جعل مفادی

وارونه جلوه دادن حقیقتی در سند توسط مامور تنظیم آن

در قانون

ماده 534 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، عنصر قانونی این جرم را تشکیل می دهد.جعل معنوی یا مفادی زمانی محقق میشود که اشخاص در حیطه صلاحیت خود مطالب منتسب به دیگران را تحریف میکنند بدون آنکه به ظاهر سند خدشه ای وارد شود. منظور از «تحریف»، تغییر و تبدیل کلام از حالت اصلی یا عوض کردن بعضی حروف یک کلمه است.

این نوع جعل به مانند جعل مادی میتواند با فعل یا ترک فعل محقق شود. مانند آنکه سردفتر اسم یکی از موصی لهم را در وصیت ننویسد. برخلاف جعل مادی که پس از تنظیم سند و نوشته اصیل صورت میگیرد، جعل معنوی همزمان با تنظیم سند ارتکاب می یابد.گفتنی است در جعل معنوی مرتکب هیچگونه خدشه ای در اصل سند از لحاظ اینکه آن را به‌طور متقلبانه بسازد یا تغییر دهد، ایجاد نمی‌کند بلکه مطالب منتسب به دیگران را به‌طور تحریف شده در سند یا نوشته وارد می‌نماید.ضمناً تقدیم یا تأخیر تاریخ سند با سوءنیت و عالمانه و عامدانه نوعی جعل مفادی محسوب می‌شود. هرچند نظری مخالف نیز وجود دارد که این را جعل نمی‌داند.

بنابر تصریح ماده ماده 534 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) عمل فیزیکی در این نوع جعل میتواند یکی از موارد ذیل باشد:

• تغییر موضوع یا مضمون
• تحریف گفته و نوشته یکی از مقامات رسمی
• تحریف تقریرات یکی از طرفین
• امر باطلی را صحیح و صحیحی را باطل جلوه دادن
• چیزی را که به آن اقرار نشده اقرار شده جلوه دادن

جعل مفادی اکثرا در اسناد رسمی صورت میگیرد. البته ممکن است در اسناد عادی مانند بیع نامه و قولنامه نیز این نوع جعل اتفاق بیفتد.