جبران زیان معنوی ناشی از جرم
 | |
| عنوان | جبران زیان معنوی ناشی از جرم |
|---|---|
| نویسنده | پیام فروزنده |
| محور موضوعی | مسئولیت مدنی |
| سال نشر | ۱۴۰۳ |
| منتشر شده در | حقوق مسئولیت مدنی؛ توجیه و نقد رویه قضایی |
جبران زیان معنوی ناشی از جرم عنوان مقاله ای از پیام فروزنده است که در کتاب حقوق مسئولیت مدنی؛ توجیه و نقد رویه قضایی منتشر گردیده است.
چکیده
ارتکاب جرم در غالب موارد، همراه با ورود ضرر و زیان به دیگران است. در برخی موارد این ضرر و زیان به نحو مستقیم بر شخص یا اشخاص معینی وارد می شود که مقنن آن ها را در دعوای عمومی ناشی از جرم، شاکی و در دعوای خصوصی ناشی از جرم، مدعی خصوصی می نامد. همچنین گاهی اوقات زیان وارد شده به اشخاص قابل مشاهده و لمس نیست و از نوع معنوی است. از سوی دیگر، با وجود تفکیک مراجع طرح دعوای حقوقی و کیفری از یکدیگر، مقنن تحت شرایطی و به صورت استثنائی اجازه طرح دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم را در دادگاه کیفری رسیدگیکننده به همان جرم داده است. دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم، همانند سایر دعاوی مسئولیت مدنی از سه رکن ضرر، فعل زیانبار و رابطه سببیت میان ضرر و فعل زیانبار تشکیل شده است و تنها در فرضی که هر سه رکن احراز شوند، شخص مسئولیت جبران خسارت را در برابر زیان دیده خواهد داشت. لکن به جهت اینکه چنین دعوایی از منظر جنبه عمومی آن در دادگاه کیفری، بررسی شده است و قاعده نیز اقتضای تبعیت دعوای خصوصی از دعوای عمومی می کند، بررسی دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم و ارکان آن با چنین دیدگاهی ضروری و مفید می نماید. به علاوه، با وجود تصریح مقنن بر قابل مطالبه بودن زیان معنوی ناشی از جرم، رویه قضایی مستحکمی در این خصوص دیده نمی شود و نقد و تحلیل آرای صادر شده در این زمینه سودمند خواهد بود. به همین جهت در ادامه، آرای بدوی و تجدیدنظر یک پرونده را در خصوص جبران خسارت معنوی ناشی از جرم تحلیل و بررسی خواهیم کرد.
واژگان کلیدی
- جرم
- خسارت معنوی
- زیان ناشی از جرم
- ضرر
- مسئولیت کیفری
- مسئولیت مدنی