جایگاه کشف علمی جرایم و تاثیر آن بر حقوق متهم

عنوان	جایگاه کشف علمی جرایم و تاثیر آن بر حقوق متهم
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	حسام الدین قاموس مقدم
استاد راهنما	غلامرضا محمدنسل
استاد مشاور	شهرام موسوی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۳
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

جایگاه کشف علمی جرایم و تاثیر آن بر حقوق متهم عنوان پایان نامه ای است که توسط حسام الدین قاموس مقدم، با راهنمایی غلامرضا محمدنسل و با مشاوره شهرام موسوی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

پیچیدگی های موجود در روابط اجتماعی در جهان امروز، نحوه ارتکاب جرایم را پیچیده کرده و کشف جرایم پیچیده نیازمند ابزارهای پیچیده و فنی است و دیگر از طرق سنتی و دیرین نمی توان به همه نیازهای جامعه برای کشف جرم پاسخ داد. از سوی دیگر، حقوق متهم شاخصه و معیاری جدی مبنی بر توجه هر جامعه به حقوق انسانی به شمار می آید. آنچه به عنوان مساله ای اساسی باید به آن پرداخت، راهکارهای تامین حقوق متهم در مراحل گوناگون رسیدگی به یک پرونده کیفری از مرحله کشف جرم تا اجرای حکم است. در این پژوهش تلاش شده که اولا کشف علمی جرایم و جایگاه آن در نظام عدالت کیفری و ادله اثبات دعوی مورد واکاوی قرار گیرد، ثانیا حقوق متهم در قوانین داخلی و اسناد بین المللی مورد تدقیق و تبیین قرار گرفته و در نهایت، اثر کشف علمی جرایم بر حقوق متهم مورد بررسی قرار گیرد. اهمیت موضوع این پژوهش، ناشی از اهمیت مبرا بودن دامان دستگاه های انتظامی و قضایی از هر گونه تضییع حقوق متهم و همچنین تلاش برای به کارگیری روش های علمی برای کشف حقیقت است. از سوی دیگر، امروزه قدرت های بزرگ، موضوعات حقوق بشری را دستاویز و بهانه ای برای اهداف نامشروع خود و اعمال فشار بر ملت ها می کنند. بر همین اساس ضروری به نظر می رسد که با اتخاذ شیوه هایی که موارد نقض حقوق انسانی را کاهش می دهد، فشارها را کاهش دهیم. لذا پرداختن به این موضوع (موضوع پژوهش) از باب ملی نیز امری ضروری به نظر می رسد و می تواند دریچه ای به سوی کاهش فشارها و به تبع آن افزایش کیفیت زندگی مردم باشد. هدف از این پژوهش، بررسی جایگاه کشف علمی جرایم و تاثیر آن بر هر یک از حقوق جسمانی، قضایی و معنوی متهم است. بر همین مبنا، دو سوال اصلی که در این تحقیق سعی شده به آنها پاسخ داده شود، این است که اولا کشف علمی جرایم چه جایگاهی در میان ادله اثبات دعوای کیفری دارد؟ و ثانیا کشف علمی جرایم چه تاثیری بر حقوق متهم دارد؟ این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی، تدوین و برای جمع آوری اطلاعات و داده ها از روش کتابخانه ای استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که اولا کشف علمی جرایم در عداد ادله اثبات دعوای کیفری، جایگاه اماره قضایی را دارد، ثانیا نفس استفاده از شیوه های علمی کشف جرم و بهره گیری از نظر کارشناسی در امر کیفری، در رعایت حقوق متهم در هر سه بعد جسمانی، قضایی و معنوی، اثر مثبت دارد اما برخی شیوه ها یا روندها در مسیر کشف علمی جرایم ممکن است برخی حقوق متهم را در معرض تهدید قرار دهد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

