تغییرات آب و هوایی چالش ها و فرصت های انتقال فناوری

عنوان	تغییرات آب و هوایی چالش ها و فرصت های انتقال فناوری
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	زهرا مرادی
استاد راهنما	بهاره حیدری
استاد مشاور	محمدیار ارشدی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	مرکز تحصیلات تکمیلی

تغییرات آب و هوایی چالش ها و فرصت های انتقال فناوری عنوان رساله ای است که توسط زهرا مرادی، با راهنمایی بهاره حیدری و با مشاوره محمدیار ارشدی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.

چکیده

تغییرات آب و هوایی به عنوان یکی از چالش های نوین که از آبعاد مختلفی جامعه ی بین المللی را متاثر می نماید، مورد پذیرش قرار گرفته است، همانطور که در این پژوهش بدان پرداخته شده است، از دهه ی ۹۰ میلادی با پیشگامی کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در موضوع تغییرات آب و هوایی، تا موافقت نامه ۲۰۱۵ پاریس علاوه بر ایجاد تعهدات برای کشورهای عضو، اصول حقوقی ویژه ای را در مورد تغییرات اقلیمی تدوین نموده و توسعه دادند. با درنظر داشتن اصل مسیولیت های مشترک اما متفاوت و همین طور اصل مشارکت، تمامی موافقت نامه های بین المللی از کنوانسیون چارچوب تا موافقت نامه پاریس، راه حل تعدیل و کاهش تغییرات آب و هوایی را در فناوری های سازگار با محیط زیست دیده اند. فناروی بمثآبه عامل تعدیل کننده تغییرات آب و هوایی و عامل کاهش دهنده ی اثرات این تغییرات بحسآب می اید، لکن مساله ی انتقال فناوری روی دیگری هم دارد و ان حقوق مالکیت فکری است که حقوق، مالکیت ها و انحصارات ویژه ای را برای دارندگان آن تضمین می کند. کشورهای توسعه یافته دارندگان بیشترین فناوری های سازگار هستند، اگرچه خود این کشور ها تولید کننده بیشترین عوامل تغییرات آب و هوایی نظیر کربن و گازهای گلخانه ای نیز می باشند، این در حالی است که کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته بیشترین میزان تاثیر مخرب را از تغییرات آب و هوایی متحمل می شوند. جریان انتقال فناوری در اسنادبین المللی مورد بحث بیشتر از کشورهای شمال به جنوب در نظر گرفته شده است، اما چالش بزرگ در این فرایند ان بخشی از مقررات حقوق مالکیت فکری است که بواسطه ی محافظت ها و انحصارات ویژه، فناوری را بعنوان مالی تحت اراده و تمایل انحصاری دارندگان آن _ بویژه بخش خصوصی_ قرار می دهد و انتقال آن را دشوار می نماید. علاوه بر این در فصول پایانی این پژوهش خواهیم دید، علی رغم تلاش های صورت پذیرفته در نظام حقوق بین الملل برای ایجاد تعهدات برای کشورها، موانع جدی چه در بخش عمومی و خصوصی در مسیر انتقال فناوری های سازگار با محیط زیست هم چنان وجود دارد.

ساختار و فهرست رساله

۱– معرفی پژوهش

۱–۱ مقدمه

۱–۲ بیان مسیله

۱–۳ سوالات و فرضیه

۱–۴ مرور ادبیات پژوهش

۱–۵ اهداف و ضرورت های انجام تحقیق

۱–۶ روش تحقیق

۲– مفاهیم پایه در تغییرات آب و هوایی و انتقال فناوری

۲–۱ مقدمه

۲–۲ رخ داد تغییرات آب و هوایی از منظر علمی

۲–۲–۱ گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی

۲–۲–۲ گازهای گلخانه ای و دی اکسید کربن موثر بر تغییرات آب و هوایی

۲–۳ انتقال فناوری و تغییرات آب و هوایی

۲–۳–۱ تعریف و ماهیت و اوصاف فناوری

۲–۳–۱–۱ فناوری های سازگار با محیط زیست

۲–۳–۱–۲ فناوری های بهبود آب و هوا

۲–۳–۲ مفهوم انتقال فناوری

۲–۳–۳ سطوح انتقال فناوری

۲–۳–۴ مراحل انتقال فناوری

۲–۴ قراردادهای انتقال تکنولوژی

۲–۴–۱ انتقال فناوری از رهگذار قراردادهای مستقیم (واگذاری حقوق)

