جرم مشهود در حقوق ایران با نگرشی در حقوق فرانسه

عنوان	جرم مشهود در حقوق ایران با نگرشی در حقوق فرانسه
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	سمیه قاسم زاده
استاد راهنما	ایران سلیمانی
استاد مشاور	بهروز نوروزی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

جرم مشهود در حقوق ایران با نگرشی در حقوق فرانسه عنوان پایان نامه ای است که توسط سمیه قاسم زاده، با راهنمایی ایران سلیمانی و با مشاوره بهروز نوروزی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل دفاع گردید.

چکیده

در حقوق جزا جرایم به یک اعتبار به جرایم مشهود و جرایم غیر مشهود تقسیم می شوند. قانونگذار ایران صریحا تعریف مشخصی از جرایم مشهود ارایه نکرده است و صرفا مصادیقی از جرایم مشهود را بیان نموده است. قانونگذار ایران و فرانسه، در اطلاق جرم مشهود؛ تنها به جرایمی که بلافاصله پس از وقوع جرم قابل رویت باشند بسنده نبوده، بلکه جرایم دیگری را نیز شامل می شود که در اصل و ماهیت مشهود نیستند. بنابراین مشهود و غیر مشهود بودن یک جرم فقط به موجب قانون آیین دادرسی کیفری امکان پذیر است. تحقیق حاضر با هدف بررسی و مطالعه جرم مشهود در حقوق ایران با نگرشی در حقوق فرانسه و به روش توصیفی–تحلیلی انجام پذیرفته است. قوانین شکلی ایران در مورد جرایم مشهود، آیین رسیدگی سریع و با حداقل تشریفات دادرسی را پذیرفته است. مقنن در ماده ۴۵ قانون آیین دادرسی کیفری موارد مشهود تلقی شدن جرم را در ۷ بند مجزا بیان کرده است که عبارت از این است که در مریی و منظر ضابطان دادگستری واقع شود؛ ماموران یادشده بلافاصله در محل وقوع جرم حضور یابند یا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده کنند و نیز اینکه بزه دیده یا دو نفر یا بیشتر که ناظر وقوع جرم بوده اند، حین وقوع جرم یا بلافاصله پس از آن، شخص معینی را به عنوان مرتکب معرفی کنند. در ماده ۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه تنها جنایات و جنحه هایی در گروه جرایم مشهود قرار می گیرند که مجازات آنها حبس باشد، بدین معنا نه جنحه هایی که مجازاتشان فقط جزای نقدی است و نه جرایم خلافی در گروه جرایم مشهود قرار نمی گیرند. با توجه به اینکه قانونگذار ما الگوی اولیه خود را از قانون فرانسه برداشته است و به رغم مشابهت های فراوان در مسایل قانونی و به خصوص جرایم مشهود، اما در مصادیق جرم مشهود ولگرد بودن مرتکب و شخصی را که سابقه سوء کیفری داشته و به این امر در محل شهرت داشته باشد نیز مرتکب جرم مشهود قلمداد می کند که در قانون مبدا چنین مصادیقی وجود ندارد. همچنین در قانون فرانسه، تحقیقات اختصاصی جرایم مشهود بیشر ار هشت روز نمی تواند طول بکشد به طوری که مطابق ماده ۵۳ قانون این کشور اگر جرمی دارای مجازات بیشتر از ۵ سال حبس باشد، دادستان می تواند یک تمدید هشت روزه را دستور دهد، در حالی که در قانون ایران چنین محدودیت زمانی قایل نشده است. ضابطان قضایی در جرایم مشهود می توانند اقدامات لازم و فوری را برای تعقیب، دستگیری، حفظ ادله جرم و سایر فعالیت های قانونی را صورت دهند و برای مداخله در موضوع، نیازی به دستور مقام قضایی ندارند. لیکن به خاطر اصل کرامت انسانی و رعایت حقوق فردی، محدوده ی اختیارات ضابطین قضایی توسط قانونگذار روشن شده است که باید مورد توجه ضابطین قرار گیرد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه مقدمه

الف) بیان مساله

ب) سوالات تحقیق

ج) فرضیه های تحقیق

د)ضرورت تحقیق

ح) پیشینه تحقیق

ه) اهداف تحقیق

و) روش تحقیق

ی) ساماندهی تحقیق

فصل اول: کلیات و مفاهیم (تعاریف، مبانی، تاریخچه) ۱–۱– جرم مشهود و انواع آن

۱–۱–۱– جرم مشهود واقعی (موضوعی)

۱–۱–۲– جرم مشهود فرضی ( حکمی)

