جایگاه اصل حقوق بشریِ حیثیت و منزلت انسانی در حقوق قراردادها
جایگاه اصل حقوق بشریِ حیثیت و منزلت انسانی در حقوق قراردادها نام مقاله ای است از ایرج بابایی و مرتضی ترابی که در شماره صد و چهارده دوره 85(تابستان1400) مجله حقوقی دادگستری منتشر شده است.
چکیده
حقوق بشر به‌طور سنتی در حقوق عمومی و در روابط دولت ـ شهروند مورد بحث بوده است، اما این به معنای نفی تأثیر آن در حقوق خصوصی نیست. در حقوق قراردادها اصولی نظیر حاکمیت اراده یا آزادی قراردادها هم‌سو با اصول حقوق بشر است اما برای حمایت همه‌جانبۀ حقوق بنیادین بشری کافی نیست. بدین منظور ضرورت دارد اصول دیگری که می‌تواند به‌عنوان اصولی هم‌سو با اصول سنتی در حقوق قراردادها نقش ایفا نماید، لحاظ گردد. پایه‌ای‌ترین اصل حقوق بشر، اصل حیثیت و منزلت انسانی است. سؤال این است که این اصل با چه ابعاد و با چه شیوه‌ای در حقوق قراردادها قابل اعمال است؟ و آیا حقوق بنیادینِ برآمده از این اصل با قرارداد قابل‌اسقاطند؟ در این مقاله تبیین شده که اصل حریت دربردارندۀ حقوق مهمی چون کرامت انسانی، حق احترام به زندگی خانوادگی بوده و اصل منع تبعیض می‌تواند به‌عنوان عامل محدودکنندۀ اراده باشد و مانع نفوذ شرط یا قرارداد مخالف آن‌ها شده و حق‌های بنیادین برآمده از اصول موصوف به‌عنوان حقوق کلی مدنی، غیرقابل انصراف یا اسقاطند. روش تحقیق کتابخانه‌ای و با مطالعه رویۀ قضایی کشورها و ایران بوده است.
کلید واژه ها
- حیثیت و منزلت انسانی
- حریت
- منع تبعیض
- حقوق قراردادی