کلیات

مقدمه ۲

۱ طرح مساله ۳

۲ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ۴

۳ پیشینه تحقیق ۶

۴ سوالات اصلی و فرعی ۱۱

۵ فرضیه های تحقیق ۱۱

۶ اهداف اصلی و فرعی ۱۲

۷ روش تحقیق ۱۳

۸ ساماندهی تحقیق ۱۳

فصل اول: ادله اثبات دعوای کیفری و جایگاه کشف علمی جرایم در آن

۱–۱: نظام دلایل کیفری و سیر تکامل آن ۱۷

۱–۱–۱: دوره باستان ۱۷

۱–۱–۲: دوره دلایل مذهبی ۱۸

۱–۱–۳: دوره دلایل قانونی ۱۸

۱–۱–۴: دوره دلایل معنوی ۱۹

۱–۱–۵: دوره دلایل علمی ۲۰

۱–۱–۶: دلایل اثبات دعوای کیفری در ایران ۲۱

۱–۱–۶–۱: دلایل اثبات دعوای کیفری پیش از انقلاب ۲۲

۱–۱–۶–۲: دلایل اثبات دعوای کیفری پس از انقلاب ۲۲

۱–۲: ادله اثبات دعوای کیفری ۲۳

۱–۲–۱: تعریف دلیل و اماره ۲۳

۱–۲–۲: اقرار ۲۵

۱–۲–۲–۱: ارزش قضایی اقرار ۲۶

۱–۲–۲–۲: ایرادات وارد بر اقرار ۲۸

۱–۲–۳: شهادت ۲۹

۱–۲–۳–۱: ارزش قضایی شهادت ۳۰

۱–۲–۳–۲: ایرادات وارد بر شهادت ۳۱

۱–۲–۴: سوگند ۳۲

۱–۲–۴–۱: ارزش قضایی سوگند ۳۲

۱–۲–۴–۲: ایرادات وارد بر سوگند ۳۳

۱–۲–۵: علم قاضی ۳۳

۱–۲–۵–۱: نظرات موافق و مخالف حجیت علم قاضی ۳۴

۱–۲–۵–۲: علم قاضی در قوانین و رویه قضایی ۳۸

۱–۲–۶: کارشناسی ۴۱

۱–۲–۶–۱: حجیت و اعتبار قضایی نظر کارشناسی ۴۲

۱–۲–۶–۲: کارشناسی در قوانین ایران و رویه قضایی ۴۳

۱–۲–۶–۳: قلمرو کارشناسی ۴۶

۱–۲–۶–۴: مصادیق تاثیر نظریه کارشناسی در پرونده کیفری ۴۷

۱–۲–۷: گزارش ضابطان ۴۸

۱–۲–۷–۱: انواع گزارش های قضایی ضابطان ۴۸

۱–۲–۷–۲: اعتبار قضایی گزارش ضابطان و ایرادات وارد بر آن ۴۹

۱–۳: کشف علمی جرایم ۵۱

۱–۳–۱: تعاریف مختلف کشف علمی جرم ۵۲

۱–۳–۲: تاریخچه کشف علمی جرم ۵۴

۱–۳–۲–۱: کشف علمی جرم در دوران باستان ۵۵

۱–۳–۲–۲: کشف علمی جرم در اسلام ۵۸

۱–۳–۲–۳: کشف علمی جرم در جهان معاصر ۵۹

۱–۳–۲–۴: کشف علمی جرم در ایران معاصر ۶۵

۱–۳–۳: مهم ترین علوم قانونی و شیوه های علمی کشف جرم ۶۹

۱–۳–۳–۱: چشم انداز آینده علوم قانونی ۸۰

۱–۳–۳–۲: تصوراتی متفاوت از واقعیت علم قانونی ۸۶

۱–۳–۴: جایگاه کشف علمی جرایم ۸۸

۱–۳–۴–۱: جایگاه کشف علمی جرایم در قوانین ۹۰

۱–۳–۴–۲: جایگاه کشف علمی جرایم در رویه قضایی ۹۹

فصل دوم: حقوق متهم و نقش کشف علمی جرایم در تامین آن

