جرایم مبتنی بر ترک فعل نسبت به کودکان در پرتو جرم انگاری افتراقی
 | |
| عنوان | جرایم مبتنی بر ترک فعل نسبت به کودکان در پرتو جرم انگاری افتراقی |
|---|---|
| رشته | حقوق کیفری اطفال و نوجوانان |
| دانشجو | مهدیه رستم زاده |
| استاد راهنما | مهرنوش ابوذری |
| استاد مشاور | محمود مهدوی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه تهران |
جرایم مبتنی بر ترک فعل نسبت به کودکان در پرتو جرم انگاری افتراقی عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدیه رستم زاده، با راهنمایی مهرنوش ابوذری و با مشاوره محمود مهدوی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران دفاع گردید.
چکیده
یکی از مهم ترین تحولات نظری و عملی در گفتمان های جدید ناظر بر حمایت کیفری از کودکان و نوجوانان، لزوم یکسان انگاریِ فعل ها و ترک فعل های آسیب رسان و مخاطره آمیز نسبت به این قشر حساس و آسیب پذیر جامعه است. با اینکه ترک فعل های مجرمانه، اساسا در حقوق کیفری، یک امر استثنایی محسوب می شود و جرم انگاری ترک فعل ها نیز اقدامی استثنایی به شمار می رود، اما بر مبنای اصل مورد اشاره در بالا، ترک فعل ها نیز همانند فعل ها، می توانند منشا آسیب و مخاطره برای کودکان و نوجوانان باشند و بنابراین، جرم انگاری و کیفرگذاری نسبت به آن ها نیز باید صورت گیرد تا در نهایت، بتوان حمایت کیفری افتراقی را از کودکان و نوجوانانی که به واسطه وقوع ترک فعل های آسیب زا، در معرض مخاطرات جسمانی، روانی، عاطفی و جنسی و جنسیتی قرار می گیرند، عملی ساخت. بر این اساس، موضوع تحقیق حاضر، جرم انگاری افتراقیِ ترک فعل های مخاطره آمیز نسبت به کودکان و نوجوانان و رویکرد نظام کیفری ایران نسبت به این موضوع است. افتراقی بودن جرم انگاری نسبت به ترک فعل ها به طور معمول، به صورت تشدید مجازات ها نسبت به ترک فعل های ارتکابی مخاطره آمیز نسبت به کودکان و نوجوانان حاصل می شود. مهم ترین سوالات مورد بررسی در این تحقیق این بوده است که کارکرد و اهمیت جرم انگاری افتراقی نسبت به ترک فعل ها علیه کودکان و نوجوانان و نیز آثار و پیامدهای جرم انگاری افتراقی نسبت به ترک فعل ها علیه کودکان و نوجوانان و نیز گونه های جرم انگاری های افتراقی نسبت به ترک فعل ها علیه کودکان و نوجوانان در نظام کیفری ایران کدامند؟ نتایج اصلی و عمده حاصل از این تحقیق نیز این بوده است که اولا جرم انگاری افتراقی نسبت به ترک فعل ها علیه کودکان و نوجوانان، سلسله تدابیر و اقدامات حمایتی مبتنی بر حمایت کیفری در راستای صیانت از حقوق و مصالح و منافع کودکان و نوجوانان را تکمیل می کند و می تواند به نحو مناسب تر و موثرتر و کارآمدتر، حمایت کیفری از آن ها را عملیاتی سازد. ثانیا جرم انگاری افتراقی نسبت به ترک فعل ها علیه کودکان و نوجوانان، می تواند در زمینه صیانت بهتر و موثرتر از حقوق و مصالح و منافع عالیه خردسالان و نیز مقابله کیفری با مرتکبان رفتارهای مبتنی بر ترک فعل مخاطره آمیز نسبت به کودکان و نوجوانان، کارساز باشد و ثالثا گونه های جرم انگاری افتراقی نسبت به ترک فعل ها علیه کودکان و نوجوانان را می توان عبارت دانست از: جرم انگاری ترک فعل های مبتنی بر عدم مراقبت و نظارت کافی و کامل نسبت به حقوق مادی و معیشتی و اقتصادی کودکان و نوجوانان و جرم انگاری ترک فعل های مبتنی بر عدم مراقبت و نظارت کافی و کامل نسبت به حقوق معنوی و و عاطفی کودکان و نوجوانان. نوع تحقیق حاضر، بنیادی، روش انجام تحقیق، توصیفی– تحلیلی، روش جمع آوری داده ها مطالعه کتابخانه ای و ابزار گردآوری اطلاعات در آن نیز فیش برداری است.