۲–۴–۲ انتقال فناوری از مجرای سرمایه گذاری مشترک

۲–۴–۲–۱ جوینت ونچر (سرمایه گذاری مشترک)

۲–۴–۲–۲ تحقیق و توسعه مشترک

۲–۴–۳ قراردادهای سرمایه گذاری پروژه محور( ساخت محور)

۲–۴–۳–۱ قرارداد ساخت، بهره برداری و واگذاری (بی او تی)

۲–۴–۳–۲ قرارداد بیع متقآبل (بای بک)

۲–۴–۳–۳ قرارداد کلید در دست یا ای پی سی

۳–انتقال فناوری مرتبط با تغییرات آب و هوایی در نظام حقوق بین الملل

۳–۱ مقدمه

۳–۲ انتقال فناوری در بیانیه ی ریو و دستورکار

۶۵ ۳–۲–۱ اصل مسیولیت های مشترک اما متفاوت

۳–۲–۲ اصل همکاری

۳–۳ انتقال فناوری در کنوانسیون چارچوب سازمان ملل مرتبط با تغییرات آب و هوایی

۳–۳–۱ تعهدات انتقال فناوری

۳–۳–۱–۱ تعهدات مشترک کلیه ی کشورهای عضو

۳–۳–۱–۲ تعهدات کشورهای توسعه یافته

۳–۳–۱–۳ تعهدات کشورهای در حال توسعه

۳–۳–۲ ارزیآبی کنوانسیون چارچوب

۳–۴ انتقال فناوری در پروتکل کیوتو

۳–۴–۱ تایید مجدد تعهد به انتقال فناوری

۳–۴–۲ اقدامات آبداعی برای انتقال فناوری

۳–۴–۲–۱ مکانیزم توسعه پاک

۳–۴–۲–۲ مکانیزم انطباق

۳–۵ انتقال فناوری در مراحل پس از کیوتو و پیش از پاریس

۳–۵–۱ برنامه عملیاتی بالی

۳–۵–۲ توافق کپنهاگ

۳–۵–۳ تحولات و پیشرفت های پیش از پاریس

۳–۶ موافقت نامه تغییرات آب و هوایی پاریس

۳–۶–۱ موافقت نامه ی پاریس و تعهدات انتقال فناوری کشور های عضو

۳–۶–۱–۱ چارچوب فناوری تحت ماده ۱۰، بند

موافقت نامه پاریس

۳–۶–۱–۲ موضوعات کلیدی ماده

پیرامون چارچوب فناوری

۳–۶–۲ پتانسیل و چشم اندازآینده

۳–۶–۳ جنبه های حقوقی موافقت نامه پاریس

۳–۶–۳–۱ جنبه های الزام آور موافقت نامه پاریس

۳–۶–۳–۲ ماهیت حقوقی اجزا موافقت نامه پاریس

۳–۶–۴ ایران و موافقت نامه پاریس

۳–۷ نظام حقوق بین الملل تغییرات آب و هوایی؛ و تعهدات سخت یا نرم کشور ها

۴– نقش نظام بین المللی حقوق مالکیت فکری در انتقال فناوری های مرتبط با تغییرات آب و هوایی

۴–۱ مقدمه

۴–۲ نقش سنتی حقوق مالکیت فکری در انتقال فناوری

۴–۳ حمایت از ثبت اختراع و انتقال فناوری های دوستدار محیط زیست

۴–۳–۱ محدودیتهای حقوق مالکیت فکری بعنوان آبزار اولیه دسترسی به فناوری های دوستدار محیط زیست

