حقوق قراردادهای بین المللی در اسلام

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
حقوق قراردادهای بین المللی در اسلام
عنوانحقوق قراردادهای بین المللی در اسلام
رشتهحقوق بین الملل
دانشجوعباسعلی عظیمی شوشتری
استاد راهنمامحمدرضا ضیایی بیگدلی
استاد مشاور[[]]
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۷۴
دانشگاهدانشگاه علامه طباطبایی



حقوق قراردادهای بین المللی در اسلام عنوان پایان نامه ای است که توسط عباسعلی عظیمی شوشتری، با راهنمایی محمدرضا ضیایی بیگدلی در سال ۱۳۷۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

در این مقاله به بحث پیرامون یکی از موضوعات بسیار مهم حقوق بین الملل در حقوق اسلام پرداخته و سعی شده تا مطالب و دیدگاههای بیان شده به زبان روز و با همان اصطلاحاتی که بوسیلهء حقوقدانان حقوق بین الملل بکارگیری می شود و در حقوق بین الملل مورد استفاده است ، ارایه گردد و بهمین دلیل سرفصلهای بحث تقریبا سرفصلهای حقوق معاهدات بین المللی است . لذا مسایل زیر مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت : اولا در اینجا ما مدعی هستیم که اسلام دارای مجموعه ای از مقررات در زمینهء حقوق معاهدات است که ؟ در نوع خود بسیار مترقی می باشند، و بسیاری از مطالب و قواعدی را که امروزه در حقوق معاهدات بین المللی و کنوانسیون ۱۹۶۹ وین مورد بحث قرار گرفته را از مدتها قبل ارایه نموده است . ثانیا: در سیر تاریخی خود نحوه و تشریفات انعقاد قراردادهای بین المللی و موضوعاتی که مورد توافق قرار می گرفت و سیر تکاملی مربوط به تشریفات انعقاد قراردادها را نشان خواهیم داد. ثالثا: تعریفی از قرارداد بین المللی و حقوق قراردادهای بین المللی در اسلام ارایه خواهد شد. رابعا: در بحث منابع ضمن اینکه خواهیم دید منظور از منبع حقوق در حقوق اسلامی چیست ، و منابع اصلی و ریشه ای کدامند؟ و منابع فرعی کدام؟ این سوال را مطرح خواهیم کرد که آیا قراردادهای بین المللی که توسط رهبر مسلمین منعقد می شود، می تواند حداقل بعنوان یک منبع فرعی تلقی می شود؟ خامسا: در شرایط عمومی قراردادها، ابتداء شرایطی را که بعنوان شرایط شکلی قراردادها در حقوق اسلام مطرح است را بیان کرده و سپس در شرایط ماهوی خواهیم دید که دیدگاه اسلام در خصوص مشخصات نمایندگان اطراف قراردادها چیست ؟ و نمایندهء تام الاختیار دولت اسلامی در عقد قراردادهای بین المللی در دوران حضور و عصر غیبت کیست ؟ رضا و قصد چه نقشی در قراردادها دارند و عیوب رضا در حقوق اسلام کدامند و چه تاثیری در ابطال یا عدم نفوذ قراردادها خواهند داشت و منظور از مشروعیت موضوع و جهت قرارداد چیست ؟ سادسا: نظر اسلام پیرامون شکل و زبان قراردادهای بین المللی چه می باشد، و در قراردادهای منعقده توسط حکومتهای اسلامی عملا در مقدمه، متن و موخره چه مسایلی بیان می شده، زبان قراردادها چیست و آیا اصولا اسلام برای قراردادها شکل و زبان خاصی را مقرر کرده و یا آن را به اوضاع و احوال و قصد طرفین سپرده است ؟ سابعا: به بحث پیرامون انواع و طبقه بندی قراردادهای بین المللی در حقوق اسلام خواهیم پرداخت و به این سوال پاسخ داده خواهد شد که آیا بغیر از معاهدات تعیین شده در کتب فقهی می توان انواع قراردادهای دیگر با موضوعات متفاوت را منعقد نمود؟ و اصولا ماهیت قراردادهایی مثل امان، جزیهء، هدنه و صلح چه می باشد؟ ثامنا: اصول حاکم بر قراردادهای بین المللی در اسلام را بیان کرده و ضمن آن به این سوال پاسخ خواهیم داد که اگر بین مشروعیت قرارداد و مصلحت نظام اسلامی تعارضی بوجود آید، کدام یک مقدم هستند و چه کسی می تواند این امر را تعیین کند؟ تاسعا: در بحث آثار قراردادها بررسی خواهیم کرد که "رزرو" یا "حق شرط" و شرط "ملتهای کامله الواداد" چه جایگاهی در حقوق اسلامی دارند. عاشرا: مراحل انعقاد قراردادهای بین المللی را در حقوق اسلام که شامل مذاکرده، تنظیم متن، امضاء و انعقاد و احتمالا تصویب خواهد بود، بررسی می نماییم. و بالاخره ضمن بررسی آثار قراردادها، مسیلهء تغییر اوضاع و احوال و اصل "ریبوس " را در قراردادهای بین المللی اسلامی مورد بحث قرار داده و دیدگاه اسلام در خصوص اصل جانشینی در قراردادهای بین المللی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم. در تنظیم این متن سعی شده است مستقیما از منابع و متون فقهی معتبر و آراء فقهای بزرگ اسلام استفاده شود و برای اثبات ، شواهد و مدارک تاریخی مستند و قابل اطمینان مورد بهره برداری قرار بگیرد. نهایت اینکه ادعا نمی شود، این متن همهء مسایل را مورد بحث قرار داده و همهء آنچیزی را که باید و شاید ارایه کرده بلکه غرض و هدف اصلی گشایش دریچه ای جدید است برای بررسی مسایل و موضوعات جدید توام با نقطه نظرات فقهی و اسلامی که با پیگیری اندیشمندان و علمای بزرگ انشاءالله مثمر ثمر واقع خواهد شد.

کلیدواژه ها

  • لجن فعال