت بشر که در حفظ صلح و امنیت بین المللی نهفته است، تن به پذیرش این تعهدات داده است بنابراین، ماهیتی فراگیر "erga omnes" دارند و حسب مورد در قالب تعهد به وسیله، تعهد به نتیجه و یا تعهد به تلاش مضاعف و قابل قبول جامعه بین المللی ظاهر می شوند.اجرای اکثر تعهدات بین المللی دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده، از رهگذر تعهد به همکاری که مهمترین تعهد دولت ها است ممکن می گردد. پیشگیری از این جرایم مستلزم جهانی اندیشیدن و جهانی– ملی عمل کردن است.

ساختار و فهرست رساله

عنوان صفحه

مقدمه ۱۲

الف) بیان مسیله ۱۶

ب) سوال های تحقیق: ۱۷

پ) فرضیه های تحقیق: ۱۸

ت) اهداف تحقیق: ۱۹

ث) تنگناهای احتمالی تحقیق ۱۹

ج) روش‏شناسی ۱۹

چ) پیشینه تحقیق: ۲۰

ح) مفهوم شناسی ۲۲

خ) ساماندهی تحقیق ۳۴

بخش اول– مبانی و منابع تعهدات دولت ها به پیشگیری از جرایم جهانی شده ۳۶

فصل اول– مبانی تعهدات دولت ها به پیشگیری از جرایم جهانی شده ۳۸

مبحث اول– مبنای سیاسی ۳۹

مبحث دوم– مبنای حقوق بشری ۴۳

گفتار اول– تضمین حق بر امنیت از رهگذر اجرای تعهدات پیشگیری ۴۸

گفتار دوم– تضمین حق حیات بشری از رهگذر اجرای تعهدات پیشگیری ۵۰

گفتار سوم– تضمین حق توسعه و معیشت پایدار از رهگذر اجرای تعهدات پیشگیری ۵۱

گفتار چهارم– نقض حقوق بشر تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی ۵۱

مبحث سوم– مبنای حقوقی ۵۶

مبحث چهارم– مبنای انسانی ۵۷

مبحث پنجم– مبنای جرم شناختی ۶۱

فصل دوم– منابع تعهدات دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده ۶۶

مبحث اول– معاهدات بین المللی ۷۰

گفتار اول– کنوانسیون سازمان ملل متحد در زمینه جرم سازمان یافته فراملی (پالرمو ۲۰۰۰) ۷۱