ساختار و فهرست پایان نامه
چکیده ز کلیات و ساختار تحقیق
۱– مقدمه
۲– بیان مساله
۳– پیشینه تحقیق
۴– اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
۵– انگیزه انتخاب موضوع
۶– سوالات تحقیق
۷– فرضیات تحقیق
۸– اهداف تحقیق
۹– نوع و روش تحقیق و ابزار گردآوری اطلاعات
۱۰– سازماندهی تحقیق و توجیه پلان
فصل اول: چیستی و ماهیت جرایم مبتنی بر ترک فعل نسبت به کودکان و نوجوانان
مبحث اول: مفاهیم بنیادین و مبانی نظری
گفتار اول: مفاهیم بنیادین
گفتار دوم: فلسفه جرم انگاری ترک فعل ها نسبت به کودکان و نوجوانان
بند اول: فلسفه جرم انگاری ترک فعل
بند دوم: مبانی جرم انگاری در ترک فعل نسبت به کودکان و نوجوانان
بند اول: مبانی اخلاقی – فلسفی
بند دوم: مبانی حقوقی – قضایی
بند سوم: مبانی فرهنگی – اجتماعی
مبحث دوم: مولفه های موثر در وقوع ترک فعل نسبت به کودکان و نوجوانان
گفتار اول: مولفه های فرهنگی
بند اول: مولفه های سنتی
۱– تلقی از رابطه کودک و نوجوان با والدین به عنوان امری خصوصی
۲– حاکمیت ارزش های نظام فرهنگی سنتی
۳– نفوذ انگاره های مالکانه
۴– عدم رشد و توسعه مفاهیم بنیادین حقوق بشر و حقوق شهروندی کودکان و نوجوانان در بستر فرهنگ جامعه
۵– الزام معنوی به سکوت و عدم واکنش در برابر بهره کشی ها و آزارها نسبت به خردسالان
بند دوم: مولفه های مدرن
۱– بسترهای معنوی
۱–۱ اضمحلال خانواده
۱–۲ فروپاشی بنیان های اخلاقی – معنوی و ترویج فرهنگ لذت گرایی
۲– بسترهای مادی
–۳مولفه های اجتماعی
الف: اعتیاد کودک
ب: اعتیاد اعضای خانواده
ج: عوامل اقتصادی
د: طلاق
ه: وقوع رفتارهای آزاردهنده نسبت به کودکان و نوجوانان(جنبه ایجابی)
و: حذف کارکردهای مطلوبی که فقدان آن ها کودک آزاری محسوب می شود (جنبه سلبی)
ز: فرار کودکان و نوجوانان
ح: تثبیت موقعیت آسیب پذیر کودک و نوجوان
ط: تبدیل کودک به کالای جنسی
فصل دوم: رویکرد نظام حقوقی ایران در جرم انگاری افتراقی ترک فعل نسبت به کودکان و نوجوانان
مبحث اول: ضرورت های حاکم بر جرم انگاری افتراقی ترک فعل نسبت به کودکان و نوجوانان
گفتار اول: پایه های شناسایی جرایم ترک فعل در نظام حقوقی ایران
بند اول: یکسان انگاری آثار و تبعات منفی ترک فعل ها و فعل های مخاطره آمیز نسبت به کودکان و نوجوانان
بند دوم: ضرورت حمایت همه جانبه از کودکان و نوجوانان و پیشگیری از بزهدیدگی آن ها
بند سوم: عدم تردید در آسیب زایی و مخاطره آمیزی ترک فعل های مبتنی بر غفلت و سهل انگاری نسبت به کودکان و نوجوانان
بند چهارم: آسیب زایی ترک فعل های عمدی و غیر عمدی نسبت به کودکان و نوجوانان ۵۰ گفتار دوم: زمینه های جرم انگاری در ترک فعل نسبت به کودکان و نوجوانان
