حقوق کشورهای محاط در خشکی با توجه به کنوانسیون 1982 جاماییکا

عنوان	حقوق کشورهای محاط در خشکی با توجه به کنوانسیون ۱۹۸۲ جاماییکا
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	مهدی دایمی
استاد راهنما	حسین یکتا
استاد مشاور	منصور پورنوری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

حقوق کشورهای محاط در خشکی با توجه به کنوانسیون ۱۹۸۲ جاماییکا عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی دایمی، با راهنمایی حسین یکتا و با مشاوره منصور پورنوری در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

از ابتدای تاریخ شکل گیری مرزها تاکنون، تلاشهای بسیار از طرف کشورهای محاط در خشکی انجام شده تا بتوانند به مانند کشورهای ساحلی از دریا نفع برده و به آن دسترسی داشته باشند. در جریان کنفرانسهای مختلف و از آن جمله کنفرانس ۱۹۸۲ تلاشهایی برای حل مشکلات و معضلات کشورهای محاط در خشکی انجام شد. اما یک نکته بسیار مهم که در تمامی مناسبات بین دول مختلف به چشم می آید؛ بحث حاکمیت کشورهاست. هر کشوری با بنا کردن دیوار حاکمیت در تلاش برای حفظ منابع خویش در چارچوب مرزهای خود است. بنابراین در مباحث بین المللی شاید بتوان دیوار حاکمیت را بزرگ ترین مانع در جهت حل مشکلاتی همچون معضلات کشورهای محاط در خشکی دانست. این امر باعث می شود تا در روابط بین المللی نتوان رفتاری مانند رفتار موجود در مباحث حقوقی انجام داد و برای آن قانون تعیین کرد؛ بلکه روابط دوستانه یا غیردوستانه دو طرف باعث ایجاد یا حل مشکلات کشورها می شود. در تمامی تلاشهایی که برای حل مشکلات و معضلات کشورهای محاط تصویب شده، بحث حاکمیت کشورها سایه افکنده و هر کشور محاط در حالتی می تواند به دریا دسترسی داشته باشد که با کشور حاکم در آن منطقه دریایی ارتباط خوبی داشته باشد وگرنه کشور ساحلی می تواند مرزهای دریایی خود را به هر دلیلی به سوی کشورهای دیگر ببندد و یا از بارگیری و تردد کشتیهای دیگر کشورها در بنادر خود جلوگیری کند. حتی بحث استفاده از مازاد صید کشورهای ساحلی بوسیله کشورهای محاط نیز می تواند به راحتی بوسیله کشور ساحلی از بین برود و آن کشور با اعلام عدم وجود صید مازاد، کشور محاط را از این قرار داد بین المللی بی نصیب کند. بنابراین، تنها به شرط وجود مناسبات حسنه بین کشورها، مشکل ارتباط بین کشور محاط و دریا می تواند از طریق کشور حایل حل شود. کشورهای محاط می توانند با ایجاد راههای ریلی و اتوبانها با کمک کشور حایل، برای حمل و نقل و عبور از خاک کشور حایل چاره ای بیاندشنید و به این طریق مشکلات ترانزیتی خود را حل کنند. با این وجود باید به این نکته اشاره کرد که اگرچه این روش تا حدودی مشکلات کشورهای محاط برای ترانزیت کالا را حل می کند؛ اما هزینه بیشتر برای این کشورها جهت صادرات و واردات را در پی دارد. استفاده از منابع دریایی یکی دیگر از مشکلات کشورهای محاط است که از طریق استفاده از مازاد منابع کشور ساحلی قابل حل است. اما آنچه عملا وجود دارد بحث وجود کشوری ساحلی است که منابع مازاد میزان صید خود داشته باشد و حاضر باشد آن را در اختیار کشور محاط قرار دهد. این مباحث در صورتی قابل تحقق است که کشور محاط توانایی و امکانات دریایی صید را داشته باشد؛ در حالی که بسیاری از این کشورها نه توانایی و نه صنعت دریایی و صید را دارند. علاوه بر این، بسیاری از منابع غیر جاندار دریایی مانند کلوخه های ته دریا که در منطقه انحصاری اقتصادی قرار دارند، تحت سلطه کشورهای ساحلی هستند و هیچ امکانی برای کشورهای محاط جهت دسترسی به آنها وجود ندارد. اگرچه تمامی کشورهای دنیا طبق بحث میراث مشترک بشریت باید به میزان یکسان از منابع الهی بهره مند شوند؛ لیکن کنوانسیونهای بین المللی موجود تاکنون نتوانسته اند مشکل کشورهای محاط برای دستیابی به منابع هیدروکربنی موجود در منطقه انحصاری اقتصادی را حل کند. مشکلات زیست محیطی و نبودن امکانات آب و هوای خوب نیز از معضلات کشورهای محاط است که به دست بشریت قابل حل نیست.کنوانسیون ۱۹۸۲ جاماییکا مدعی است برای تمامی مشکلات پیش گفته کشورهای محاط در خشکی راه حل دارد؛ موضوعی که این پایان نامه بر آن تمرکز دارد. طبق مفاد این کنوانسیون تلاش بر آن است تا کشورهای محاط نیز بتوانند از دریا و موهبت ارتباطات آبی و منابع زیر آبی استفاده کنند. لذا در آن به حق عبور بی ضرر کشتیهای کشورهای محاط در آبهای آزاد و دریایی سرزمینی اشاره شده که این ماده می تواند مشکل عبور آبی را برای این کشور ها حل کند. از طرفی به انجام رفتار یکسان با کشتیهای کشورهای دیگر در بنادر نیز تاکید شده است. مشکل بعدی بحث ارتباط بین کشور محاط و دریا است که از طریق کشور حایل انجام می شود. طبق مواد کنوانسیون کشورهای محاط می تواند با ایجاد راه های ریلی و اتوبانها با کمک کشور حایل، برای حمل و نقل و عبور از خاک کشور حایل چاره ای بیاندشنید و به این طریق مشکلات ترانزیتی خود را حل کنند. اما همه این راه حلها تنها زمانی کارآمد خواهند بود که روابط مساعد بین کشورها حاکم باشد در این صورت کنوانسیون ۱۹۸۲ می تواند در حل مشکل نبود راه آبی و دریایی برای این کشورها راه گشا باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه ۱