گفتار دوم– پروتکل پیشگیری، منع و مجازات قاچاق انسان (به ویژه زنان و کودکان) ۷۳

گفتار سوم – کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد (۲۰۰۳) ۷۴

گفتار چهارم – کنوانسیون های بین المللی مواد مخدر و روان گردان ۷۶

۱–۴– کنوانسیون واحد ناظر بر مواد مخدر (۱۹۶۱) ۷۸

۲–۴– کنوانسیون ناظر بر مواد روان گردان (۱۹۷۱) ۷۹

۳–۴– کنوانسیون مبارزه با مواد مخدر و روان گردان (۱۹۸۸) ۸۱

گفتار پنجم– کنوانسیون ها و قطعنامه های مقابله با تروریسم ۸۷

مبحث دوم– عرف بین المللی ۸۹

مبحث سوم– تصمیمات سازمان های بین المللی ۹۲

گفتار اول – سازمان های بین المللی ۹۲

۱–سازمان ملل متحد ۹۲

۲– سازمان بین المللی پلیس جنایی (اینترپل) ۹۹

گفتار دوم – سازمان های منطقه ای ۱۰۵

۱– موسسات وابسته به سازمان ملل متحد ۱۰۶

۲– موسسات پیوسته به سازمان ملل متحد ۱۰۶

گفتار سوم – رهنمودهای صادره از سازمان ملل متحد ۱۰۷

مبحث چهارم– تصمیمات محاکم قضایی بین المللی (رویه قضایی) ۱۱۵

مبحث پنجم– اصول کلی حقوق و قواعد آمره ۱۱۸

گفتار اول – اصول کلی حقوق ۱۱۸

گفتار دوم – قاعده آمره ۱۱۹

جمع بندی بخش اول ۱۲۱

بخش دوم– جلوه ها و ماهیت تعهدات و گونه های پیشگیری از جرایم جهانی شده ۱۲۴

فصل اول– جلوهها و ماهیت تعهدات پیشگیری از جرایم جهانیشده در اسناد بینالمللی ۱۲۴

مبحث اول– اسناد غیر الزام آور بین المللی ۱۲۵

گفتار اول – اصول و هنجارهای پیشگیری از جرایم جهانی شده ۱۲۵

الف– پیشگیری از جرایم جهانی شده مسیولیت مشترک دولت ها ۱۲۶

ب– ایفای نقش محوری توسط دولت ها ۱۲۷

پ– همکاری و جذب مشارکت سایر جوامع و دولت ها ۱۲۷

ت– پایداری برنامه های پیشگیری ۱۳۰

ث– رعایت حقوق بشر و الزام به قانون مداری در برنامه های پیشگیری ۱۳۱

ج– ساختارسازی برای پیشگیری از جرایم جهانی شده ۱۳۳

چ– تدوین برنامه ملی و بین المللی پیشگیری از جرایم جهانی شده ۱۳۴

ح– تهیه آمار جنایی و تبادل اطلاعات در شبکه جهانی ۱۳۵

خ– تاکید بر پیشگیری از جرایم جهانی شده ۱۳۹

گفتار دوم– ماهیت اسناد ارشادی و غیرالزامآور بین المللی پیشگیری از جرایم جهانیشده ۱۴۰

