حقوق و مقررات بین المللی حاکم بر ایمنی تاسیسات هسته ای با تاکید بر کنوانسیون ایمنی هسته ای
 | |
| عنوان | حقوق و مقررات بین المللی حاکم بر ایمنی تاسیسات هسته ای با تاکید بر کنوانسیون ایمنی هسته ای |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | سیدمحمدعلی رباط جزی |
| استاد راهنما | همایون حبیبی |
| استاد مشاور | منصور جباری |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۲ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
حقوق و مقررات بین المللی حاکم بر ایمنی تاسیسات هسته ای با تاکید بر کنوانسیون ایمنی هسته ای عنوان پایان نامه ای است که توسط سیدمحمدعلی رباط جزی، با راهنمایی همایون حبیبی و با مشاوره منصور جباری در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
یکی از چالش هایی که بشر در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای با آن مواجه است، تامین ایمنی تاسیسات هسته ای به منظور حفاظت از افراد جامعه و محیط زیست در مقابل خطرات ناشی از وقوع یک حادثه هسته ای و انتشار مواد زیان بار رادیواکتیو می باشد. وقوع حادثه چرنوبیل و آثار فرامرزی آن، نقطه عطفی بود که منجر به توسعه حقوق بین الملل هسته ای در جهت قاعده مند ساختن ایمنی تاسیسات هسته ای گردید و قواعد الزام آور حقوقی در قالب کنوانسیون های بین المللی ایجاد شدند. این کنوانسیون ها دو جنبه مهم ایمنی تاسیسات هسته ای را به نظم کشیده اند یعنی: پیشگیری از وقوع حادثه هسته ای؛ و کاهش آثار حادثه هسته ای به وقوع پیوسته. در این میان، کنوانسیون ایمنی هسته ای ۱۹۹۴ مهم ترین سند در حوزه ایمنی تاسیسات هسته ای محسوب می شود. اما آیا این کنوانسیون ها و قواعد الزام آور حقوقی مندرج در آنها برای تامین هدف جلوگیری از حادثه هسته ای و کاهش آثار حادثه هسته ای کافی و موثر هستند. در این تحقیق تلاش می کنیم با شکافتن و بررسی محتوای تعهدات بین المللی دولت ها طبق کنوانسیون های مرتبط با ایمنی تاسیسات هسته ای به ویژه کنوانسیون ایمنی هسته ای نشان دهیم که قواعد الزام آور حقوقی در حوزه ایمنی تاسیسات هسته ای به دلایل سیاسی و فنی به حد کافی توسعه نیافته اند و همین امر میزان تاثیر گذاری آن ها را با محدودیت مواجه ساخته است. جلوگیری از وقوع حوادثی مشابه حادثه هسته ای فوکوشیما در آینده تا حدی مستلزم تجدید نظر در این قواعد و تقویت و توسعه آنها می باشد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه: ۱
طرح موضوع ۱
سوال اصلی تحقیق ۳
فرضیه اصلی تحقیق ۳
سوابق مربوط در متون فارسی ۳
هدف تحقیق ۴
روش تحقیق ۵
مفاهیم و واژگان اختصاصی تحقیق ۵
مشکلات تحقیق ۷
سازماندهی تحقیق ۷
بخش اول)
چالش ایمنی هسته ای و نقش حقوق بین الملل و سازمان های بین المللی در مدیریت آن ۸
فصل اول: چالش ایمنی هسته ای: تلفیقی از ملاحظات اقتصادی و نگرانی های ایمنی ۹
گفتار اول: تولید برق هسته ای: از یک ایده علمی تا یک واقعیت تجاری و اقتصادی ۹
گفتار دوم: ملاحظات اقتصادی و فواید زیست محیطی ۱۱
بند اول: ملاحظات اقتصادی ۱۱
بند دوم: مزیت های زیست محیطی ۱۴
گفتار سوم: نگرانی های مربوط به ایمنی تاسیسات هسته ای ۱۵ فصل دوم: مدیریت چالش ایمنی تاسیسات هسته ای در چارچوب حقوق بین الملل هسته ای ۲۰
گفتار اول: ریشه ها، تعریف و دامنه حقوق بین الملل هسته ای ۲۰
بند اول: ریشه های حقوق بین الملل هسته ای ۲۱
بند دوم: تعریف حقوق بین الملل هسته ای و دامنه آن ۲۲
گفتار دوم: منابع حقوق بین الملل هسته ای ۲۴
بند اول: معاهده ۲۵
بند دوم: عرف ۲۶
بند سوم: اصول حقوق بین الملل هسته ای ۲۸
بند سوم: حقوق قوام نیافته ۲۹
گفتار سوم: معاهده سازی در حقوق بین الملل هسته ای و شکل گیری رژیم حقوقی ایمنی ۳۲
بند اول: دوره اول توسعه حقوق بین الملل هسته ای ۳۲
