حقوق و تکالیف دولت ها در تامین دارو در نظام حقوق بین الملل
 | |
| عنوان | حقوق و تکالیف دولت ها در تامین دارو در نظام حقوق بین الملل |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | نگار نامی پارسا |
| استاد راهنما | سیدقاسم زمانی |
| استاد مشاور | فیصل عامری |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۸۹ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
حقوق و تکالیف دولت ها در تامین دارو در نظام حقوق بین الملل عنوان پایان نامه ای است که توسط نگار نامی پارسا، با راهنمایی سیدقاسم زمانی و با مشاوره فیصل عامری در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
حق دسترسی به دارو صریحا در هیچ سند بین المللی لازم الاجرایی ذکر نگردیده و از این رو شاید در بادی امر، امکان اثبات حقوق و تکالیف در دسترسی به دارو و تامین آن را دشوار بنماید. اما ارتباط ناگسستنی حق دسترسی به دارو با حق بر سلامت این امکان را می دهد که مباحث مرتبط با حق بر سلامت در خصوص حق دسترسی به دارو نیز اعمال گردند. این حق یک حق بشری بوده و فرد در ابتدا آن را از دولت خود مطالبه می نماید. از سوی دیگر دولت به لحاظ وظایفی که در قبال شهروندان خود دارد، در صورت ناتوانی در ایفای وظیفه ی خود، می تواند جهت دسترسی به دارو از جامعه ی بین المللی تقاضای کمک نماید. اما باید میان تکلیف دولت در تامین دارو برای شهروندان خود و تکلیف دولت در تامین دارو برای شهروندان سایر دولت ها در چارچوب حقوق بین الملل قایل به تفکیک شد، چرا که بر اساس مقررات حقوق بین الملل، گستره ی تکلیف دولت ها در قبال شهروندان خود، وسیع تر از محدوده ی تکلیف آن ها در قبال شهروندان سایر دولت ها است. اما به هر ترتیب، تکلیف در هر دو مورد وجود دارد که به فراخور موقعیت متفاوت است. تکلیف دولت به تامین و عرضه ی دارو برای شهروندانش در اغلب موارد در چارچوب تعهد به نتیجه قرار می گیرد که حتی در راستای ایفای تعهد ناظر بر حفظ حیاط شهروندانشان، می توانند سایر تعهدات خود را نادیده انگارند. و چنان چه دولت در راستای ایفای تعهداتش با مشکلاتی مواجه گردد مانند عدم توانایی مالی، بروز بحران، جنگ و ... تکلیف وی به تامین دارو، به حق وی به نمایندگی از شهروندانش در جامعه ی بین المللی تبدیل می شود. تعهد دولت ها تنها در موارد خاصی در برابر شهروندان دولت دیگر معنا و مفهوم می یابد چرا که حقوق بشر تا کنون به جز تعهدات عام شمول، دولت ها را صرفا در برابر شهروندان خودشان متعهد نموده است. در خصوص تفسیر تعهدات عام شمول نیز نمی توان از آنچه که در نظریات تفسیری و رویه ها ملاحظه می گردد دیدگاهی فراتر داشت. لذا تعهدات دولت ها در مقابل شهروندان سایر دولت ها در زمانی که نقض حق دسترسی به دارو خارج از قلمرو سرزمینی شان صورت می پذیرد، محدود به موارد مصرح در حقوق بشردوستانه ی بین المللی و تحریم اقتصادی و آن هم صرفا ناظر به داروهای حیاتی می شود. در سایر موارد دولت ها در قبال یکدیگر متعهد به احترام به حق دسترسی به دارو و همکاری در جهت نیل آنان به حداقل نیازهای ضروری هستند. که این تعهدات جنبه ی اخلاقی داشته و در عمل چندان رعایت نمی شوند، چرا که حدود آن معین نگردیده است. نظر به مفهوم حاکمیت مطلق و استقلال تام در اقدامات یک جانبه، واحدهای محلی متاثر از تحولات بین المللی و گسترش معاهدات ناظر بر حقوق بشر و ایجاد نهادها و تاسیسات حقوقی دستخوش تحول شده است. همچنین ماهیت در حال تحول حقوق بین الملل از حاکمیت محور به سوی فردمحور و نیز گسترش نگرانی های بین المللی در زمینه ی حق بر سلامت و دسترسی به دارو ناشی از بحران ها و بیماری های فراگیر تا حدی که از موضوعات نوین در مباحث مخل صلح و امنیت بین المللی گشته است، می تواند زمینه را برای ایجاد یک معاهده ی بین المللی در زمینه ی دسترسی به دارو فراهم نماید.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
فصل اول: مبانی نظری و عملی حق دسترسی به دارو ۷
مبحث اول: حق دسترسی به دارو؛ اقتضای عدالت ۹