فصل اول: کلیات

۱–۱بیان مسیله ۵

۱–۲پیشینه پژوهش یا ادبیات موجود ۶

۱–۳ اهمیت و ضرورت پژوهش ۹

۱–۴ پرسشهای پژوهش ۹

۱–۴–الف پرسش اصلی ۹

۱–۴–ب پرسشهای فرعی ۹

۱–۵ فرضیه اصلی ۱۰

۱–۶ روش پژوهش ۱۰

۱–۷ اهداف پژوهش ۱۰

۱–۸ نقطه تمرکز پژوهش ۱۱

۱–۹ شیوه جمع آوری داده ها ۱۱

۱–۱۰ سازمان پژوهش ۱۱

۱–۱۱ منابع احتمالی ۱۱

فصل دوم: کشورهای محاط در خشکی و مشکلات آنها

۲–۱– بهره نخست: آشنایی با کشورهای محاط در خشکی ۱۶

۲–۲– بهره دوم: مشکلات کشورهای محاط در خشکی ۱۶

۲–۳– نتیجه فصل ۲۸

۲–۴– منابع فصل دوم: ۲۹

۲–۴–۱– کتاب ۲۹

۲–۴–۲– نشریات ۳۰

۲–۴–۳– سایت ۳۰

فصل سوم: تلاشهای بین المللی برای رفع مشکلات کشورهای محاط در خشکی

۳–۱– بهره نخست: اقدامات سیاسی کشورهای محاط در خشکی ۳۲

۳–۲– بهره دوم: سیر تدوین مقررات و حقوق دریایی مرتبط با کشورهای محاط در

خشکی ۳۷

۳–۳– نتیجه فصل ۴۱

۳–۴– منابع فصل سوم ۴۲

۳–۴–۱–کتاب ۴۲

۲–۴–۲– نشریات ۴۲

۲–۴–۴– سایت ۴۳

فصل چهارم: کنوانسیون ۱۹۸۲ مونتوگبی

۴–۱– بهره نخست: سیر تنظیم و تصویب ۴۵

۴–۲– بهره دوم: مفاد و اصول کلی کنوانسیون ۱۹۸۲ ۵۲

۴–۳– بهره سوم: ویژگیهای کنوانسیون ۱۹۸۲ ۵۵

۴–۴– بهره چهارم: کنوانسیون ۱۹۸۲ و کشورهای محاط در خشکی ۶۴

۴–۵– منابع فصل چهارم ۸۳

۴–۵–۱– کتاب ۸۳

۴–۵–۲– نشریات ۸۳

۴–۵–۳ سایت ۸۴

فصل پنجم: نتیجه گیری

کتابنامه ۹۱

کلیدواژه ها

• کشور محصور در خشکی
• کنوانسیون جاماییکا (۱۹۸۲)
• کشورهای محاط در خشکی
• ژیوپولیتیک
• حقوق بین المللی
• اقدام سیاسی
• قانون دریا