۱–۱: ایجاد رژیم حقوقی مسیولیت جبران خسارات هسته ای ۳۲
۱–۲: ایجاد رژیم حقوقی پادمان های هسته ای ۳۳
۱–۳: ایمنی هسته ای ۳۴
۱–۴: ایجاد سازمان های بین المللی و منطقه ای ۳۶
بند دوم: دوره دوم توسعه حقوق بین الملل هسته ای ۳۶
۲–۱: ایجاد رژیم حقوقی ایمنی هسته ای ۳۶
۲–۲: توسعه و تقویت رژیم حقوقی مسیولیت جبران خسارات هسته ای ۳۸
۲–۳: توسعه و تقویت رژیم حقوقی پادمان های هسته ای ۳۹
فصل سوم: نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی در رژیم حقوقی بین المللی ایمنی هسته ای ۴۱
گفتار اول: جایگاه ایمنی هسته ای در سیر تاسیس آژانس ۴۱
گفتار دوم: جایگاه ایمنی هسته ای در اساسنامه آژانس و اختیارات اساسنامه ای ۴۴
گفتار سوم: نقش و اقدامات آژانس در حوزه ایمنی تاسیسات هسته ای ۴۷ بند اول: استانداردسازی ۴۷
بند دوم: جایگاه حقوقی استانداردهای ایمنی هسته ای آژانس ۴۹
بند سوم: نقش آژانس در اجرای کنوانسیون ایمنی هسته ای ۵۱
بند چهارم: برنامه های آژانس برای کمک به اعضا در ارتقای ایمنی تاسیسات هسته ای ۵۲
۴–۱: بررسی ایمنی عملیاتی راکتورهای برق هسته ای ۵۲
۴–۲: خدمات بررسی منسجم نظام رگولاتوری ۵۳
بخش دوم)
تعهدات معاهداتی دولت ها در خصوص ایمنی تاسیسات هسته ای ۵۴
فصل اول: تعهدات دولت ها در پیشگیری از حوادث هسته ای در چارچوب کنوانسیون ایمنی ۵۵ گفتار اول: پیشینه مذاکراتی ۵۵ بند اول: تغییر تدریجی دیدگاه سنتی دولت ها ۵۵
بند دوم: کنفرانس بین المللی ۱۹۹۱ درباره ایمنی انرژی هسته ای ۵۷
بند سوم: تشکیل گروه کارشناسان دولتی برای تهیه عناصر یک کنوانسیون ایمنی هسته ای ۵۹
بند چهارم: شروع مذاکرات رسمی درباره کنوانسیون ایمنی هسته ای و برگزاری کنفرانس دیپلماتیک
گفتار دوم: مفاد کنوانسیون ایمنی هسته ای ۶۳
بند اول: اهداف و قلمروی اجرای کنوانسیون ۶۳
۱–۱: اهداف کنوانسیون ۶۴
الف– ارتقاء سطح ایمنی هسته ای ۶۴
ب– حفاظت از اشخاص و محیط زیست در برابر تشعشعات رادیواکتیو ۶۶
ج– پیشگیری از وقوع حادثه هسته ای ۶۷
۱–۲: دامنه محدود اعمال کنوانسیون ۶۸
بند دوم: تعهدات دولت های عضو کنوانسیون ۶۹
۲–۱: تعهدات مربوط به ایجاد زیرساخت های قانونی و سازوکار نظارتی ۶۹ ۲–۲: ملاحظات کلی ایمنی و تعهدات مرتبط ۷۷
الف– اولویت ایمنی ۷۷
ب– کنترل مستمر ایمنی و حفاظت در برابر تشعشعات ۷۸
ج– آمادگی برای مدیریت شرایط اضطراری ۷۹
۲–۳: تعهدات مربوط به ایمنی تاسیسات ۸۲
۲–۴: ایمنی تاسیسات هسته ای موجود در زمان لازم الاجرا شدن کنوانسیون ۸۶
گفتار سوم: فقدان یک سازوکار بین المللی موثر برای کنترل پایبندی به کنوانسیون ۸۷
بند اول: تعهد به گزارش دهی ۸۸
بند دوم: بررسی گزارش های ملی به وسیله دیگر کشورها ۹۱
۲–۱: مفهوم بررسی به وسیله همطرازان و ماهیت آن ۹۲
۲–۲: ساختار و کارویژه های اجلاس های بررسی به وسیله همطرازان ۹۳
فصل دوم: تعهدات بین المللی دولت ها برای کاهش آثار حوادث هسته ای در چارچوب کنوانسیون های اعلام فوری و کمک رسانی به هنگام حادثه هسته ای ۹۶
گفتار اول: پیشینه مذاکراتی ۹۷
گفتار دوم: تعهدات دولت های عضو کنوانسیون اعلام فوری حادثه هسته ای ۱۰۰
بند اول: تعهد مبهم و مشروط به اعلام فوری حادثه هسته ای ۱۰۱
بند دوم: تعهد ضعیف به ارایه اطلاعات مرتبط با حادثه هسته ای ۱۰۴
بند سوم: دامنه محدود اجرای مفاد کنوانسیون ۱۰۶
گفتار سوم: تعهدات دولت های عضو کنوانسیون کمک رسانی به هنگام حادثه هسته ای ۱۰۷
بند اول: تعهد عمومی به همکاری در تسهیل کمک رسانی فوری ۱۰۸
بند دوم: تعهدات دولت درخواست کننده کمک ۱۱۰
بند سوم: تعهدات دولت کمک کننده ۱۱۲
نتیجه گیری ۱۱۳
فهرست منابع ۱۱۶
کلیدواژه ها
- ایمنی تاسیسات هسته ای
- حقوق بین الملل هسته ای
- مواد پرتوزا
- تعهدات بین المللی
- تعهد بین المللی
- کنوانسیون ایمنی هسته ای
- حقوق بین الملل
- تاسیسات هسته ای
- ماده پرتوزا