گفتار اول: مقایسه ی مفهوم عدالت از منظر کلاسیک و مدرن ۹
گفتار دوم: مفهوم عدالت توزیعی در وضعیت گزینشی ایده آل ۱۱
مبحث دوم: انگیزه های اقتصادی عرضه ی دارو در تقابل با حقوق مصرف کننده ۱۷
گفتار اول: حمایت از انگیزه ی اقتصادی در عرضه ی دارو ۱۷
بند اول: تحقیق و توسعه، عامل موثر در هزینه های دارویی ۱۸
بند دوم: قیمتگذاری دارو ۲۲
گفتار دوم: حمایت از مصرف کننده در دسترسی به دارو ۲۸
بند اول: جهانی شدن اقتصاد و اثر آن بر حمایت از مصرف کننده ی دارو ۳۰
بند دوم: دسترسی به دارو به عنوان استثنایی در تحریم اقتصادی ۳۴
فصل دوم: حق دسترسی به دارو در نظام حقوق بین الملل ۴۲
مبحث اول: جایگاه حق دسترسی به دارو در قلمرو حقوق بشر ۴۷
گفتار اول: حق دسترسی به دارو در چارچوب حق بر سلامت ۴۸
بند اول: گستره ی معنایی حق بر سلامت ۴۸
بند دوم: تاثیر گسترش بیماری ایدز بر حمایت بیشتر از حق بر سلامت ۵۲
بند سوم: ورود مفهوم سلامت در مباحث امنیتی ۵۵
گفتار دوم: حق دسترسی به دارو در گستره ی نسل های حقوق بشر ۶۰
بند اول: حق دسترسی به دارو در پهنه ی نسل اول حقوق بشر ۶۲
بند دوم: حق دسترسی به دارو در پهنه ی نسل دوم حقوق بشر ۶۶
بند سوم: حق دسترسی به دارو در پهنه ی نسل سوم حقوق بشر ۷۷
مبحث دوم: جایگاه حق دسترسی به دارو در حقوق بشردوستانه ی بین المللی ۸۸
گفتار اول: حقوق بشردوستانه ی بین المللی و جایگاه آن در نظام حقوق بین الملل ۸۸
گفتار دوم: حق دسترسی به دارو در حقوق بشردوستانه ی بین المللی ۹۲
بند اول: مخاصمات مسلحانه ی بین المللی ۹۳
الف) در حین جنگ ۹۳
ب) در زمان اشغال ۹۵
بند دوم: مخاصمات مسلحانه ی داخلی ۹۶
مبحث سوم: حقوق بین الملل اقتصادی و حمایت از اختراعات دارویی ۹۸
گفتار اول: حق انحصاری اختراع ۹۸
بند اول: تعریف حق انحصاری اختراع ۱۰۰
بند دوم: حقوق منتج از اعطای حق انحصاری اختراع ۱۰۲
گفتار دوم: موافقت نامه ی تریپس و تاثیر آن بر حق دسترسی به دارو ۱۰۵
بند اول: نگاهی به مقررات موافقت نامه ی تریپس ۱۰۶
بند دوم: دو رویکرد در خصوص اثرات موافقت نامه ی تریپس بر اختراعات دارویی ۱۱۲
الف) رویکرد حمایتی از اعطای حق اختراع در صنعت داروسازی ۱۱۲
ب) رویکرد انتقادی به اعطای حق اختراع در صنعت داروسازی ۱۱۶
گفتار سوم: تعارض حمایت از اختراعات دارویی با موازین حقوق بشری ناظر بر حق دسترسی به دارو ۱۲۲
گفتار چهارم: موافقت نامه ی دوحه و تعدیل حقوق مالکیت معنوی ۱۳۲
گفتار پنجم: سازمان جهانی تجارت و حقوق بشر ۱۳۸
فصل سوم: نقض حق دسترسی به دارو و مسیولیت ناشی از آن ۱۵۴
مبحث اول: مسیولیت بین المللی دولت ناشی از نقض حق دسترسی به دارو ۱۶۰
گفتار اول: مسیولیت بین المللی دولت به لحاظ عدم تامین دارو برای شهروندان خود ۱۶۰
بند اول: ارکان مسیولیت بین المللی دولت در قبال شهروندان خود ۱۶۱
الف) قابلیت انتساب (رکن فاعلی) ۱۶۱
ب) نقض تعهد بین المللی (رکن عینی) ۱۶۶
بند دوم: اقامه ی دعوای شهروندان علیه دولت متبوع خود ۱۷۲
بند سوم: آثار احراز مسیولیت بین المللی دولت در قبال شهروندان خود ۱۷۷
گفتار دوم: مسیولیت بین المللی دولت به لحاظ عدم تامین دارو برای شهروندان سایر دولت ها ۱۷۷
بند اول: چارچوب مسیولیت بین المللی دولت در قبال شهروندان سایر دولت ها ۱۷۸
بند دوم: ارکان مسیولیت بین المللی دولت در قبال شهروندان سایر دولت ها ۱۸۷
الف) قابلیت انتساب (رکن فاعلی) ۱۸۸
ب) نقض تعهد بین المللی (رکن عینی) ۱۸۹
۱– زمان صلح ۱۸۹
۲– زمان جنگ یا اشغال نظامی ۱۹۱
بند سوم: اقامه ی دعوای شهروندان دولت دیگر علیه دولت خاطی ۱۹۳
بند چهارم: آثار احراز مسیولیت بین المللی دولت در قبال شهروندان سایر دولت ها ۱۹۴
مبحث دوم: مسیولیت شرکت ها در قبال نقض حق دسترسی به دارو ۱۹۵
گفتار اول: مسیولیت اجتماعی مشترک شرکت های فراملی داروسازی ۱۹۷
گفتار دوم: نظارت جهانی بر عملکرد شرکت های فراملی داروسازی ۲۰۰
نتیجه گیری و پیشنهاد ۲۰۴
فهرست منابع ۲۰۸
کلیدواژه ها
- نقش دولت
- دارو
- حقوق بین الملل
- مصرف کننده
- تعیین قیمت
- سلامت
- حق بر سلامت
- مقررات تریپس
- مسیولیت بین المللی
- عدالت توزیعی
- موافقت نامه تریپس