۱–۱–۳– جرم مشهود در حقوق فرانسه

۱–۲– ضابطان دادگستری و انواع آنها

۱–۲–۱– انواع ضابطین قضایی در حقوق ایران

۱–۲–۱–۱– ضابطین عام قضایی

۱–۲–۱–۲– ضابطین خاص قضایی

۱–۲–۱–۲–۱– روساء و معاونین زندان نسبت به امور زندانیان

۱–۲–۱–۲–۲– مامورین وزارت اطلاعات

۱–۲–۱–۲–۳– مامورین نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

۱–۲–۱–۲–۴– سایر نیروهای مسلح

۱–۲–۱–۲–۵– سایر ضابطین در قوانین خاص

۱–۲–۲– انواع ضابطین قضایی در حقوق فرانسه

۱–۲–۲–۱– افسران قضایی

۱–۲–۲–۲– ماموران پلیس قضایی

۱–۲–۲–۳– ماموران معاون پلیس قضایی

۱–۳–تعقیب کیفری

فصل دوم: ضابطین قضایی و نقش و تکلیف آنها در جرایم مشهود ۲–۱– ضوابط قانونی حاکم و شروع تعقیب در جرایم مشهود

۲–۱–۱– ضوابط قانونی حاکم بر تعقیب

۲–۱–۲– شروع به تعقیب در جرایم مشهود

۲–۱–۲–۱– جهات شروع به تعقیب در جرایم مشهود

۲–۱–۲–۲– وقوع جرم مشهود در برابر دادستان یا باز پرس

۲–۲– ویژگی و تکالیف ضابطان قضایی

۲–۲–۱– تحت نظارت بودن

۲–۲–۲– تحت تعلیم بودن

۲–۲–۳– تحت امر بودن

۲–۳– اقدامات ضابطان دادگستری در جرایم مشهود

۲–۳–۱– مسایل مربوط به حق دستگیری ضابطان در جرم مشهود

۲–۳–۲– وظایف ضابطین قضایی در تحقیقات مقدماتی

۲–۳–۳– آغاز فرآیند رسیدگی به جرم

۲–۳–۳–۱– بازداشت موقت توسط ضابطین دادگستری

۲–۳–۳–۲– عدم صلاحیت مقام قضایی محل

۲–۳–۳–۳– تفتیش و بازرسی

۲–۳–۳–۴– تحقیق و تعقیب

۲–۳–۳–۵– اجازه دخالت شهروندان

۲–۳–۴– تفاوت تحقیقات مقدماتی در جرایم مشهود و غیرمشهود

۲–۳–۵– نظارت بر اعمال ضابطان دادگستری در برخورد با جرایم مشهود

فصل سوم: مصادیق و اختصاصات جرایم مشهود ۳–۱– مصادیق جرم مشهود

۳–۱–۱– در حقوق ایران

‏۳–۱–۱–۱– واقع شدن جرم در مریی و منظر ضابطان دادگستری

۳–۱–۱–۲– حضور آنی ضابطان دادگستری در محل وقوع جرم

۳–۱–۱–۳– مشاهده آنی ضابطان دادگستری پس از وقوع جرم

۳–۱–۱–۴– ناظر بودن دو نفر یا بیشتر بر وقوع جرم

۳–۱–۱–۵– معرفی مرتکب جرم حین وقوع یا بلافاصله توسط بزه دیده

۳–۱–۱–۶– یافت شدن اسباب و ادله جرم در تصرف متهم

۳–۱–۱–۷– محرز بودن تعلق اسباب و ادله جرم به متهم

۳–۱–۱–۸– قصد فرار داشتن متهم بلافاصله پس از وقوع جرم

۳–۱–۱–۹– در حال فرار بودن متهم بلافاصله پس از وقوع جرم

۳–۱–۱–۱۰– دستگیر شدن متهم بلافاصله پس از وقوع جرم

۳–۱–۱–۱۱– وقوع جرم در منزل یا محل سکنای افراد متقاضی ورود ماموران

‏۳–۱–۱–۱۲– معرفی و اطلاع دادن توسط خود متهم بلافاصله پس از وقوع جرم

‏۳–۱–۱–۱۳– ولگرد بودن متهم و سوء شهرت وی در محل

۳–۱–۲– در حقوق فرانسه

۳–۲–اختصاصات جرایم مشهود در حقوق ایران

۳–۲–۱– تظاهر به عمل حرام

۳–۲–۲– استعمال متجاهرانه الکل

۳–۲–۳–تظاهر به قدرت نمایی

۳–۲–۴– تجاهر به قماربازی

۳–۲–۵– تظاهر غیر مسلمان به شرب خمر

۳–۲–۶– مقذوف متظاهر به فسق

۳–۳– مقایسه حقوق ایران و فرانسه در زمینه جرایم مشهود

نتیجه

پیشنهادات

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• جرم مشهود
• جرم غیرمشهود