حقِ مقاومت در برابر اشغال؛ با تأکید بر وضعیت فلسطین
حقِ مقاومت در برابر اشغال؛ با تأکید بر وضعیت فلسطین نام مقاله ای از امیر مقامی و امید شیرزاد بوده که در شماره اول دوره شانزدهم (فروردین 1403) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.
چکیده
از منظر حقوق بین الملل، مخاصمه میان گروههای مقاومت ضد اشغال خارجی و قدرت اشغالگر، مشمول قواعد حقوق بین الملل بشردوستانه حاکم بر مخاصمات مسلحانه بین المللی است. آیا می توان این مخاصمه را بر اساس «حق مقاومت» صورت بندی و چنین حقی را در منظومه حقها جای داد؟ مبانی، منابع و آثار اعمال این حق کدم‌اند؟ پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش اکتشافی-تحلیلی کوشیده مبنا و منابع این حق را با تکیه بر اندیشه حقوق طبیعی و در پرتو حقوق بینالملل تبیین کند و آثار آن را بکاود. بر این اساس در پرتو اندیشه حقوق طبیعی و مشخصاً حق تعیین سرنوشت به‌عنوان یکی از قواعد آمره حقوق بینالملل به نظر میرسد مردم سرزمین تحت اشغال (جزئی یا کلی)، می‌توانند حق بر مقاومت را با رعایت موازین حقوق بینالملل استیفا کنند. البته قلمرو این حق محدود به سرزمین اشغالی و دوران اشغال است و منحصر به مقاومت مسلحانه نیست. ضمن اینکه قدرت اشغالگر نیز در سرزمین اشغالی، حق توسل به دفاع مشروع را ندارد و میتوان گفت حق مقاومت، تضمینی برای خاتمه بخشیدن به اشغال فراهم میکند. بااین‌حال مشروعیت مقاومت مانع از آن نیست که اعضای گروه مقاومت در برابر نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه مسئولیتی نداشته باشند و ممکن است در مواردی اعمال ایشان قابل انتساب به دولت ذی‌ربط نیز باشد.
کلیدواژه ها
- اشغال
- حق تعیین سرنوشت
- حقوق بینالملل بشردوستانه
- حق بر مقاومت
- مخاصمه مسلحانه