۲–۱: حقوق متهم در قوانین داخلی و اسناد بین المللی ۱۰۷

۲–۱–۱: تعریف متهم ۱۰۷

۲–۱–۲: مبانی و منابع موثر در حقوق متهم ۱۰۷

۲–۱–۳: حقوق جسمانی متهم ۱۰۹

۲–۱–۳–۱: حق حیات ۱۰۹

۲–۱–۳–۲: حق سلامت ۱۱۰

۲–۱–۴: حقوق قضایی متهم ۱۱۱

۲–۱–۴–۱: حق استفاده از اصل برایت ۱۱۱

۲–۱–۴–۲: حق منع تعقیب و توقیف خودسرانه ۱۱۲

۲–۱–۴–۳: حق ممنوعیت شکنجه ۱۱۵

۲–۱–۴–۴: حق سکوت ۱۲۲

۲–۱–۴–۵: حق ضرورت تسریع در رسیدگی ۱۲۳

۲–۱–۴–۶: حق تفهیم اتهام، عدم طرح سوالات تلقینی و ممنوعیت تحریف اظهارات ۱۲۵

۲–۱–۴–۷: حق صدور قرار تامین متناسب ۱۲۸

۲–۱–۴–۸: حق داشتن وکیل ۱۲۹

۲–۱–۴–۹: حق دادرسی منصفانه ۱۳۵

۲–۱–۴–۱۰: حق تجدیدنظرخواهی ۱۳۷

۲–۱–۵: حقوق معنوی متهم ۱۳۹

۲–۱–۵–۱: حق محرمانه بودن تحقیقات و حفظ حریم خصوصی ۱۴۰

۲–۱–۵–۲: حق ممنوعیت رفتارهای تحقیرآمیز ۱۴۳

۲–۱–۶: موانع حقوق متهم ۱۴۴

۲–۱–۶–۱: موانع قانونی حقوق متهم ۱۴۵

۲–۱–۶–۲: موانع ساختاری و فراقانونی حقوق متهم ۱۴۹

۲–۱–۶–۳: نقض حقوق متهم در جریان تحصیل دلیل ۱۵۰

۲–۲: کشف علمی جرایم و حقوق جسمانی متهم ۱۵۳

۲–۲–۱: تاثیر کشف علمی جرم بر حق حیات ۱۵۳

۲–۲–۲: تاثیر کشف علمی جرم بر حق سلامت ۱۵۳

۲–۳: کشف علمی جرایم و حقوق قضایی متهم ۱۵۵

۲–۳–۱: تاثیر کشف علمی جرم بر حق استفاده از اصل برایت ۱۵۶

۲–۳–۲: تاثیر کشف علمی جرم بر حق منع تعقیب و توقیف خودسرانه ۱۵۷

۲–۳–۳: تاثیر کشف علمی جرم بر حق ممنوعیت شکنجه ۱۶۰

۲–۳–۴: تاثیر کشف علمی جرم بر حق سکوت ۱۶۳

۲–۳–۵: تاثیر کشف علمی جرم بر حق ضرورت تسریع در رسیدگی ۱۶۴

۲–۳–۶: تاثیر کشف علمی جرم بر حق تفهیم اتهام، عدم طرح سوالات تلقینی و ممنوعیت تحریف اظهارات ۱۶۵

۲–۳–۷: تاثیر کشف علمی جرم بر حق صدور قرار تامین متناسب ۱۶۷

۲–۳–۸: تاثیر کشف علمی جرم بر حق تجدیدنظرخواهی ۱۷۱

۲–۴: کشف علمی جرایم و حقوق معنوی متهم ۱۷۳

۲–۴–۱: تاثیر کشف علمی جرم بر حق حفظ حریم خصوصی متهم ۱۸۱

۲–۴–۲: تاثیر کشف علمی جرم بر حق ممنوعیت رفتارهای تحقیرآمیز ۱۹۱

نتیجه گیری ۱۹۴

پیشنهادات ۱۹۹

فهرست منابع ۲۰۵

کلیدواژه ها

• حقوق متهم
• علم قاضی
• کشف جرم
• حقوق جزا
• ادله اثبات کننده موضوع دعوی
• کشف علمی جرم
• حقوق متهم
• علم قاضی
• علوم قانونی