جایگاه حقوق بشر در سیاست خارجی اتحادیه اروپا

عنوان	جایگاه حقوق بشر در سیاست خارجی اتحادیه اروپا
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	مهزاد صفاری نیا
استاد راهنما	عباسعلی کدخدایی الیادرانی
استاد مشاور	حمید الهویی نظری، سید کاظم سجادپور
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه تهران

جایگاه حقوق بشر در سیاست خارجی اتحادیه اروپا عنوان رساله ای است که توسط مهزاد صفاری نیا، با راهنمایی عباسعلی کدخدایی الیادرانی و با مشاوره حمید الهویی نظری و سید کاظم سجادپور در سال ۱۳۹۶ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

در سه دهه اخیر، حقوق بشر به یکی از جدی ترین مباحث بین المللی بدل شده و هیچ گاه همانند امروز در سیاست خارجی، تعاملات دوجانبه و چند جانبه کشورها مطرح نبوده و امنیت ملی کشورها را متاثر نساخته است. دلیل این درهم تنیدگی را می توان درگسترش، عمومی و فراگیر بودن بحث حقوق بشر، گسترش و تعدد بازیگران، توانمند تر شدن افراد به عنوان بازیگران موثر، استفاده ابزاری از حقوق بشر برای مقاصد سیاسی دانست. درمجموع آنکه، حقوق بشر از امری فکری و ذهنی صرف به امری حیاتی و راهبردی که با حیات سیاسی کشورها ارتباط پیدا کرده، تغییر ماهیت داده است. این رساله جایگاه حقوق بشر درسیاست خارجی اتحادیه اروپا را از ابعاد مختلف شناسایی، تبیین ومورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. بررسی حاضر روشن می سازد که رویکردهای هنجار محور اصولی و عمل گرایی هنجاری چارچوب های نظری دقیقی برای توصیف وضعیت موجود حقوق بشر درسیاست خارجی اتحادیه اروپا است که چگونگی دستیابی به این توصیف و تحلیل ابعاد آن دربررسی حاضر به تفضیل ارایه شده است. پیمان نامه های اتحادیه اروپا در هیچ کجا صراحتا به مساله ی حقوق بشر اشاره نکرده اند زیرا اتحادیه اروپا درابتدا به عنوان یک نهاد اقتصادی تعریف شده است. پس از آنکه حقوق بشر شکل اجتماعی و اقتصادی به خود گرفت، رفته رفته تکامل یافت و طی سه دهه ی اخیر علاوه بر تبدیل شدن به یک راهبرد اصلی در عرصه ی سیاست داخلی، به یکی از شاخصه های محوری سیاست خارجی اتحادیه اروپا بدل گشت. در عین حال، تصمیمات، سیاستگزاری ها واقدامات مربوط به حوزه حقوق بشر تا کنون توسط یک نهاد خاص در اتحادیه اروپا هماهنگ نشده اند، بلکه تمامی سازمان های این اتحادیه به نحوی خود را درگیر مساله ی حقوق بشر کرده اند تا جایی که با گذشت زمان، به جای خلق یک نظام منسجم و یک دست در این زمینه، قوانین و بازیگران جدیدی به آن وارد شده اند و ساز و کارهای موجود درآن پیچیده و پیچیده تر گشته است. ابزارها و دیپلماسی سیاست خارجی اروپا در زمینه ی تعاملات فراملی تنها در حوزه سیاسی نیست، بلکه اتحادیه اروپا درتعاملات فراملی علاوه بر ابزارهای سیاسی خود از ظرفیت ها والزامات حقوقی نیز استفاده می کند. ظهور و بروز و ترویج قوانین نرم در تعاملات فراملی و سیاست خارجی اتحادیه اروپا توسط دیوان دادگستری اتحادیه اروپا و رهنمودهای حقوق بشری نمود می یابد. گرچه هنوز به طور قطع نمی توان گفت اتحادیه اروپا در سیاست خارجی خود به ویژه درحیطه حقوق بشر عملکردی یکدست و یکسان از خود نشان داده است اما این پژوهش سعی دارد تا با بررسی روند مفهومی وتاریخی حقوق بشردراروپا به جایگاه حقوق بشر در سیاست خارجی اتحادیه اروپا ودرنهایت بررسی و تطبیق رویکرد هنجاری و عملی اتحادیه درعالم واقع بپردازد.

کلیدواژه ها

• حقوق بشر
• سیاست خارجی