مبحث دوم– جلوه ها و ماهیت تعهدات بین المللی دولت ها در اسناد الزام آور ۱۴۳

گفتار اول – جلوه ها تعهدات بین المللی دولت ها در اسناد الزام آور ۱۴۴

الف– تعهدات عمومی دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده ۱۴۴

۱– تعهدات علمی و آموزشی دولت ها ۱۴۴

۲– تعهدات سرکوب گرانه دولت ها ۱۴۶

۱–۲– جرم انگاری ۱۴۷

۱–۱–۲– فساد ۱۴۸

۲–۱–۲– پولشویی ۱۵۴

۳–۱–۲– قاچاق مواد مخدر ۱۵۷

۴–۱–۲– قاچاق انسان ۱۵۹

۵–۱–۲– تروریسم ۱۶۱

۲–۲– مبارزه با جرایم جهانی شده ۱۶۵

۳–۲– معاضدت های قضایی و استرداد مجرمین ۱۶۷

۱–۳–۲– معاضدت قضایی ۱۶۷

۲–۳–۲– اعطای معاضدت های پلیسی ۱۶۹

۳– تعهد دولت به همکاری بین المللی ۱۷۰

۴– تعهدات دولت ها به طراحی نظام جامع آمار جنایی و تبادل اطلاعات ۱۷۴

ب– تعهدات اختصاصی دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده ۱۷۶

۱– پیشگیری از فساد ۱۷۶

۲– پیشگیری از پولشویی ۱۷۸

۱–۲– تشکیل نظام جامع نظارتی و کنترلی ۱۷۸

۲–۲– ایجاد مرکز ملی گردآوری، تجربه و تحلیل و انتشار اطلاعات پولشویی ۱۷۹

۳–۲– سایر تعهدات ۱۷۹

۳– پیشگیری از قاچاق انسان ۱۸۰

۱–۳– تدوین سیاست ها، تدابیر و برنامه های پیشگیری از قاچاق انسان ۱۸۰

۲–۳– حمایت از قربانیان بالقوه و بالفعل قاچاق انسان ۱۸۱

۳–۳– اتخاذ تدابیر ویژه اجتماعی، فرهنگی و اطلاع رسانی ۱۸۱

۴– پیشگیری از قاچاق مواد مخدر ۱۸۱

۱–۴– پیشگیری از کشت، تولید و ساخت غیرقانونی موادمخدر ۱۸۲

۲–۴– کنترل و نظارت بر تجارت ملی و بین المللی قانونی مواد مخدر ۱۸۲

۳–۴– ایجاد ترتیباتی در سطح ملی برای هماهنگی اقدامات پیشگیرانه ۱۸۳

۴–۴– سایر تعهدات ۱۸۳

۵– پیشگیری از تروریسم ۱۸۳

۱–۵–تعهدات دولت ها بر اساس قطعنامه ۱۳۷۳ شورای امنیت سازمان ملل ۱۸۴

۲–۵– تعهدات دولت ها در پیشگیری و سرکوب تروریسم در سایر اسناد ۱۸۶

۱–۲–۵– همکاری و معاضدت جهت پیشگیری و سرکوب تروریسم ۱۸۶

۲–۲–۵– پیشتیبانی نکردن مستقیم و غیرمستقیم از تروریسم ۱۸۷

۳–۲–۵– الحاق به کنوانسیون های ضد تروریسم ۱۸۸

۴–۲–۵– ارایه گزارش به شورای امنیت و تشکیل کمیته ضد تروریسم ۱۸۸

گفتار دوم– ماهیت تعهدات دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده ۱۸۸

الف– ماهیت متفاوت تعهدات پیشگیرانه ۱۸۹

ب– الزام آوری تعهدات دولت ها ۱۹۰

پ– قلمرو تعهدات دولت ها ۱۹۶

ت– تعهد به وسیله و تعهد به نتیجه ۱۹۸

گفتار سوم– مسیولیت بین المللی دولت ها در پیشگیری از جرایم جهانی شده ۲۰۰

۱لف) ماهیت و محتوای مسیولیت دولت ها در نقض تعهدات پیشگیرانه ۲۰۱

ب) شرایط تحقق مسیولیت بین المللی دولت در نقض تعهدات پیشگیرانه ۲۰۳

فصل دوم– گونه های بین المللی پیشگیری از جرایم جهانی شده ۲۰۵

مبحث اول– گونه های پیشگیری از جرایم جهانی شده در اسناد غیر الزام آور ۲۰۷

گفتار اول– مفاهیم و رویکردهای کلی ۲۰۷

گفتار دوم– سازمان ملل و رویکرد پیشگیری کنشی از جرم ۲۰۹

الف– مفاهیم و گرایش ها سازمان ملل ۲۱۰

ب– گونه های پیشگیری کنشی سازمان ملل ۲۱۳

۱– پیشگیری از جرم از طریق توسعه اجتماعی (پیشگیری توسعه مدار/ پیشگیری اجتماعی) ۲۱۳

۲– پیشگیری وضعی از جرم ۲۱۶

۳– پیشگیری از جرم محله مدار ۲۱۸

۴– پیشگیری از تکرار جرم ۲۱۹

۵ – پیشگیری از جرایم سازمان یافته ۲۲۱

گفتار سوم– سازمان ملل و رویکرد پیشگیری واکنشی از جرم ۲۲۱

مبحث دوم– گونه های پیشگیری از جرایم جهانی شده در اسناد الزام آور ۲۲۵

گفتار اول– پیشگیری کنشی در اسناد الزام آور بین المللی ۲۲۵

الف– پیشگیری وضعی ۲۲۵

۱– کنترل مرزها ۲۲۶

۲– ایجاد هویت ثابت ملی/ بین المللی برای اشخاص ۲۲۸

۳– کنترل هویت افراد ۲۲۹

۴– نظام جامع مراقبتی و نظارتی ۲۳۰

۵– وضع قواعد و اصلاح فرایندهای جرم زا ۲۳۱

ب– پیشگیری اجتماعی (توسعه مدار) ۲۳۲

گفتار دوم– پیشگیری واکنشی ۲۳۵

جمع بندی بخش دوم ۲۳۷

نتیجه گیری ۲۴۲

پیشنهادها ۲۵۹

منابع ۲۶۲

الف) منابع فارسی ۲۶۲

ب) منابع لاتین ۲۷۰

کلیدواژه ها

• یشس
• جرم بین المللی
• جلوگیری از جرم
• مسیولیت(حقوقی)
• حقوق بین الملل
• تعهد قانونی
• دولت