جاسوسی در حقوق بین‌الملل و مسئولیت بین‌المللی دولت در قبال آن
جاسوسی در حقوق بین‌الملل و مسئولیت بین‌المللی دولت در قبال آن نام مقاله ای است از الهام امین زاده و امیر لهراسبی که در شماره سه دوره پنجاه و یک (پاییز 1400) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
حکومت‌ها همواره به‌منظور حفاظت از امنیت ملی و مقابله با تهدیدات داخلی و بین‌المللی، در پی کسب اطلاعات محرمانه و راهبردی سایر کشور‌ها هستند تا بدین‌وسیله سیاست‌های خود را به‌صورت پنهان، در کشور هدف پیاده کنند. این امر، در بیشتر موارد، سبب ورود خسارت‌های متعدد به کشور قربانی می‌شود. اما سؤال این است که آیا جاسوسی از سوی دولت‌ها، می‌تواند برای آنان ایجاد مسئولیت کند یا خیر؟ با عنایت به نبود هیچ مقرره‌ای در حقوق بین‌الملل در خصوص جاسوسی، اختلاف نظرهای بسیاری در خصوص وضعیت حقوقی عمل جاسوسی وجود دارد. پژوهش حاضر ابتدا، جایگاه جاسوسی در حقوق بین‌الملل را روشن می‌سازد و سپس اصلی‌ترین عنصر تحقق مسئولیت، یعنی انتساب را ارزیابی می‌کند. در نهایت پس از احراز مسئلة انتساب، در بخش پایانی تحقیق، شرایط اقامة دعوا در محاکم و اقدامات جایگزین تجزیه‌وتحلیل می‌شود. یافته‌های تحقیق نشان داد عمل جاسوسی به‌دلیل مغایرت با اصول و قواعد حقوق بین‌الملل فعل متخلفانة بین‌المللی محسوب می‌شود و ارتکاب آن موجب مسئولیت است؛ لیکن با توجه به آنکه معمولاً امکان طرح دعوای حقوقی در محاکم بین‌المللی وجود ندارد، توسل به شیوه‌های سیاسی و اقدام متقابل، مؤثرترین راهکار توصیه‌شده در پرونده‌های جاسوسی است.
کلیدواژه‌ها
- انتساب
- جاسوسی
- حقوق بین الملل
- فعل متخلفانه بین المللی
- کسب اطلاعات
- مسئولیت بین المللی