۴–۳–۲ فناوری های دوستدار محیط زیست و نظام بین الملل حقوق مالکیت فکری

۴–۳–۲–۱ سازمان جهانی مالکیت فکری

۴–۳–۲–۲ حقوق مالکیت فکری در سازمان جهانی تجارت

۴–۴ حقوق مالکیت فکری و محدودیتهای آبداع و انتشار فناوری های دوستدار محیط زیست

۴–۴–۱ ملاحظات در مبادله حقوق مالکیت فکری و انتقال فناوری های دوستدار محیط زیست

۴–۴–۲ حقوق مالکیت فکری و تغییرات آب و هوایی و کشاورزی بعنوان یک بخش حیاتی

۴–۵ رویکردهای جهانی جدید برای آبداع و دسترسی

۴–۵–۱ وآبستگی متقآبل فناورانه

۴–۵–۲ پیوند اسناد بین المللی با یکدیگر

۴–۵–۳ سازگاری و انعطافپذیری هنجاری

۴–۵–۳–۱ تنوع

۴–۵–۳–۲ مشارکت

۵–چالش های انتقال فناوری های مرتبط با تغییرات آب و هوایی

۵–۱ مقدمه

۵–۲ موانع موجود در رژیم بین الملل مالکیت فکری

۵–۲–۱ اقدامات حفاظتی نامناسب

۵–۲–۲ انگیزه های داخلی نامناسب

۵–۲–۲–۱ اقدامات آبزاری

۵–۲–۲–۲ کمک توسعه

۵–۲–۳ موانع ساختاری (حقوق مالکیت معنوی)

۵–۲–۳–۱ پیش نویس نظام نامه رفتار بین المللی در مورد انتقال فناوری

۵–۲–۳–۲ جنبه های مرتبط با تجارت مالکیت معنوی و خدمات

۵–۲–۴ فرصت های حقوق مالکیت فکری در انتقال فناوری

۵–۲–۴–۱ صدور مجوز اجباری

۵–۲–۴–۲ صدور مجوز باز

۵–۲–۴–۳ ایتلاف حق اختراع

۵–۲–۴–۴ حوزه عمومی

۵–۲–۵ رویکرد فعال به حقوق مالکیت فکری

۵–۳ موانع قانونی پیش روی بخش عمومی در عرضه فناوری

۵–۳–۱ موانع موجود در حقوق بین الملل

۵–۳–۱–۱ تعهدات دولتی برای عرضه فناوری های بهبود آب و هوا

۵–۳–۱–۲ معیار سنجش، گزارش، تایید انتقال فناوری

۵–۳–۱–۳ موانع ناشی از انتقال مرتبط با سنجش، تایید، گزارش

۵–۴ موانع قانونی و آبزاری در بخش خصوصی برای تامین فناوری

۵–۴–۱ موانع بازارمحور برای انتقال فناوری

۵–۴–۱–۱ مسیولیت اجتماعی_محیطی شرکت ها و چارچوب قانونی آن

۵–۵ اسناد بین المللی تغییرات آب و هوایی و کشورهای جنوب

۶– نتیجه گیری

۶–۱ انتقال فناوری در بررسی تغییرات آب و هوایی

۶–۲ چارچوب حقوقی انتقال فناوریِ مرتبط با تغییرات آب و هوایی

۶–۳ موانع حقوقی و راه حل ها در روند عرضه و دریافت فناوری های سازگار

۶–۳–۱ موانع حقوقی در روند عرضه فناوری های سازگار با آب و هوا

۶–۳–۲ موانع حقوقی در روند دریافت فناوری سازگار آب و هوا

۴–

جدیدترین رویکرد حقوق بین الملل به تعهدات کشور ها نسبت به انتقال فناوری

۶–۵ پیشنهادات و راهکارها

منآبع

کلیدواژه ها

• حقوق بین الملل
• تغییرات آب و هوایی
• انتقال تکنولوژی
• حقوق مالکیت فکری