بند اول: زمینه ها و قواعد توجیهی مبتنی بر اسناد بین المللی
الف: اسناد بین المللی عام
۱–اعلامیه جهانی حقوق بشر
۲– میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
ب: اسناد بین المللی خاص
۱– کنوانسیون حقوق کودک
۲– سند مقررات سازمان ملل متحد برای حمایت از خردسالان محروم از آزادی ها و حق های بشری
مبحث دوم: مصداق شناسی و ارزیابی جرایم مبتنی بر ترک فعل نسبت به کودکان و نوجوانان در نظام کیفری ایران
بند اول: قوانین عام
الف: در جرایم مستوجب قصاص
ب: در جرایم مستوجب حد
ج: در جرایم مستوجب دیه
د: در جرایم مستوجب تعزیر
بند دوم: قوانین خاص
۱– قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب ۱۳۹۹
۱–۱ ماده ۷(ممانعت از تحصیل کودکان و نوجوانان)
۱–۲ ماده ۸(ترک تحصیل کودکان و نوجوانان)
۱–۳ ماده ۹(بی توجهی و سهل انگاری اشخاص غیر از والدین)
۱–۴ ماده ۱۷(خودداری از ممانعت از وقوع خطر شدید نسبت به کودکان و نوجوانان)
۱–۵ ماده ۲۷(امتناع از وظایف از سوی مسیولان یا کارکنان نهادهای حاکمیتی)
۲– قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۱
۲–۱ ماده ۵۳(جرم ترک انفاق)
۲–۲ ماده ۵۴(ممانعت از انجام تکالیف مربوط به حضانت و ملاقات طفل و نوجوان با افراد ذیحق)
۲–۳ ماده ۴۰(خودداری از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت)
گفتار دوم: ارزیابی و آسیب شناسی رویکرد نظام حقوقی ایران در جرم انگاری افتراقی نسبت به کودکان و نوجوانان
بند اول: ظرفیت های موجود
الف: در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
ب: در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب ۱۳۹۹
۱–پیش بینی لزوم حمایت قانونی در وضعیت های مخاطره آمیز
۲– پیش بینی شکل گیری دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان در قوه قضاییه
۳– پیش بینی وظایف خاص برای سازمان های دولتی(در معنای قوه مجریه) و حاکمیتی در برابر کودکان
۴– افزایش اختیارات سازمان بهزیستی
۵– پیش بینی نظارت عمومی و جرم انگاری عدم اعلام جرایم علیه کودکان
۶– پیش بینی دادگاه های اختصاصی
۷– جرم انگاری های خاص
۸– شناسایی مسیولیت برای والدین در جرایم فرزندان و تحلیل آن
بند دوم: چالش ها و کمبودها و ارایه الگوهای مطلوب
۱–تقیید بی دلیل مفهوم آزار عاطفی
۲–تعیین مجازات های حداقل گرا نسبت به برخی موارد کودک آزاری
۳– عدم شناسایی تشکیل پرونده شخصیت برای کودکان و نوجوانان بزهدیده
۴– عدم توجه کافی به ترک فعل های مبتنی بر غفلت نسبت به میزان و نحوه دسترسی اطفال و نوجوانان به فضای مجازی
نتیجه گیری
منابع
Abstract
کلیدواژه ها
- جرم انگاری افتراقی
- ترک فعل
- کودکان و نوجوانان
- نظام کیفری ایران